|
|
|
Serum hastalığı bazı ilaçların verilmesinden 7-12 gün sonra ortaya çıkan alerji tepkisidir. Başlıca belirtileri deride döküntü, kaşıntı, şişme (ödem), eklem ağrıları, lenf bezlerinin büyümesi, ateş, karın ağrısı, bulantı ve kusmadır. Hasta alerjiye yol açan ilacı daha önce almışsa, vücut bu maddeye karşı duyarlılık kazanmış olacağından belirtiler daha kısa sürede ortaya çıkabilir. Bu hastalık adım, ilk kez at serumu verilen bir kişide tanımlanmış olmasından alır. Günümüzde ise bu hastalığın en sık karşılaşılan nedeni ilaçlar, özellikle de penisilindir. Penisilinden kaynaklanan serum hastalığı daha çok penisilin alerjisi adıyla tanınır. Serum hastalığı en çok deride belirti verir. İğne yapılan yerde ödem ya da ürtiker oluşabilir. Ayrıca kızıl ya da kı-zamıktakine benzer döküntüler ortaya çıkabilir. Vücut sıcaklığı yükselmekle birlikte ender olarak çok yüksek değerlere ula-Şir. Özellikle diz, dirsek ve omuz gibi büyük eklemler ağrılıdır. Hasta kendim kötü hisseder. Yeme isteği azalır, baş ağrısı ve yaygm kas ağrıları görülür. Ender durumlarda sinir sistemi etkilenerek beyin-beyin zarı iltihabı (menin-go-ensefalit) gelişir. Gene ender olarak kalbin etkilenmesiyle miyokart enfarktüsü oluşur. Her iki durum da genellikle Ölümle sonuçlanır. Laboratuvar incelemeleri hastalığın tanısına pek yardımcı olmaz. Hastalığın başlangıcındaki akyuvar artışı, daha sonra eozinofil artışıyla sürer. Eozino-fıl, özellikle alerjik tepkilerde görev alan bir akyuvar türüdür. Bazen idrarın mikroskopik incelemesinde protein yapısındaki maddelere ve akyuvarlara rastlanması dışmda boşaltım sistemini ilgilendiren önemli bir belirti ve bozukluk yoktur. Hastalık kalp ve sinir sistemine ya-yılmadığı çoğu durumda iki-üç haftada kendiliğinden geriler. Ne yapmak gerekir: Tedavi temel olarak hastalığın belirtilerini gidermeye yöneliktir: • Ürtiker, 1/1000'lik adrenalin çözeltisinin 0,2-0,3 ml'si deri altına verilince hızla geriler. Adrenalin, gırtlak ödemini gidermede de etkilidir. Bu Ödem solunum yolunu bütünüyle tıkamışsa soluk bolu-su delinir. Antihistaminikler önce kas içine verilir, daha sonra ağızdan alınır. • Ateş, kırıklık ve eklem ağrılarına karşı aspirin çok etkilidir. • Olası sıvı kayıplarım gidermek için damar yoluyla hastaya sıvı verilir. • Ağır durumlarda, örneğin kalp ve sinir sistemi etkilenmişse ya da yukarıda belirtilen girişimlerle hastalık denetle-nemiyorsa kortizon kullanılır. Korku, ruhsal çöküntü, solunum zorluğu, şiddetli öksürük nöbetleri, bulantı, kusma, ishal, kalp atımlarının hızlanması, kan basıncmm düşmesi gibi ağır belirtilerin ortaya çıkması durumunda hastanın uzman denetimi altına alınması gerekir. Hastanın tedavisinde solunum ve dolaşım sistemlerinin düzenli çalışmasını sağlamaya öncelik verilir. Hastanın ağzında takma dişler varsa çıkarılır, ağız boşluğundaki salgılar temizlenir, saf oksijen soluması sağlanır. Gırtlak ödemi, solunumu tam olarak engellediğinde hemen cerrahi girişimle soluk borusu delinir. Derialtına zaman yitirmeden uygulanacak 1/1000' lik adrenalin çözeltisi hastayı ölümden döndürebilir. Bu doz gerekirse 5-10 dakika sonra yinelenir. j Yapılan bir İğne ya da böcek sokması sonrasında şok durumu ortaya çıkarsa, derinin delindiği bölgenin üst yanma turnike uygulanarak sorumlu maddenin daha çok kana karışması önlenir. Bu bölgeye iğneyle yüzeysel olarak adrenalin uygulanarak ya da buz konarak dolaşımın yavaşlatılması da aym etkiyi gösterir. Turnikeyle sıkıştırılan bölgede dolaşımı bütünüyle durdurmamak için, uygulanan turnikeyi her 20 dakikada 2-3 dakika için gevşetmek gerekir.
|