Yanılgılar ve halisülasyonlar gibi şizofrenin daha dramatik ifadelerini bu temel değişimlerin ikincil sonuçları olarak değerlendirme eğilimi mevcuttur. Bu suretle, şizofrenik bir hasta ebeveynlerinden birinin kendisini azarladığını işitirse, bu hastanın gerçeklikten kopmasının, düşüncelerinin öznel tutumlarla belirlenmesinin ve ikircikli oluşun bir sonucudur.

Bir adım daha ileriye gidilecek olursa, şizofrenik hastaların özsaygılarını yitirmeleri önem kazanır. Bu kendisinden sonraki üç gelişmeyi inceler

1. Hastalar doyuma ulaşmanın kolay yollarını tercih ederek ve aşama aşama bir fantazi dünyasının içine girerek psikoza girerler
2. Kimi hastalar düştükleri yanılgılar sonucunda etrafında olup bitenleri yanlış yorumlamaya başlarlar.
3. Ağır stres ve başarısızlık karşısında düşülecek panik sersemlemeye ya da saldırganlığa yol açabilir.

Özsaygı yitimi, hastanın empati noktasında yeteneklerini kaybetmesiyle daha derinleşir. Hasta diğer insanlarla yakın ilişkiler kurmakta, bir grubun parçası olmakta zorlanır. Sosyal ilişkilerden uzaklaşır ve herşeyi kendini merkez alarak düşünme eğilimi güçlenir. Kendini merkeze koyma eğilimi yetişkinlerden çok çocuklarda belirgin olan bir eğilimdir ve genellikle psikolojik toyluğun ya da yetersizliğin bir ifadesidir.

Kimi otoriteler şizofreni hastalarında gözlemlenen bazı somatik fenomenleri bir grup olarak kabul etmekte ve bunları nedenbilimsel açıdan birer temel olarak gösterme çabası içindedirler. Şimdi bu gözlemleri ve yaklaşımları izleyeceğiz.

Şizofrenideki Fiziksel Belirtiler

Şizofrenik hastaların çeşitli organlarının anatomisi ve fonksiyonlarının patalojisi üzerine önemli miktarda araştırmalar yapılmıştır. Kimi araştırmacılar çeşitli iç salgı bezlerinin, beyin zarının ve dolaşım sisteminin anatomisinde değişikliklere rastlamıştır. Kimi araştırmacılarsa, ilk sözünü ettiklerimizin aksine bu değişikliklere aynı oranda rastlayamamıştır. Araştırmalarda karşılaşılan güçlükler şizofrenik hastalarda çoğunlukla karşılaşılan özelliklerdir; uzun ya da ciddi açlık dönemlerinin ve hareketsizliğin ikincil etkilerinin mikroskobik anatomik değişikliklere yol açmasıdır. Sonuç olarak kimi dokusal değişiklikler şizofreni sürecinden değil, bu faktörlerden kaynaklanır.

Kimi fiziksel belirtiler için de aynı şey geçerlidir. Hastalar çoğu zaman yeterince beslenemez ve iştah kaybı ya da yemeği reddetme nedeniyle kilo kaybeder. Uzuvlarda soğuma ve terleme gözlemlenir. Göz bebeklerinin reaksiyonları değişir. Örneğin normal koşul altında göz bebeklerinin acı verdiği tepkisi şizofrenik hastalarda gözlemlenemez. Kadınlarda adet görme yavaşlayabilir ya da tamamıyla son bulabilir. Bu belirtilerin temel olarak fiziksel bozukluklar mı olduğu, yoksa bozuklukların psikojenik olarak mı belirlendiğini söyleyebilmek güçtür.

Özenli çalışmalar sonucunda şizofrenik hastalardaki ve özdeş koşullar altında yaşayan "ortalama-normal" insanlardaki somatik fonksiyonların incelenmesiyle elde edilen bulgular karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalar şizofrenik hastaların değişik uyarıcılara daha yetersiz tepki verme eğiliminde olduğunu göstermiştir. 72 şizofrenik hasta ve 24 normal insana  1 cc. inceltilmiş adrenalin çözeltisi verilmiştir. Şizofrenik hastalarla normal insanların kan basınçları ve kalp atışları açısından uyarıcıya verdiği tepki farklı olmuştur.

Araştırmacılar sonucunda şizofrenik psikozun olgunlaşma süreçlerinin dengesiz evrimi nedeniyle adaptasyonda genel bir başarısızlık sonucunu doğurduğu tespit edilmiştir. Başarısızlık kendini bozuk somatik ve fiziksel gelişim, bozuk duygusal gelişim ve sonuç olarak parçalı kişilikte ifade edilmektedir. Parçalı kişilik hastanın düşünce yapısı, hareketleri ve hislerinde ortaya çıkmaktadır.

Şizofrenik reaksiyonun bu formülasyonunu değerlendirmeden önce soruna başka bir pencereden bakmak faydalı olacaktır.