Platin Nedir

platin nedir - platin neye denir

PLATİN

Atom numarası: 78
Simge: Pt
Kütle numarası: 195.09
Kaynama Noktası (C): 4530
Erime Noktası (C): 1769
Yoğunluk: 21.4
Buharlaşma Isısı: 122
Kaynaşma (Füzyon) Isısı: 4.7
Elektriksel iletkenlik: 0.095
Isıl iletkenlik: .17
Özgül Isı Kapasitesi: 0.032

1735'te, Kolombiya'nın altınlı kumlarında keşfedilen değerli maden; eski kayaç kalıntılarında altın ve elmas ile birlikte bulunur.

Platin, atom numarası 78, atom ağırlığı Pt=195,23 olan kimyasal elementtir. Oldukça yumuşak, tel ve levha haline gelebilen, sağlam, gri-beyaz renkte bir katıdır. Yoğunluğu 21,4 olan platin ancak l 755°C'ta ergir ve elektrik fırınında buharlaşır. Gazları geçirir ve bilhassa ufalanmış olduğu zaman (platin süngeri ve siyahı), yüzeyine yakın kısımlarda bol miktarda gazı, özellikle hidrojeni yoğunlaştırır; bu sırada, gazları akkor hale getirecek ve dolayısıyla patlayıcı karışımları alevlendirecek güçte bir ısı açığa çıkar.

Platin hiç bir sıcaklıkta oksitlenmez; fakat sıcakta, klor, kükürt, fosfor, arsenik ve silisyumla, ayrıca, kurşun ve çinko gibi kolay ergiyen madenlerle birleşir. Tek tek asitlerin hiç birinden etkilenmez, fakat altın suyunda çözünür.PLATİN BİLEŞİKLERİPlatin, bileşiklerinde iki ve dört değerlidir. Her ikisi de siyah olan, PtO ve PtOs formüllerindeki iki oksidi bilinir.

Platin 11 klorür PtCl2, platin IV klorürün ayrışmasından meydana gelen yeşil renkli bir tozdur. Hidroklorik asitte, karmaşık tetrakloroplatinat asidini H2PtCI4 vererek çözünür; bu asidin tuzları platoklorürler veya kloroplatinitlerdir. Platin II klorür, bundan başka, platoaminler denen birçok amonyaklı karmaşık bileşik meydana getirebilir.

Platin IV klorür PtCI4, altın suyunun platine etkimesiyle elde edilir. O zaman heksakloroplatinat asidi veya kloroplatinik asit H2 PtCl6 şeklinde bulunur. Bu asidin potasyum ve amonyum tuzları çözünmez; bu özellikten kimyasal analizde ve platin üretiminde yararlanılır. Dört değerli platin tuzlarına da tekabül eden birçok amonyaklı karmaşık bileşik, yani platiamin vardır.

Potasyum siyanürün platine etkimesiyle potasyum platinosiyanür veya platosiyanür K2Pt(CN)4 meydana gelir. Baryum tuzu, radyoskopi için fluoresan ekranlarının yapımında kullanılır.ÜRETİMPlatin, kumlarda, altınla ve aynı gruptan rutenyum, rodyum, paladyum, osmiyum, iridyum gibi çeşitli madenlerle karışmış olarak tabii halde bulunur; karışımda ayrıca önemli miktarda demir ve bakır da vardır. Dünya üretiminde, platinin yüzde 80'den fazlası Urallar'da çıkarılır; platin üreten diğer ülkeler A.B.D., Brezilya ve Güney Afrika cumhuriyetidir.

Platinle karışmış çeşitli madenler, hemen yatağın yakınında bir seri yıkama ile temizlenir; altın bazen malgama yoluyla ayrılır. Böylece platin cevheri elde edilir. Nitrik asit etkisiyle demir ve bakır giderilir; süzüldükten sonra katı çökelti altın suyu ile işlenir; böylece platin, iridyum ve paladyum klorür halinde çökelir, geriye iridyum osmiyür bakımından zengin bir kum kalır.

Amonyum klorür katılarak platin ve iridyum kloroplatinat ve amonyum kloroiridat şeklinde çökeltilir. Bu karışımın kavrulmasıyla sünger görünümünde bir kütle elde edilir; platin süngeri denen bu kütle kireçten bir potada oksi-hidrojen üfleciyle ergitilir; elde edilen platiniridyum alaşımı, genellikle olduğu gibi piyasaya sürülür. Saf platin, bu karışımın çözünebilen karmaşık nitritler haline dönüştürülmesinden sonra amonyaklı klorür şeklinde çökeltilmesiyle elde edilir.

Kanada'daki bakır ve nikel filizleri artıklarından da az miktarda platin elde edilir. Ayrıca bakırın elektroliz yoluyla arıtılması sırasında oluşan anot çamurundan da az miktarda platin üretilebilir.KULLANMA ALANLARISaf platin, çevre sıcaklığında olduğu kadar yüksek sıcaklıklarda da havadan etkilenmediği ve kimyasal maddelerin çoğuna (altın suyu hariç) dayanıklı olduğu için kullanılır. Bu yüzden, kimya sanayiinde ve laboratuvarlarda kullanılan pota, kapsül, elektrot gibi araçlar platinden yapılır. Saf platin çok yumuşak olduğu için, çoğu zaman altın, bakır, rodyum, iridyum, paladyum ve tungsten gibi bazı madenlerle alaşım haline getirilmesi gerekir.

Kuyumculukta platin, bakır (yüzde 10) veya rutenyum (yüzde 5), ya da iridyumla (yüzde 10) alaşım halinde kullanılır. Elektrik malzemelerinde ise, elektrik kontaklarının, elektrikli fırınlardaki ısıtıcı parçaların ve termoelektrik pillerin yapımında yüzde 10'luk platin-rodyum alaşımları kullanılır. Çok sık açılıp kapatılan elektrik kontakları için yüzde 20 iridyum veya yüzde 10 rutenyumlu platin alaşımları tercih edilir. Platinden yapılan bazı buji elektrotlarına, az miktarda (yüzde 5'e kadar) tungsten katılır.

Platin ve alaşımları ayrıca, cerrahide, diş protezlerinde, hassas fizik malzemelerinin yapımında (yüzde 10 iridyumlu platinden ölçek metre), kimyasal tepkimelerde katalizör olarak (yüzde 10 rodyumlu platin) ve cam veya suni ipek haddesi olarak (rodyumlu platin veya yüzde 25 platin, yüzde 25 altın ve yüzde 50 paladyumla alaşım halinde) kullanılır.PLATİN KAPLAMAPlatin kaplama, altın kaplama gibi iki metotla elde edilebilir: daldırma yoluyla platin kaplama ve galvanik platin kaplama. Birinci usulde, platinle kaplanacak eşya temizlendikten sonra, sulu sodyum hidroksit çözeltisiyle karıştırılmış kaynar haldeki platin klorür banyosuna daldırılır. Eşyanın üzerine derhal ince bir platin tabakasıyla kaplanır.