Shigella (okunuşu Şigela), Gram-negatif, hareketsiz, spor oluşturmayan, çubuk şekilli bir bakteri cinsidir. Escherichia coli ve Salmonella ile yakından ilişkilidir. Şigelloz hastalığının etmeni olan Shigella, diğer primatlarda da hastalık yapar ama diğer memelilere etki etmez.

Sınıflandırması

Shigella türleri dört serotip olarak sınıflandırılırlar:

Serogrup A: S. dysenteriae (12 serotip)

Serogrup B: S. flexneri (6 serotip)

Serogrup C: S. boydii (18 serotip)
Serogrup D: S. sonnei (1 serotip)

A–C gruplarındakiler fizyolojik olarak birbirlerine benzerler; S. sonnei (grup D) biyokimyasal metobolizma testleri ile ayırdedilebilir.

Hastalığın oluşumu ve gelişmesi

Shigella enfeksiyonları tipik olarak yeme yoluyla (dışkıdan ağıza) meydana gelir. Konağın yaş ve durumuna göre, yalnızca 10 bakteri dahi enfeksiyona neden olabilir. Shigella çekum ve rektumdaki bağırsak mukozasına imha ederek dizanteriye yol açar. Bazı suşlar, enterotoksin ve Şiga toksini salgılarlar, bu toksinler E. coli 'nin ölümcül O157:H7 serotipinin salgıladığı toksinlere çok benzerler.

Etkenler hareketsiz olmasına rağmen, bir enterosit'ten diğerine geçerek patogenezis gösterir. Bunu başarmasının ardında sitoskeleton'un yapısını oluşturan aktin ipliklerine bağlanması ile yapar. Aktin'i bağlandığı noktada kırar. Bu sayede hücrenin membranına kadar ulaşır. Burada evaginasyon tarzında bir membran vakuolü oluşturarak diğer hücreye girer.

Hastalığın en yaygın belirtileri ishal, mide bulantısı, kusma, mide krampları, zor dışkılamadır. Dışkıda kan, mukus veya irin bulunabilir. Ender vakalarda küçük çocuklar havale geçirebilirler. Belirtilerin başlaması bir haftayı bulabilir ama genelde bakterinin yeme yoluyla alınmasından 2-4 gün sonra başlar. Hastalık genelde birkaç gün sürebilir ama haftalarca da sürebilir.

Ağır dizanteri ampisilin, TMP-SMX, veya ciprofloxacin gibi fluoroquinolone grubu antibiyotiklerle tedavi edilebilir.