Polisitemi, kandaki alyuvar sayısının artması halidir. Yaşamın ilerki yıllarında sorun yaratabilir ama tedaviyle hastalar yıllarca belirti oluşmadan yaşamlarını sürdürebilmektedirler. Kanımızda bulunan alyuvarların görevi, akciğerlerden dokulara oksijen taşımaktır. Beden oksijenini bu yoldan sağlar. Ancak, bazen kemik iliği, çeşitli nedenlerle aşırı alyuvar üretmeye başlar. Sonuçta kan kalınlaşıp yoğunlaşır ve damarlarda kolay dolaşamayacak hale gelir. Asıl artanın alyuvarlar olmasına karşılık, trombositlerin ve akyuvarların sayılarında da artma görülebilir.

Nedenleri
Doktorların en fazla karşılaştığı polisitemi tipi, polisitemi vera rubradır. 40 yaşının üstündekilerde olan bu hastalıkta, bilinmeyen bir nedenle kemik iliği aşırı alyuvar üretmeye başlar. Polisitemi, beden dokularının oksijen azlığı çekmesinden de oluşabilir. Gerekli oksijenin sağlanması için oksijen taşıyıcı alyuvarlar artma gösterir, yani kemik iliği fazla üretime geçer. Kandaki oksijen yoğunluğu bazı hastalıklarda, sözgelimi kalp ve akciğer hastalıklarında düşer ve özel likle kalp hastalığıyla doğan çocuklarda polisitemi özel bir sorun oluşturur.

Son yıllarda aşırı sigara içmenin de alyuvarların artmasına ve polisitemiden kolaylıkla ayırt edilemeyen benzer bir duruma yol açtığı anlaşılmıştır. Sigara içenlerin kanlarında aşırı siyanit ve karbonmonoksit bulunduğu görülmektedir . Alyuvarların üretimi için gerekli uyarı böbrekle ilgili bir hormon olan eritropotin tarafından verilir. Rahim, beyincik ve böbrek tümörleri, aşırı eritrepostin dolayısıyla da aşırı alyuvar üretimine neden olabilirler.

Belirtiler
Gerçekten belirti oluşturan kan hastalığı polisitemi vera rubrada (gerçek polisitemi). Polisitemi başka bir hastalığın sonucu olduğunda, belirtiler asıl sorundan (kalp hastalığı gibi) kaynaklanır. Polisitemi vera rubranın belirtileri dikkat çekecek kadar şiddetli ya da özgün olmayabilir. Birçok kişi dışkısının gittikçe kırmızılaştığını fark edebilir. Ayrıca, bütün organlar gibi deri de fazla kan içerir. Hastalar halsizlik hisseder ve bayılacak gibi olurlar. Gut hastalığına eğilim olur. Baş ağrısı, sersemli ve bulanık görme oluşabili. Bu sorunlar kanın alışkanlığının azaalmasından kaynaklanır. Sindirim zorluğu ve mide - bağırsak mukozasının kanla dolu olması nedeniyle ülser görülebilir.

Tedavi
Kanın akışkanlığı azaldığı ve kalınlaştığı için, kan kolay pıhtılaşarak inme gibi sorunlara neden olabilir. Öte yandan bazen pıhtılaşma mekanizması iyi işlemez ve kanama eğilimi artar. Bu tehlikeler, ikincil polisitemiden çok gerçek polisitemide, yani polisitemi vera rubrada görülür. Uzun yıllar hasta olan birinde kansızlık olabilir. En iyisi altta yatan nedeni tedavi etmektir. Sözgelimi, kalp hastası bir çocuğun kalbindeki sorunun düzeltilmesi ya da neden tümörse, tümörün çıkarılması polisitemiyi de iyileştirir.

Akciğer hastalarında kandaki oksijenin arttırılması olanaklı değildir, bu yüzden en iyisi, belirli aralıklarla hastadan kan almaktır. Yeni alyuvarların oluşumu önlenmelidir. Bu, ilaçlarla ya da kemik iliğini etkileyen küçük dozda radyoaktif fosforla sağlanır. Durumu denetim altında tutmak için hastadan kan da alınabilir.