Soma'da yüzlerce işçinin ölümüne yol açan trafo kazasında, daha önce işlenmiş ve açıkta kalmış kömür damarının alev almasıyla facianın boyutu büyüdü.

Türkiye tarihinin en büyük maden kazası olan Soma'daki facianın detayları netleşmeye başladı. Madenin 1800 metre içinde ve 150 metre derinlikte trafo patladı. Ardından daha önce işlenmiş ve açıkta kalmış kömür damarı alev aldı. Sonrasında bir kısır döngü yaşandı. Mahsur kalan işçilerin hayata tutunabilmesi için ocağa oksijen verildi. Ancak can simidi olması beklenen oksijen, yangının büyümesine yol açtı. Hemen hava kesildi. Bu sefer yeniden karbon salınımı başladı. Gaz maskeleri ise işçilere ancak bir saat yetebildi. İşçiler yangın değil, zehirlenme sebebiyle hayatını kaybetti. Oluşan dumanlar yüzünden kurtarma ekipleri ancak 2-5 dakika arasında çalışabildi. Nitekim işçileri kurtarmaya gelen ekipten 50 kişi yaralandı. Müdahaleyi zorlaştıran en önemli sebep ise ocağın dağın altında olması ve dağın için için yanmasıydı.
Elektrik Mühendisleri Odası Genel Başkanı Hüseyin Yeşil “Gerek bizim aldığımız bilgiler, gerekse arkadaşlarımızın madende yaptığı araştırmalardan olayın bir elektrik arızasından, pano patlamasından ve trafo patlamasından meydana gelmediğini belirledik” iddiasında bulundu. Olayın daha önceden işlenmiş bir damarın tutuşmasıyla meydana geldiğinin tespit edildiğini iddia eden Hüseyin Yeşil “Bizim tespitlerimiz bir ihmalin olduğunu gösteriyor” dedi.
Maden Mühendisleri Odası eski Başkanı Mehmet Torun da “Elektrik arızası olduğu doğru değil. Daha önce işlenmiş ve açıkta kalmış kömür damarının alev alması ve bundan kaynaklanan karbon monoksit gazının madene yayılmasıyla ölü sayısı arttı” ifadelerini kullandı.


AYNISINI 22 YIL ÖNCE YAŞADIK
HAYALET GİBİYDİLER
1992'de 263 kişinin öldüğü Zonguldak'taki faciayı yaşayan Maden Yüksek Mühendisleri Derneği Başkanı Şerafettin Üstünkol Soma'daki olayın benzerini 22 yıl önce yaşadığımızı şöyle anlattı: “Kozlu'da da Soma'daki gibi yangınlar başlamıştı. Havalandırma durdu. Temiz hava verilemeyince de içerideki gaz miktarı artı ve zehirlenmeler oldu. Gaz artınca ocağa giremez hale geldik. Kurtarma ekiplerinin de yapacakları sınırlı. Onlar da can taşıyor. Bu yüzden gidebildikleri yakın yerlere gidiyorlardı. Yangınlar kontrolden çıkınca 6 milyon metreküp su bastık ocaklara. Sonra suyu tekrar tahliye ettik. Ocağa girince çok değişik manzaralar gördük. Dar bir galeride 'ayakbaşı' dediğimiz yerde işçiler kaçmak istemiş ve malzeme vagonlarının üstünden atlayarak geçmeye çalışmışlar. Tam o sırada ani bir karbonmonoksit zehirlenmesiyle oldukları yerde donup kalmışlar. Filmlerde ekranı donduruyorsunuz onun gibi. Kimisi bir vagandan diğerine adımını atarken, kimisi vagonun içinde, kimisi eğilmiş pozisyonda kalmış. Tabii biz bir günde suyu boşaltıp ocağa inemedik. Aylarca sürdü. Suyu çekince rutubet küflenmeye yol açmış. İşçiler, bir karış beyaz küf içinde kalmıştı. Hayalet görünümündeydi hepsi. Onların silüetleri hâlâ gözümünüz önünde.”

DAĞIN ALTINDA 4.5 KM TÜNEL
Soma'nın Eynez mevkiinde bulunan maden bir dağın altında bulunuyor. Baklava dilimi şeklindeki madenin uzunluğu 4.5 km civarında. Patlama girişin 1800 metre ilerisinde meydana geldi. Çıkışa yakın olanlar kurtuldu, uzaktakiler boğularak can verdi.


OCAK İKİ AY ÖNCE DENETLENMİŞ
En iyi maden buysa yandık!
Yüzlerce kişiye mezar olan Soma'daki maden 3 yılda 6 defa denetlenmiş. Son denetim ise Mart ayında yapılmış. Ocağı yakından tanıyan Öz Maden İşçileri Sendikası Genel Başkanı Ahmet Arslan “İhmal olduğunu düşünmüyorum. Ocağın çok deneyimli kadroları vardı. İş sağlığı ve iş güveliği had safhadaydı. Ocakta bırakın ölümlü kazaları, yaralanmalı kazalar bile nadir oluyordu” dedi. Ocağın sahibi Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan'ın da 10 Mayıs 2013 tarihinde bir internet sitesine yaptığı açıklamada “Kaza durumunda işçilerin madende 15-20 gün kalabileceklerini” belirterek ocağı övdüğü ortaya çıktı. Gürkan “6 milyon ton kömür üretiyoruz. 2014'deki hedefimiz 10 milyon ton. Türkiye'de böyle bir rakamı ilk defa biz üreteceğiz” demiş. Bu arada Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'den kazayla ilgili bir açıklama geldi.?Açıklamada yangının sebebinin belirlenemediği, trafonun patladığı yönündeki iddiaların ise spekülatif bilgi olduğu ifade edildi ve “İlk etapta 450'ye yakın çalışanımız kurtarılmıştır. Trafoyla birlikte tüm malzeme ve ekipmanlar teknik olarak en üst seviyededir. Taşeron işçi sistemi uygulanmamaktadır” denildi.