Pön Savaşları Hakkında Tarihi Bilgi

Kartaca Savaşları olarak da bilinen savaşlar. Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında, MÖ 264-146 yılları içinde, Akdeniz hakimiyetini ele geçirmek için yapılan savaşlardır. Pön savaşlarının sonucunda Romalılar, daha önce Kartacalıların elinde bulunan Afrika ve İspanya'yı kendi topraklarına katmışlardır.

Güney İtalya'daki bir Yunan şehir devlet olan Tarantium'u (bugünkü Taranto) MÖ 272 yılında hakimiyeti altına alan Roma, ardından Güney İtalya'daki diğer Yunan kent devletlerinde de hakimiyeti ele geçirmişti. Bu şekilde Yunanistan'daki diğer şehir devletleriyle askeri, ticari ve kültürel bağlarını genişleten Roma'nın, Akdeniz ticareti ve hakimiyeti için Kartaca'yla çatışması da kaçınılmazdı. Zira Kartaca, Afrika kıyısında bulunan güçlü bir ticaret şehriydi. Sardenya, Sicilya, Kuzey Afrika ve İspanya Romalıların İtalya'yı ele geçirmesinden çok önce, Kartacalıların kontrolü altındaydı.

Sonuç olarak Romalılar, İtalya'yı egemenlikleri altına aldıktan sonra topraklarını daha da genişletmek için MÖ 264 ile MÖ 146 yılları arasında Kartacalılar ile üç büyük savaşa girdi.

1. Pön Savaşı: Romalıların Kartaca'nın kontrolündeki Akdeniz ticaretine karşı giriştiği bir harekettir. MÖ 260 yılında Sicilya'yı hedef alan bir Roma donanması, Sicilya'daki Kartaca hakimiyetine karşı galip gelememiştir. Sadece Korsika Adası'nı, Akdeniz'deki Roma hizibine almayı başarmıştır.

MÖ 256 yılında bir Roma donanması bu kez Afrika kıyılarına bir çıkartma yapmıştır. Kartaca direnmiş, ertesi yıl, Afrika kıtasındaki Roma kuvvetlerine saldırarak Roma ordusunu kıtadan sürüp çıkarmıştır.

Akdeniz hakimiyeti için önemli bir yere sahip olan Sicilya için savaş, ertesi yıl yeniden patlak vermiştir. MÖ 241 yılına kadar her iki taraf da galibiyeti elde edememiştir. Roma donanması, o yıl Sicilya'daki Kartaca hakimiyetine son vermiştir.

Romalılar yaptıkları ilk Pön Savaşı'nda, gemi yapma sanatını ve Kartacalıları denizde nasıl mağlup edebileceklerini öğrenmişlerdir.

2. Pön Savaşı: Kartaca Generali Hanibal, ordusu ile Alp Dağları'nı aşarak tüm İtalya'yı ele geçirmiştir. Romalılar, hiç yılmadan, boyun eğmeden savaş üzerine savaş yaparak İtalya'yı geri almışlardır. Daha sonra da Afrika'ya geçerek Hanibal'ın ordusunu MÖ 202'de Kartaca yakınlarındaki Zama'da yenilgiye uğratmışlardır. Zama Savaşı'nın yenilgisi üzerine Kartaca, barış anlaşması yapmak zorunda kalmıştır. Savaş tazminatı ödemiş, donanmasını Roma'ya teslim etmiştir. Ayrıca Akdeniz ve İber Yarımadaları'ndaki denetimini geri çekmek zorunda kalmıştır.

3. Pön Savaşı: Romalılar, Hanibal'den o kadar çok yılmışlardır ki, MÖ 149 ile MÖ 146 yılları arasındaki 3. Pön Savaşları'nda, Kartaca şehrini yakarak tümüyle tahrip etmişlerdir. Kuzey Afrika, Romalıların eline geçince de eski kalıntılar üzerine yeni bir şehir kurarak buraya piyade ve süvarilerden oluşan askeri birliklerini yerleştirmişlerdir.

Romalı yazarlar, Kartacalıların çok barbar olduklarını savunurlarken, başka kaynaklar da Kartacalıların medeni ve tüccar bir millet olduğunu ve çok zengin bir kültüre sahip olduğunu bildirmektedir.