Rize Güneysu

Güneysu, Doğu Karadeniz Bölgesinde Rize iline bağlı genç bir ilçemizdir. Sahilden 14 km içeride olup batıdan Rize il merkezi ile, doğudan da Çayeli ilçesi ile çevrilidir. Konum olarak Rize il merkezinin güneydoğusunda kalmaktadır. Yemyeşil dik dağları ve tertemiz dereleri bulunmaktadır. Dört mevsim ılıman ve yağışlı bir iklime sahiptir. Yüzölçümü 106 km2’dir. Eski adı olan Potomya, kaynaklara göre “dere yatağı” veya “derelerin birleştiği yer” manasına gelmektedir. Ballıdere, Kamboz, Setoz ve Gürgen dereleri ilçe merkezi civarında birleşerek Potomya deresini meydana getirirler.

Güneysu’nun doğal yapısı, tarihi, sosyo-ekonomik yapısı ve kültürü Rize ile benzer özellikler gösterir. 26 Ekim 1461 tarihinde Trabzon'un fethi ile Trabzon ve Rize ile birlikte Osmanlı topraklarına katılmıştır. Birinci Cihan Harbinde 09 Mart 1916'da uğradığı Rus işgalinden 02 Mart 1918'de kurtulmuştur.

Osmanlı belgelerinde "Potomya Karyesi" olarak anılan Güneysu, Cumhuriyetin ilk dönemlerinde Rize iline köy köy bağlı bir yerleşim yeri iken 1944 yılında nahiye olmuş, 1969 yılında belediye teşkilatı kurulmuş ve 15 Temmuz 1987 tarihinde de ilçe olmuştur. Adrese dayalı olarak yapılan son nüfus sayımına göre belediye nüfusu 4.442, toplam nüfusu ise 12.616 olarak tespit edilmiştir.

İlçenin 6 mahallesi 22 köyü vardır. İlçe merkezinde bir adet düz lise, bir imam hatip lisesi, bir Anadolu öğretmen lisesi, bir özel kolej (ilk-orta-lise) ve ikisi merkezde beşi köylerde olmak üzere yedi adet ilköğretim okulu bulunmaktadır. Sağlık hizmetleri ise merkezdeki 2005 yılında hizmete açılan Tenzile Erdoğan Güneysu Gün Hastanesi ile Ballıdere, Gürgen ve Islahiye köylerinde bulunan 3 adet sağlık ocağında verilmektedir.

İlçemizde kaymakamlık, belediye ve derneğimiz işbirliği ile her yıl geleneksel olarak Handüzü Yayla Şenliği yapılmaktadır. Handüzü yaylamız ilçe merkezinden 16 km uzaklıkta olup ulaşımı kolaydır. Yolu betonlanmıştır. Konaklama tesisleri olmadığından daha ziyade günübirlik gezi ve turlar için elverişlidir.

Handüzü yaylası yanısıra ilçemizde gezilip görülecek yerler arasında Kıbledağı tepesi, Gürgen ve Setoz ılıcaları ile Katarahte şelalesi bulunmaktadır. Yine Setoz ılıcası yanında bulunan Kıbledağı camii, yörenin ayakta kalabilen tek geleneksel ahşap camii olup yapılış tarihi 1862'dir.

Güneysu’nun sosyal ve ekonomik yapısındaki en önemli unsur çay tarım ve sanayiidir. Halkın büyük bir bölümü geçimini çaydan ve buna bağlı olarak gelişen sanayi kuruluşlarında çalışarak elde ettiği gelirle sağlamaktadır. İlçede Çaykur'a ait Ulucami ve Küçükcami çay fabrikaları ile özel sektöre ait 35 civarında çay fabrikası ve atölyesi bulunmaktadır. Bu tesisler önemli ölçüde istihdam sağlamaktadır. Çay tarım ve sanayiinde Doğu Karadeniz'in diğer şehirlerinden ve hatta Gürcistan'dan gelen işçiler de çalışma imkanı bulmaktadırlar.

