Tıp dünyasında ''Uykuda Seks Hastalığı'' adıyla bilinen rahatsızlık özellikle erkeklerde görülüyor.

Belirtileri nedeniyle uyurgezerlikle veya sara nöbetleriyle karıştırılabiliyor. Hasta gecenin bir yarısı uyanıyor, partnerini istekli ya da isteksiz sekse zorluyor. Sabahları yorgun kalkıyor, dağınık odayı görüyor ve korkuyor. Ama gece neler olduğunu bir türlü hatırlayamıyor

Celal Bayar Üniversitesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hikmet Yılmaz, Türkiye'de pek bilinmeyen 'Uykuda Seks Hastalığı' ile ilgili soruları yanıtladı.

Uykuda Seks Hastalığı nedir?
Uyku sırasında cinsel ilişkide bulunma bir çeşit uyku hastalığıdır. Tıpkı uyurgezerliğe benzer. Ancak burada hasta kalkıp yürümüyor, kontrol edilemez bir şekilde cinsel ilişkiye girme ihtiyacı hissediyor. Uykuda; partnerinin isteğine bakmaksızın, anormal bir cinsel dürtü ile seksi başlatıyor. Alışılmadık şekilde fanteziler üretiyor ve onunla sevişmek istiyor.
Bu, dünyada kabul edilmiş bir hastalık mı yoksa bazı kişiler için bir bahane mi?

İlk defa 2003 yılında, Dr. Colin Shapiro, Dr. Nik Trajanovic ve Dr. Paul Fedoroff'un 'Sexsomnia: A New Parasomnia?' isimli makalelerinde tanımladıkları bir olgu ile uyku tıbbı 'Uykuda Seks Hastalığı' terminolojisi ile tanıştı. Ardından Dr. Carlos Schenck ve arkadaşlarının çalışmalarıyla bu hastalığın neden olduğu hukuksal sorunlar ile ilgili bilgi ve tecrübelerimiz daha arttı.

Uykuda Seks Hastalığı çok sık rastlanan bir durum mu?
Tanı kriterlerinin iyi bilinmemesi, uyku tıbbı uzmanları dışındaki hekimlerin bu hastalığa özgü belirtileri sorgulamıyor olması, hastaların ya da partnerlerin belirtilerden utanması ve paylaşamaması, bu hastalığın ne kadar fazla olduğunu saptamamızı zorlaştırıyor. Şu ana kadar olan vakalar, olgu bildirimleri şeklinde tanımlanıyor. Olguların bütünü değerlendirildiğinde erkeklerde daha sık gözlendiği dikkat çekiyor.

Uykuda Seks Hastalığı'nın belirtileri neler?
Sık sık cinsel içerikli rüyalar görme, sık sık uykuda ereksiyon-boşalmalar yaşama, mastürbasyon yapma, uyku sırasında farkında olmaksızın, partnerinin isteğine bakmaksızın anormal derecede artmış bir arzu ve istekle seksi başlatma, dalgın ve boş bakma, bu birliktelikler sırasında normalde yaptıklarından çok farklı davranış ve fanteziler sergileme, okşama, çığlık atma, inleme, bağırma, orgazm sesleri çıkarma, küfür etme, partnerine fiziksel veya duygusal şiddet uygulama gibi belirtiler söz konusudur.
Uykuda Seks Hastalığı olan birisi uyandığında olup bitenleri hatırlar mı?
Hayır. Hastalar sabahları şaşkın ve yorgun bir şekilde kalkarlar. Gece uykuda olup bitenleri, yaptıkları hiçbir şeyi hatırlamazlar.
Bu hastalığa sahip olanlar, yatak arkadaşları için tehlikeli olabilirler mi?
Bu hastalığa sahip olan kişi, agresif ve saldırgan durum içeren davranışlarla yatak arkadaşına fiziksel veya duygusal zarar verebilir. Onu dövebilir, canını acıtabilir ve hakaret edebilirler. Ancak bazen de yatak arkadaşı, eşinin bu hastalığından rahatsız olmayabilir. Hatta bu hastalığın neden olduğu davranış değişikliklerinden hoşlanabilir.

