Sosyoloji veya toplumbilimi insanların grup içi davranışlarının bilimsel çalışmasını yapan ve bireylerin belirli davranışlarda bulunmasını etkileyen toplumsal güçleri inceleyen bilim dalıdır.

Sosyoloji; insanların bütün ilişkilerini inceleyip, bu ilişkilerin nasıl yaratılıp korunduğunu ve değiştiğini analiz eden sosyal bilimdir. İnsan ve toplum davranışlarını bilimsel olarak inceler. Bilimsel bilgi birikimi, teori ve kanunlarla gelişecektir.

Bilimler 2'ye ayrılır.

1. Doğa Bilimleri:
* Fizik
* Biyoloji
* Kimya
Fizik, Biyoloji, olgular ve olaylar üzerinde yoğunlaşırlar.

2. Sosyal Bilimler:
* Psikoloji
* Sosyal Psikoloji
* Sosyoloji
* Tarih
İnsan davranışlarının farklı yönlerini ele alırlar.
Bilim adamları olayların nedenlerini ve bunun ortaya çıkardığı sonuçları Anlamak, Açıklamak, Yordamak amacıyla araştırma yaparlar.

Sosyologlar: verileri toplar, verileri analiz eder, gözlem ve deney yapar, kayıtlarını tutar ve sonuçta da kesin doğru bilgilere ulaşır. Sosyoloji diğer doğa bilimlerine göre az gelişmiştir. NEDENİ
* Uygulanış tarihinin yeni oluşu,
* İnsan davranışlarını incelemenin güçlüğüdür.

SOSYOLOJİNİN ALT DALLARI

1. Bilgi Sosyolojisi: Uygarlık, Kültür, Toplum, Sınıf, Grup tiplerine
göre öncelikli bilgi türlerinin ve bilimlerinin araştırılmasıdır.
2. Ekonomi Sosyolojisi: Teknoloji, Gelir dağılımı, Tüketim ve farklı¬laşması, işbölümü, Ulusal düzeyde karar mekanizmaları ve yapısı konu¬larıyla ilgilenir.
3. Sanayi Sosyolojisi: Örgüt sosyolojisi, Psikoloji, Sosyal psikolôji, iş idaresi, Ekonomi gibi birçok sosyal bilimin ve bu bilimlerin özel dallarından bir çoğunun çeşitli düzeylerde kurdukları ilişkileri kapsamakta ve toplumsal gerçeğin bir bütünlüğü açısından bunları toplum yapısına göreceli olarak bir sentez haline getirmeye çalışmaktadır.
4. Kent Sosyolojisi: Kentlerin oluşumu, kent yaşamının insan ve toplum üzerindeki etkisi, kentlerin doğurduğu sorunlar, Kentlerin yerleşim düzeni,
5. Köy Sosyolojisi:
6. Din Sosyolojisi:
7. Hukuk Sosyolojisi:
Hukuk; belirli bir toplumda birey grupların toplumsal ilişkileri ve eylemleri üzerinde normatif, emredici ve yaptırımcı bir etki yapar.
8. Siyaset Sosyolojisi: Devleti, onun kuruluş ve işleyişini inceler. Yönetme ve yönetilme olayının kurumsallaşma sürecini inceler. Top¬lumların yapılarıyla siyasal rejimleri arasındaki ilişkileri inceleyerek bir siyasal rejim tipolojisine ulaşmaktadır.
9. Eğitim Sosyolojisi: Ülkenin nüfus yapısının özelliklerine uygun
bir eğitim planlamasına duyulan ihtiyaç konularıyla ilgilenir.
10. Uygulamalı ve Klinik Sosyolojisi:
Uygulamalı: bilgilerin günlük yaşamda kullanılmasıdır.
Klinik Sosyolojisi; Sosyologların değişime bizzat katılarak çözümler üretmesidir.

BİLİMSEL ARAŞTIRMA İLKELERİ
1. Nesnellik (Objektiflik):
•   Araştırmada,araştırmacının kişisel inançları, çıkarları, alışkanlıkları, beklentileri yer almamalıdır.
•   Bulgular olduğu gibi yer almalıdır. Buna Bilim Ahlakı denir.
•   Araştırmacılar kendi düşüncelerini, beklentilerini işe karıştır¬mamalıdır.
• Araştırmacı kendi amaçlarını, alışkanlıklarını, inançlarım olduğu gibi açıkladıktan sonra değerlendirme yapmalıdır.


2. Doğruluk ve Tekrar:
Bilimde doğruluk; bilim adamının mutlak gerçeği göstermesi değil, ona mümkün olduğu kadar yaklaşmasıdır. Söylediğini en doğru, anlaşılır şekilde açıklamasıdır.

3. Basitlik ve Açı:
Araştırmada basitlik ve açıklık esas alınmalıdır.
Basitlik ve açıklığın temelinde kavramların açıklanmış olması, kullanılan kavramların diğer kavramlardan farklı olan yönlerinin ortaya konulması gerekir.

4. Sınırlılık: Böylelikle konuların karmaşıklığı önlenmiş olur.


BİLİMSEL YÖNTEMDE TAKİP EDİLMESİ GEREKEN AŞAMALAR
1. Sorunu Ortaya Koyup Tanımlamak
2. Konu ile İlgili Bilgi Toplamak
3. Hipotezi Formüle Etme
Hipotezin Sınanması: Olaylar arasında öngörülen ilişkilerin varlığının yada yokluğunun araştırılması demektir. Olaylar arasındaki ilişki kurmak ve olayları bir nedene bağlamak amacıyla tasarlanan önermedir.

Hipotezde 2 türlü' değişken kullanılır.
1. Bağımlı Değişken: Bu bağımsız değişkene bağlı olarak değişir.
Davranış Bilimlerinde bağımlı değişken davranıştır.
2. Bağımsız Değişken: Diğerini etkileyerek esas neden olan değişken demektir. Hipotezi belirler. Davranış Bilimlerinde bağımsız değişken durumdur.
Sarhoş: Bağımsız Trafik Kazası: Bağımlı değişkendir.
4. Veri Toplama ve Verileri Analiz Etmek
a. Deney Tekniği: Yapay hazırlanmış bir durumdur.
b.Gözlem: Sosyolojide çok kullanılmaz.