Özürlülerin, özel kanunlar uyarınca kendilerine tanınan haklardan yararlanabilmeleri maksadıyla almaları gereken özürlü sağlık kurulu raporları için muayene, tetkik ve rapor ücreti alınıp alınmayacağı konusunda uygulamada doğan tereddütlerin giderilebilmesi için ilgili mevzuat çerçevesinde konunun açıklığa kavuşturulması gerekli görülmüştür.

Bilindiği üzere, 08.01.2002 tarih ve 4736 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin 1 inci fıkrasında özetle; genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticari indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır. Bahsedilen 1 inci fıkra hükmünden muaf tutulacak kişi veya kurumları tespit etmeye aynı kanunun 1 inci maddesi 4 üncü fıkrasında Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.

Bu çerçevede, 08.02.2002 tarihli ve 24665 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 28.01.2002/3654 sayılı kararname’nin eki karar ile gaziler, şehit ve gazi dul ve yetimleri, özürlüler, öğrenciler ve 2022 sayılı, 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamındaki kişiler 4736 sayılı Kanunun 1 inci maddesi 1 inci fıkrası hükmünden muaf tutulmuştur. Diğer bir ifade ile, verilen hizmetler karşılığında ücret alınmaması veya indirimli uygulama yapılabilmesi imkanı getirilmiştir.

Konuyla ilgili 03.12.2002 tarih ve 2002/58 No’lu Başbakanlık Genelgesinin 6 ncı maddesinde ve Sağlık Bakanlığının 10.05.2000 tarih ve 2000/48 No’lu Genelgesinin 3 üncü maddesinde “Herhangi bir sosyal güvencesi olmayan özürlü vatandaşlarımızın almış oldukları sağlık kurulu raporlarından bağış ve evrak parası adı altında para talep edilmemesi” gerektiği belirtilmiştir.

Ancak, gerek özürlü vatandaşlarımızdan gerek resmi sağlık kurum ve kuruluşlarından Bakanlığımıza intikal eden müracaatlardan; uygulamada tereddüt ve sorunlar oluştuğu ve bu durumun özürlü vatandaşlarımızın mağduriyetine yol açtığı, tespit edilmiştir.

Bu itibarla mezkur genelgelerde belirtildiği üzere;06.02.1998 tarihli ve 98/10746 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan , Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik’te de belirtilen yetkili sağlık kuruluşlarına özürlü sağlık kurulu raporu almak için başvuran vatandaşların raporlarından bağış veya evrak parası adı altında herhangi bir ücret talep edilmemesi, muayene, tetkik ve sağlık kurulu raporu işlemleri neticesinde doğan hizmet bedellerinin;
a) İlgilinin herhangi bir kamu kurum veya kuruluşunda çalışması halinde bu kurum veya kuruluşça,

(IMG:style_emoticons/default/cool.gif) SSK,Bağ-Kur, Emekli Sandığı mensubu olmaları veya emekli, yaşlılık veya malullük aylığı almaları halinde bağlı bulundukları sosyal güvenlik kurumunca karşılanması,

c) Yeşil kartı bulunan özürlülerin 3816 sayılı Kanun uyarınca özürlü sağlık kurulu raporu ile ilgili iş ve işlemlerine ait giderlerinin (poliklinik muayene ücreti hariç) ise, bağlı bulundukları Kaymakamlıklar bünyesindeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan Bakanlığımıza aktarılan avans sisteminden karşılanmak üzere Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünden talep edilmesi,

d) Bunların dışında kalan ve herhangi bir sosyal güvenlik şemsiyesi altında olmayıp ödeme gücü bulunmayan özürlü vatandaşlarımızdan 28.01.2002/3654 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 03.12.2002/58 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca muayene, tetkik, ve rapor ücreti alınmaması gerekmektedir.







Not: [“Çalışabilir”, “Çalışamaz” satırlarında özürlünün Çalışma Gücü Kaybı Derecesine göre çalışıp, çalışamayacağı tespit edilecektir. Çalışma Gücü Kaybı derecesine göre “Çalışamaz” denen bir özürlünün özür grubunun gerektirdiği işlerde çalışamayacağı anlaşılacaktır. Örnek, % 65 Çalışma Gücü Kaybı derecesi ile değerlendirilmiş olan ortopedik özürlüye çalışamaz denmiş ise bu, özürlünün bedenen yapabileceği işleri kapsar. Yine her iki gözü görmeyen veya bir gözü görmeyen özürlü için verilen % 100 çalışma gücü kaybı oranı bu özürlünün hiçbir işte hiçbir şekilde çalışamayacağı anlamına gelse de; esasen buradan özürlünün görmeye dayalı işleri yapamayacağı anlaşılacaktır.
“Çalıştırılamayacağı iş alanları” satırında ise; özürlünün özürü nedeniyle yapmaması/yaptırılmaması gereken iş alanları mutlaka belirtilecektir. Örnek; özür grubuna göre “Ayakta Durmayı gerektiren İşlerde”, “Görmeyi Gerektiren işlerde” çalışamaz şeklinde ifade edilecektir. Bu satırda özürlünün özür durumuna göre çalışamaz denen bir işte çalışması önlenecek ve sağlık durumunun daha kötü olmaması sağlanacaktır. Ayrıca; özürlü işçilerin iş güvenliği ve işçi sağlığının korunması da amaçlanmaktadır. Böylece özürlünün bu konudaki mağduriyeti giderilmiş olacaktır.
Ayrıca, 18 Mart 1998 Tarih ve 23290 Sayılı resmi gazetede yayınlanan “Özürlüler Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik” ile sağlık kurulu raporlarının usul ve esasları belirlenmiştir. Raporun geçerlilik süresi kalıcı hastalık veya özürler için raporun bir defa verilmesi yeterlidir. Ancak özür durumunun değişmesi halinde rapor ve buna bağlı çalışma gücü kaybı oranı yeniden belirlenir.]