 |
|
|
RENGA ÜZERİNE
Vural Kaya'nın ilk şiir kitabı Ebabil Yayınları (2007, Nisan)'ından çıktı. Kitapta toplam sekiz şiir mevcut. Kapkara Fetişleri Amerika'nın adlı şiir hariç diğerlerinin uzun şiirlerden oluşması kitapta hemen ilk dikkati çeken unsurlardan. Vural Kaya 2003 yılına kadar yayımladığı şiirlere hemen hemen yer vermemiş görünüyor. Lirik şiirleri dosyanın dışında özenle tutmaya çalıştığı çok açık görülebilmektedir. Ayrıca şiirini son dönemlerde bir tür geçiş şekliyle sınama işine girişmiş gibi ayrıca. Konuşma dilini daha rahat bir edayla ilerletebileceğinin işaretlerini de veren Vural kaya şiirini üç ayak üzerine oturtma çabası gütmektedir: Siyasi şiir kurma belirtileri, ince alay ve kendi çağına ısrarla kendi çağına söz söyleyebilme başarısı...
Ahmet Güntan parçalı ham manifestosunun ikinci kısmında "Türkiye'de şiir bize düşünmeyi öğretmiştir. Türk şiiri hangi yönden bakarsanız bakın siyasidir" diyor. Güntan'ın bu tespiti, Türk şiirinin hem kalkış noktasını, hem de varacağı yeri anlama bakımından önemli bir ipucu veriyor. Garip akımı gibi bireyselci ve etkisiz çıkışları saymazsak, İkinci Yeni'den neo-epik ve deneysellere kadar büyük bir potansiyelin, varoluşu cephesinden siyasi bir arkaplana sahip olduğunu belirleriz.
Yayınlanan örneklere baktığımızda özellikle son yirmi yıl içerisinde siyasi biçemli şiir açısından Türk şiirinde önemli bir ilerleme olduğunu görürüz. Bu örneklerin hepsi de Türk şiiri adına geleceğe kalacak, iz bırakacak ürünlerden oluşmayabilir ancak biraraya geldiklerinde esaslı bir birikim meydana geleceğini de unutmamalı. Elimizde bu birikime katkıda bulunacak, tek başına gözardı edilmemesi gereken bir özgül ağırlığa sahip yeni bir şiir kitabı var: "Renga". Kitap farklı ve etkileyici bir başlığa sahip. Şiirin iç dünyası ve şiirdeki şair ve konuşan özne ve karşıda duran modern dünya arasında üçlü bir şiir söyleşme sesine sahip oluşu Renga ismini daha da önemli kılıyor. Şair Vural Kaya'nın ilk kitabı olması ve bir kitap hacmine sahip bulunan önki dosyasını da şimdilik bir kenara bırakması dolayısıyla da ayrı bir önem taşıyor. Şairi ilk bakışta, bir şiir-şair topluluğu içine dahil etmek pek öyle imkan dahilinde görünmüyor. Bu durum, şiir topluluklarının "dile/dişe dokunur" bir politik tavır gösterememelerinin de bir göstergesi ayrıca. Türkiye'de kültür sanat ortamına egemen olan siyasetsizlik, Renga'yı okurken aklımızın ucundan bile geçmiyor. Zira şairin duyduğu, şiirine aktardığı, katıldığı siyasi tavır, hem onurlu, hem de ifadesi zenginleştirilebilir bir tavırdır. Hoşgörmediği şeye karşı hoşgörüsünü kararlılıkla esirgeyen, horgörüsünü de gerektiğinde sarahatle ortaya koyan bir tavır: "Koro halinde 'aldatmak' okunur bu ülkede/ Sevgilim şaşıp kalalım haydi seninle/ Banka dekontlarından ayraçlar yapalım/ Diktatör resimlerinden tuvalet kağıtları/ Liberalleri yumurta yağmuruna tutalım/ Liberaller kolay ölmemeli/ Liberaller kolay ölmemeli.." Bu dizelerde ve mesela "Kapkara Fetişleri Amerikanın" başlıklışiirde, saf insani duruştan ziyade politik bir konumlanışın güçlü işaretleri gözükmektedir. Kurye şiirindeki betimlemeci ve imgesel zihnin yerinde işleyişi ve "Meczubun Kefaret Bandoları"ındaki anlatımcı yapının ise ironinin ve siyasi şiirsel söylemin karşı tarafında durması ve böylece birbirinin tamlayabilen şiirlerin kitapta birlikte olması iki şeyi göstermektedir: Şiirde mırıltılarla uğraşma ve çapraşık halden ciddi bir eda ile sıyrılış ve iyi söylemek şartına bağlı kalınarak has şiir etkinliği. Şunu da hemen belirtmek gerek, siyasi şiir, düz söyleyiş ile şiirselliğin ve hatta has şiirin bile hepten birbirine karşıabilecek tehlike içerisinde olduğunu söyleyebiliriz. Yani siyasi söyleyiş bıçak sırtı bir şey. Şiiri çok sinsice örseleyebilir yapıya sahiptir sonuçta.
