Susuzluk giderici olarak ünlenen bu bitki Osmanlı tıbbı ve mutfağına da girmiştir. Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın en sevdiği içecek olan Demirhindi Şerbeti susuzluğu kesmesi, kusma, ateş ve iç sıkıntısına iyi gelmesiyle de tarihte ünlüdür.

Diyetisyen Gülsen Lükel

Demirhindi ismi Arapça’da "Hint Hurması" anlamına gelen tamr-i hindi’den gelir. Ortalama 150 yıl ömürlü bir ağaç olan Demirhindi Ağacı;10-25 m boyundaki ağaçları 7-20 cm uzunluk, 2,5-3,5 cm genişlikte, keçiboynuzu meyvelerine benzeyen, koyu kestane renginde meyveler verir. Bir ağaçtan yılda 225 kg'a kadar meyve alınabilir.

Afrika da baharat olarak kullanılan meyvelerin ilk sırasında ‘Demirhindi’ gelir. Hindistan, Senegal, Sudan, Orta Amerika, Guatemala, Meksika yetiştiği ülkelerdir. İ.Ö 4.yy'da Eski Yunanlılar ve Mısırlılar tarafından kullanılıyormuş.

Afrikanın bazı bölgelerinde kutsal ağaç olan demirhindinin meyveleri ve kabukları fillere uysal olmaları için yedirilirdi.

Meyveleri, yaprakları, tohumları geleneksel tıp ta kullanılır. Baharat olarak ise meyveleri bütün olarak veya sadece etli kısımlarıyla kullanılır.

Hint, Orta Doğu ve Güney Doğu Asya yemeklerinde tatlımsı ekşi tadıyla çokça kullanılır.

Sanayide şekerlemelere kıvam verici olarak eklenir. Bilinen alerjik ve toksik bir etkisi rapor edilmemiştir.

Meyve bileşiminde protein, şeker, pektin, A, B1, B2, B3, B5 , B6 ,C vitaminleri, potasyum, fosfor, magnezyum, kalsiyum, sodyum, demir, selenyum, bakır gibi mineraller bulunur.

Demirhindinin hurma, şeker, bal, kakule, karanfil, kişniş tohumu ile yapılan şurubu dünyanın birçok yerinde serinletici bir içecek olarak tüketilir. Bu şerbet Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın en sevdiği içecekti.

Demirhindi şerbeti;

Malzemeler; 300 g demirhindi meyvesi, 2 litre su ve 3 kg şeker.

Hazırlanışı; Meyveler suyla kaynatılıp süzülür, elde edilen sıvıya şeker eklenip yeniden birkaç dakika daha kaynatılır. Biraz soğuduktan sonra yeniden süzülür. ( Şeker yerine bal da kullanılabilir.)

Binbir Derde Deva

*Boğaz ağrılarında suyu gargara şeklinde kullanılabilir.

*Ayrıca demirhindi suyu iltihabi göz hastalıklarında ve kuru göz tedavisinde kullanılır.

*Sarılık ve nezle tedavisinde yıllardan beridir kullanılan bir meyvedir.

*İçeriğinde bulunan A,C ve E vitaminleri, selenyumdan dolayı kanserle mücadele için iyi bir antioksidan kaynağıdır.

*Ateş düşürücü ve soğuk algınlığından koruyucudur.(J.Ethnopharmacol/2010)

*Meyvesinin yenilebilen kısmına 1 lt kaynatılmış su eklenerek 1 saat bekletilir. Biraz bal ile tatlandırılır. Bu su içilerek ateş düşürücü olarak fayda verir.

*Sindirime yardımcıdır. Kabızlık giderici olarak çok iyi sonuç verir. Laksatif etkisi Afrika ülkelerinde yıllardan beri bilinir ve tedavide kullanılır.

*Cilt inflamasyonlarında kullanılır. Ciltteki lekelere ve çillere karşı renk açıcıdır.

*Hipertansiyon, obezite, kan kolesterol ve trigliserid yüksekliği, bozulmuş açlık glikozuyla karakterize metabolik sendrom tedavisinde etkindir. (Zahedan University/2011)

*Barsak spazmlarında rahatlatıcı etkisi mevcuttur.(University of Malakand/2010)

*Ülser tedavisinde yeni bir ajan olabilir. Çünkü ülserde mide asit salgısını azaltıcı etkisi bulunur.(Rayat and Bahra Institu/2011)