Toplum bu hastalığı ne kadar biliyor?
Uyurgezerlik ya da uykuda konuşma gibi rahatsızlıklar halk tarafından iyi bilinmesine karşın 'Uykuda Seks Hastalığı' pek bilinmiyor. Gerçi son ikiüç yılda internet ortamında bir bilgi havuzu oldu.
Böyle bir hastalıktan kuşkulanılıyorsa, hangi branş hekiminden yardım alınabilir?
Bünyesinde nöroloji uzmanı da bulunduran uyku merkezlerine başvurmak doğru bir yaklaşım olacaktır. Çünkü 'Uykuda Seks Hastalığı'nın birçok belirtisi halk arasında 'sara' diye bilinen epilepsi ile karışabilmektedir. Ayırıcı tanının sağlıklı yapılabilmesi için hem elektroensefalografi (EEG) denen tetkikin hem de tüm gece uykusunun izlenmesine olanak veren polisomnografinin (PSG) birlikte eş zamanlı yapılabildiği bir uyku merkezinde bu olguların değerlendirilmesi gerekmektedir. Tabii burada hasta ve yakınlarının belirtileri utanmadan ve gizlemeden hekim ile paylaşmaları olası tanı gecikmelerini ortadan kaldırır.
Bu hastalığın etkisindeyken yasalara göre suç kabul edilen bir eylemi gerçekleştiren; örneğin yatak arkadaşını yaralayan ya da yaralanmasına neden olan kişinin ceza sorumluluğu var mı?
'Uykuda Seks Hastalığı' bir parasomnidir. Kişinin, suç kabul edilen bir eylemi bu hastalığın tesiri altındayken gerçekleştirdiği; uyku hastalıkları konusunda uzman bir bilirkişi tarafından ortaya konabilirse, Türk Ceza Kanunu (TCK)'nın 32/2 maddesi gereği davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmış olduğu için ceza indirimi söz konusu olabilir. Yargı, bu durum için TCK'nın 34 maddesinin uygun olduğuna kanaat getirirse, o zaman da bu maddenin tanımladığı gibi 'geçici bir nedenle işlediği suçun sonuçlarını algılayamadığı gerekçesi ile' ceza sorumluluğunun olmadığına karar verilebilir.
ÜZERİMDEN TIR GEÇMİŞ GİBİ UYANDIM
"Akşam pijamamı giyip, eşime iyi uykular deyip uyuduğumu hatırlıyorum. Sabahleyin sanki üzerimden TIR geçmiş gibi yorgun ve sürünerek kalkıyorum. Yatağımızın savaş alanı gibi darma dağınık olduğunu, geceliğimin üstünün bir yerde, altının bir başka yerde fırlatılmış olduğunu görüyorum. Bu duruma bir anlam veremiyorum, gece ne olup bittiğini hatırlamıyorum.''
KOCAMLA SEKS MEĞER RÜYAYMIŞ!
"Kocamın üç yıldır böyle bir hastalığı varmış. Yıllardır zaman zaman gecenin bir yarısında hiç konuşmadan, uykumun ortasında beni okşayarak uyandırıyor; hiç konuşmadan, benim söylediklerime de yanıt vermeden donuk bir yüz ifadesiyle, normal birlikte olduğumuzda hiç yapmadığı bir şekilde benimle birlikte oluyordu. O anlarda eşim değil de yabancı birisiyle birlikteymişim duygusu hissediyordum. Bunun eşimin bir fantezisi olduğunu düşünerek, bir süre sonra ben de garipsemeden, sesimi çıkarmadan direnmeden bu olayın bir parçası oldum. Canımı yakacak, beni üzecek bir şey de yapmadığı ve bu farklı davranışlardan da hoşlandığım için bir süre sonra artık garipsemeden eşimle birlikte oluyordum. Bunun bir hastalık olabileceğini aklımın ucundan bile geçirmemiştim
TANI KONULABİLİRSE, TEDAVİSİ MÜMKÜN!
Hastalığın tedavisi tabii ki mümkün... Aynı diğer parasomniler gibi tedavi edilebiliyor. Yeter ki, tanı konabilsin. Uyku konusunda bilgilendirilmeleri, davranış tedavisini içeren psikoterapi görüşmeleri ve ilaç tedavisi ile bu hastalığın tüm belirtileri ortadan kaldırılabilir.
İLAÇ ALMAYIN!
Bu hastalığı tetikleyen stres, uyku yoksunluğu, alkol, uyuşturucu ya da uyarıcı ilaçlar gibi nedenlerden hastanın uzak durması öğretilir. Eşlik eden bir başka hastalığı varsa, onun da teşhis edilmesi bu hastalığın tedavisini de kolaylaştırır. Örneğin; uykuda seks hastalığının yanı sıra olguda 'Uyku-Apne Sendromu' da (uykuda horlama ve nefes durmaları ile seyreden bir hastalık) var ise; bu sendromun etkin bir şekilde tedavi edilmesi ile; uykuda seks hastalığının da tedavisi kolaylaşmış olur. Bu olguların yarıya yakınında belirgin psikolojik problemler söz konusu olabilmektedir.