Bu konumlanışın, yani siyasesi ve ironik temellillendirmenin kendine seçtiği merkez, muhalif oluşu nedeniyle şairi, dolayısıyla şiiri(ni) rahat bırakmaz. Kuşkusuz şairin benimsediği dünya görüşüyle ilintili olarak, kitap boyunca anti-konformist bir tavrın cisimleştiği görünen bir şey. Özellikle şu dizelerde, bu tavrın pratik bir analizini görmek mümkün: "Mümin yattığı gecelerden/ dinlenik uyandı adam/ Dinlenik uyandı elhamdülillah/ Dinlnik ama mümin mi yine?" Burada dinlenik uyanan müminin "dinlenik" oluşu, şairin zihnine de bir kuşku, esaslı bir soru düşürmüştür. Konformist ölçütlere sıkı sıkıya bağlı modern hayat, müminin varoluşsal niteliğine, imanına gölge düşürme riskini de içermektedir çünkü. Bunun gibi yer yer modern hayat prelüdleriyle verilen eleştirinin dozu, şairin hayatın içinden seçtiği "gösterge"lerle belirli kılınıyor.
.Vural Kaya şiirinde ironi, eski şiirlerine nazaran bu kitapla daha çok su yüzüne çıkıyor. Zeval Vermesin Allah İyi Devlet İyi Millet İyi (s. 63) şiiri ironinin rahat ifade gücüne yaslanarak söylenmiş ve mizah karekteri alabildiğine ağır bir şiir. Özellikle modern hayat eleştirisinin kendini hissettirdiği ve hatta gırtlağımıza kadar modernlikle doluğumuz zamanları bir bir işaretlemenin endişesi genelde bütün şiirlerde görülebilir cinsten. Buradaki temel tehlike ise işçiliğin örseleniyor oluşudur.
Kitapla ilgili temas edilmesi gerek diğer bir husus, uzun şiir meselesi etrafında belirginlik kazanıyor. Bilen bilir, Türkiye'de uzun şiir yayınlamaya heves etmek, sanıldığı kadar kolay iş değildir. Zira yayınlanmasından kültür piyasasında dolaşımına kadar değişik aşamalarda uzun şiir, sıkıntılar yaşar ve yaşatır. Muhatap bulamama ve popüler olamama kaygısıdır bu sıkıntıları besleyen şey. Renga'nın şairi, henüz ilk kitabında 'sakınmadan' uzun, upuzun şiirler yayınlayarak, hem bu kaygılara meydan okuyor, hem de bir tür cesaret örneği sergiliyor.
Daha önce Ali Emre uzun şiir yayınlayanların Anglo Amerikan şiirinden etkilendiklerini iddia etmişti. Bu şiirler için bırakınız böyle bir etkilenmeyi, biz, şairin Anglo Amerikan şiiri beğenisi olduğu konusunda bile ciddi kuşkulara sahibiz.
Hasılı Vural Kaya'nın ağır ağır ilerleyen şiir serüveninde elimizdeki kitabın bir köşetaşı işlevini göreceği çok açık. Şimdiye kadarki şiirlerine hakim olan lirik ton, Renga'da epik, bir tona dönüşüyor. Sert ifadeler ve argo göndermeler yine önceki şiirlerinde görmediğimiz belirtilerden bazıları. İmge yoğunluğu belli oranda azalıyor ama böylece de yer yer daha dolgun, daha işlevsel imgelere rastlıyoruz. Yine önceki şiirlerde varolan ses'in yalınlaşarak sağlamlaştığı ve böylece asıl mecrasını bulduğunu es geçmemeli. Elimizdeki şiirlerin "kitap" olarak bir "tamlık" görüntüsü vermesi de buradan kaynaklanıyor . Henüz ilk kitap ile usta işi bir tavır var. Bu oldukça belli.
Nurullah Turan
|
| WwW.WeBCaNaVaRi.NeT | > .::| $ Eğitim & Öğretim $ |::. > Kitaplar Hakkında Bilgi ve Özetler (Moderatörler: WeBCaNaVaRi, mnıl, sanane_61)
Konu: Renga / Vural Kaya
Yazdır
Gelişmiş Arama
Şubat 04, 2011, 12:59:18 ÖÖ