İlçede küçük ölçekte de olsa hayvancılık ve arıcılıkla uğraşan aileler de vardır. Hayvansal ürünlerin ve mısır, fasulye gibi diğer tarımsal ürünlerin üretimi düşük olup daha ziyade yerel tüketime yöneliktir.

Rize’nin ve Doğu Karadeniz Bölgesinin ortak problemi olan göç olgusu Güneysu açısından da önemini korumaktadır. Güneysulu eskiden beri gurbetçidir. Yerleşmek maksadıyla göç eden hemşehrilerimizin ilk tercihi İstanbul olmuştur. Bugün İstanbul’da takriben 15 ila 20.000 Güneysulu bulunmaktadır. İzmit ve Yalova’da da Güneysulu hemşehrilerimiz yaşamaktadır. Yurtdışında bulunan Güneysulular ise özellikle Almanya ve ABD’yi tercih etmişlerdir.

Güneysu'nun en önemli sivil toplum kuruluşları Güneysu İlim Öğrenenlere Yardım Vakfı ile Güneysu Sosyal Dayanışma Ve Kültür Derneği'dir.

Ünlü siyaset adamlarımızdan Ak Parti Genel Başkanı ve Başbakanımız Recep Tayyip ERDOĞAN, CHP İstanbul milletvekili ve eski bakanlarımızdan Ali TOPUZ ile daha birçok siyasetçi, işadamı, bürokrat, akademisyen ve sanatçı Güneysu kökenlidir.

Kalıcı Bağlantı Yorum (1) Yorum yaz! Arkadaşına Gönder!

1 yorum yazılmıştır

Yazan:isimsiz | Tarih: 28/2/2008
Konu: Potamya

Bu yerleşimin halkına yönelik yapılan ankette ilçenin adının Güneysu mu yoksa Rumca adı olan ve Yunanca 'potamous'dan(dere) gelen Potamya(Türkçeye Dereli olarak tercüme edilebilen) adının mı kullanılmasını tercih etiklerinin sorulması ve ezici bir çoğunluğun 'Tabii ki Potamya' dediğini görüyoruz.

Bu sizlerin Pontuslu Rum olup, Kurtuluş Savaşı'mız sırasında Türkleri katledenlerin kaçamayacaklarını anlayıp görünüşte müslüman oldukları anlamına mı geliyor?

Onlar daha 1925 yılında isyana kalkışan Hoca(!) Şaban, Yakup Çavuş, Hasan Ağa, Bekçi Kadir Ağa, Peçelioğullarından Mehmet ve Arslan Çavuş, Tarakçı Sabit ile Kamburoğlu Mehmet adli şerefsizlerin başkanlığındaki Rum dönmeleri mi?

Öyle ise bu bizim için şu anlama geliyor: Onların biz Türklerle ve Türkiye Cumhuriyeti ile hesabı var...

Ama artık bizim de onlarla görülecek hesabımız var: Yazdık bunu kara kaplı deftere! Ne demişler "Balta döner, sap döner; gün gelir hesap döner!" Şimdi
"Potamya'ya hoş geldiniz!" diye karşıladıkları Gürcü-Rum kırmasına güveniyor olmalılar. Bir zamanlar da Hemşinli Ziya Hurşit'e güvenmişlerdi.

Onlar da Yunan ve İngiliz Hükümetlerine...

O zaman sadece eli silah tutanlar savaş süresince hedef alınmış, kin güdülmemiş, ve takiyyeleri görmezliten gelinmişti. Artık o hata yapılmaz!

Bir musibet bin nasihatten evladır. Bundan ders aldık artık...

Türk halkının Lazlara sevgisini bilip, 'Laz' imişler gibi konuşan bunu yuttuğumuzu düşünmeğe devam etsinler...