Seytanlar, hayra hicbir kabiliyeti olmayan, sirf ser isleyen ruhani bir varlik turudur. “Dumansiz ve harareti cok siddetli bir atesten yaratilmislardir (Hicr Sûresi, 27). Iblisin asil adi, Azazil idi. Cenabi Hakkin Hz. Âdeme (as.) secde etme emrinden yuz cevirmesi ve bu secde emrine kibirlenerek isyan etmesinden sonra, “iblis” ve “seytan” isimlerini aldi.

Insanligin manevi terakkisinde, Allaha kulluk vazifesini yerine getirmesinde en buyuk engel, seytandir. Kuran-i Kerimde seytan, insan icin “aduvv-u mubin-apacik bir dusman” olarak tavsif edilmistir. Cenabi Hak, Kuran-i Kerimde pek cok ayet-i kerimede muminleri seytandan istiazeye, yani Allaha siginmaya davet etmistir.

Seytanin en buyuk hedefi insanlari dinsiz yapmak, ateist yapmaktir. Bunu basaramazsa onlari sirke sevk eder.

Seytan, insani musrik etmekle de yetinmez; zalim bir musrik eder, sefih eder. Bununla da kalmaz, onu sirk adina, gece gunduz calisan bir dava adami yapmaya calisir. Bu onun son hedefidir. Zira, dava sahibi olmayan bir musrik seytanin bendesi ise, sirki dava edinenler onun can yoldaslaridir.

Seytan, butun oyunlarini bosa cikararak hakki, dogruyu, hayri secen muminlerde taktik degistirir. Muminin imanina ilisemeyecegini anladi mi, onun ibadetiyle ugrasir; ibadetsiz bir mumin olmasini arzu eder. Bunu basaramazsa, farzlarla yetinmesini, sunnetlere, nafilelere yanasmamasini ister. Bu istegi de gerceklesmezse, onun sadece sahsî ibadetiyle mesgûl olmasini, baskalara bir seyler anlatmamasini arzu eder. Ve mumine su yollu telkinlerde bulunur: “Koyunu koyun, keciyi keci ayagindan asarlar.”

Seytan, insani yoldan cikarmak icin bircok hileye basvurur. Bu hile ve desiselerin bazilari sunlardir:

1. Sehvet ve ofke: Bunlar seytanin insana tesir etme yollarinin en buyukleridir. Bu sebepledir ki, hadis-i serifte: “Seytan kanin bedende cereyani gibi insan vucuduna hulul eder. Onun yollarini aclikla (orucla) daraltiniz.” buyurulmustur. Cunku seytanin insana en buyuk hulul yolu sehvettir. Aclik ise sehveti kirar.

2. Hased ve hirs: Hirsli insan, hakki gormekten kor ve hakikati duymaktan sagir olur.

3. Tama: Seytan insana tama ettigi seyleri cesitli riya ve hilelerle sevdirir. Oyle ki, adeta tama ettigi sey, insanin mabudu olur.

4. Acelecilik : Acele aninda insan dusunmeye firsat bulamaz. Seytan da bu anda ona vesvese verebilir.

5. Yoksulluk korkusu : Bu korku, insani infaktan alikoyar ve mal yigmaya davet eder.

6. Taassup: Seytanin kalbe nufuz ettigi kapilarindan biri de kendi mesrebinde olmayan muslumanlara karsi kin tutmak, onlari kucumsemektir.

7. Ihtilâf

8. Suphe: Seytanin kalbe giris kapilarindan biri de cehalet ve gafletleri veya gunahlara dalmalari sebebiyle akillari darlasan bazi kimseleri, akillarinin almayacagi imani meseleler uzerinde supheye dusurmesidir.

9. Sui-Zan: Kim bir insan hakkinda kotu dusunmeye baslarsa, seytan bu kimseyi o adamin aleyhinde giybet etmeye sevk eder. Yahut o adamin hakkina riayet ettirmez. Ona hakaret gozuyle baktirir.

Seytanin hile ve desiseleri, insana nufuz yollari elbette sadece bunlardan ibaret degildir. Kisilere, devirlere, sartlara gore cok degisIk sekiller arz eder.