Şevket Dağ

Osmanlı İmparatorluğu’nun 18.yüzyılın başlarından itibaren batlılaşma sürecine girmesiyle birlikte, geleneksel Osmanlı tasvir sanatının yerini batılı anlamda yağlıboya tuval resmi almaya başlamış ve Osmanlı sarayı bu tarz resmin gelişimini desteklemiştir. Ancak, 19.yüzyılın ortalarına kadar bu doğrultuda sadece yabancı ve azınlık sanatçıların üretimleri gündeme gelmiştir. İlk yağlıboya Türk ressamlarının ortaya çıkması, 18. yüzyılın sonunda askeri okullarda, askeri amaçlarla başlayan resim eğitimi neticesinde gerçekleştiğinden ve bu gelişmenin birkaç kuşağı içine alması nedeniyle, Türk resminde 19. yüzyıl asker ressam kuşaklarının birbirini izlediği bir dönem olmuştur. Osman Hamdi Bey gibi sivil eğitim alan isimler dışında, 19.yüzyıl içerisinde bu geleneği bozan istisnalar çok azdır.

3 Mart 1883’de eğitime başlayan Sanayi-i Nefise Mektebi Alisi, henüz başlangıç aşamasındaki Türk resim sanatının yeni bir yön kazanmasında belirleyici bir rol oynamıştır. Bundan sonra, buradan akademik anlamda bir sanat eğitim alarak mezun olan ilk sanatçılar, askeri okullardan mezun olan meslektaşlarıyla birlikte Türk resminin biçimlenmesinde önemli bir rol oynamışlardır.

Şevket Dağ, bu okulun ilk mezunlarından biridir. 18761 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir ve Halil Edhem’in ifadesine göre; hali vakti yerinde bir ailenin çocuğudur.2 Eğitiminin ilk evresi hakkında kaynaklar bilgi vermemektedirler. Bu nedenle, onun Sanayi-i Nefise Mektebi Alisi’ne kaydolmasıyla sonuçlanacak sanat tutkusunun ne şekilde biçimlendiğine dair ipuçlarını bulmak da kolay olmamaktadır. Ancak, Malik Aksel’in Sanat Hayatı adlı kitabından bir bölümde, Şevket Dağ’ın ağzından aktarılan bir anı ile, onu resme yönlendiren kişinin, Unkapanı’nda, Azapkapı’da bir dükkanda çalışan ve yalnız gemi resimleri yapan Emin Baba adlı halk ressamı olduğu anlaşılmaktadır.

Sanayi-i Nefise Mektebi Alisi’nde okuduğu sırada, okulun müdürü, aynı zamanda kurucusu olarak kabul edilen Osman Hamdi Bey’dir. Şevket Dağ’ın resim hocalarının Osman Hamdi Bey ve Valeri4 oldukları anlaşılmaktadır. Bu hocalardan klasik- akademik çizgide bir resim eğitimi aldığı anlaşılmaktadır. Bugün Eski Şark Eserleri Müzesi olarak kullanılan binada5 sürdürülen eğitimin ardından 1897 yılında, 21 yaşındayken Sanayi-i Nefise Mektebi Alisi resim şubesinden mezun olmuştur.

Bundan sonra Evkafta (vakıflarda) küçük bir memuriyetle görevine başlamış6, ardından Galatasaray Sultanisi’nde resim öğretmeni olarak çalışmış ve kendisi de resim yapan okulun müdürü Tevfik Fikret’in7 takdirini kazanmıştır. Yine Özsezgin’in aktardığına göre Şevket Dağ, öğrencilerine doğadan resim çalışma alışkanlığını kazandırmakta etkili olmuştur. Daha sonra Dar’ ül- Muallimin (İstanbul Öğretmen Okulu)’de resim öğretmeni olmuş ve burada bir resim atölyesi kurmuştur