Peyzaj Bakımı

Peyzaj bakımı
Bu bölümde tanımlanan bakım, onarım ve yenileme işleri, Yüklenicinin belli bir projeyi tamamlamasını izleyen gelişme dönemi içinde ve en az altı aylık bakım, hata ve sorumluluk süresi içinde yapacağı işleri, malzeme ve işçiliğin niteliklerini ve teknik yöntemlerini kapsamaktadır.
7.1 Genel Tanım
İnsan ve toplum yaşamının belli gereksinme ve işlevlerini karşılamak ya da bir yöreyi doğal işlev ve görünümüne kavuşturmak üzere düzenlenmiş yeşil alanların, bu amaçlarına ulaşabilmesi için bakımlarının sürekli olarak yapılması gerekir. Yeşil alanların bakım ve yenileme işleri; sulama, çim biçme, yabani ot kontrolu, şekil budaması, hastalık ve zararlılara karşı ilaçlama, gübreleme, çalı ve ağaç diplerinin çapalanması, sulama çanaklarının düzeltilmesi, ağaç çalı ve güllerin kuru dallarının alınması, açmış ve kurumuş çiçeklerin kesilip atılması, ağaç hereketlerinin sağlamlaştırılması, ağaç bağlarının ayarlanması, tutmayan /kuruyan/ ölen Bitkilerin sökülerek yerine aynı cins ve nitelikte yenilerinin dikilmesi, bozulan yerlerin onarılarak özgün şekline dönüştürülmesi ile düzenlenmiş yeşil alanın temiz, düzenli ve bakımlı, tutulması için Peyzaj Mimarı’nın gerekli göreceği diğer işleri kapsar. İnsan ve toplum yaşamının uygar ölçütler içindeki belli gereksinmelerini karşılamak ve çevrenin amaçlanan işlev ve görümüne kavuşturulması için düzenlenmiş yeşil alanların; bu amaçlarına ulaşabilmesi için bakımlarının sürekli olarak yapılması, aksatılmadan yürütülmesi gerekli olacaktır.
7.2 Yüklenicinin Bakım Sorumlulukları ve Süresi
7.2.1 Genel
Yüklenici, yaptığı Peyzaj işlerinin gelişme dönemi sonuna kadar en az altı (6) ay süre ile bakımından, çıkabilecek her türlü hatanın onarım ve yenileme işlerini, tüm giderleri kendisine ait olmak üzere yapmaktan sorumludur. Yüklenicinin bakım-onarım ve idame işleri için sorumluluk süresi en az tam bir büyüme-gelişme (vetejasyon) mevsimini kapsar ve bu süre, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını içeren altı (6) aydan kısa olamaz. Bu süre içerisinde bakımından çıkabilecek her türlü hatanın onarım ve düzeltilmesi ile ; bakım onarım ve yenileme işlerini, tüm giderleri kendisine ait olmak üzere yapmaktan sorumludur.
7.2.2 Bitkilerin Yenilenmesi
Yüklenicinin bakım-onarım ve idame işleri için sorumluluk süresi tam bir gelişme (vejetasyon) mevsimini kapsar. Sözleşme ve Şartname koşulları ne olursa olsun, tutmayan/ kuruyan/ ölen ya da kırılarak zarar gören Bitkilerin yenilenmesi için Yüklenici’nin sorumluluk süresi, işin tamamlandığının, Peyzaj Mimarı tarafından belgelenmesini izleyen altı (6) aydır. Bakım sorumluluk süresi sona ermeden, genellikle sonbaharda, yenilenecek Bitkilerin bir listesini yapmak üzere, saha boydan boya gezilerek incelenecektir. Yenileme, incelemeyi izleyen dikim mevsiminde derhal yapılacaktır. Yüklenici sahayı inceleyeceği ve yenileme dikimi yapacağı zamanları, en az bir hafta önceden Peyzaj Mimarı’na yazılı olarak bildirecek ve inceleme birlikte yapılacaktır. Ancak, bakım-idame sorumluluğuyla ilgili süre ne olursa olsun, tutmayan /kuruyan/ ölen ya da kırılarak zarar gören Bitkilerin yenilenmesi için Yüklenici’nin sorumluluk süresi, işin tamamlandığının Peyzaj Mimarı tarafından belgelenmesini (Geçici Kabulü) izleyen altı(6)aydır.
7.3 Bakım İşleri
7.3.1 Sulama
Tesis edilen yeşil alan, Birinci vejetasyon mevsiminde, yeterli yağış olmadığı sürece; • çim alanlar ilk biçime kadar günde bir kez, sonra iki günde bir kez, • Ağaçlar, çalılar ve güller, can suyundan sonra üç günde bir, • Perenial ve mevsimlikler, can suyundan sonra günde bir kez damlama ya da sisleme yöntemiyle ve günün serin saatlerinde yapılmalıdır. Genel bir kural olarak, çim alanlarda toprak yüzeyinden itibaren, üst toprak 30 mm. derinliğine kadar nemini kaybettiğinde sulama yapılacak, sık-sık fakat sığ, yani yüzeysel sulamadan kesinlikle kaçınılacaktır. Sulama hangi yöntemle yapılırsa yapılsın su, sulanan bitikinin kök belgesini tam derinliğine doyuncaya kadar devam decektir. Bu derinlik çim alanlarda en az 10 cm., otsu bitkilerde 25 cm., çalılarda 40 cm., ağaçlarda 75 cm dir. Sulama tercihan ince yağmurlama (mini spring) yöntemiyle ve günün serin saatlerinde yapılmalıdır. Ikinci vejatasyon mevsiminde, çimen, otsu bitkiler ve güllerin sulama süre ve sayıları, Birinci yıldakininin aynı; ağaç ve çalılarınki daha az olacak, tutmuş’ yerleşmiş odunsu bitkiler haftada bir kez sulanacaktır. Mevsimin gidişine, özellikle ilkbahar, yaz ve sonbahar yağmurlarının durumuna göre sulamaya başlama, sulama periodları ve sulamayı kesme direktifi Peyzaj Mimarı tarafından verilecektir. Yabani otlara, hastalık ve böceklere karşı ilaç püskürtmesini izleyen iki gün içinde sulama yapılmayacaktır. Suyun idarece sağlanmaması ya da yetersiz kalması durumunda, ortaya çıkacak zararların yenilenmesinden Yüklenici sorumlu olmayacaktır.
7.3.2 çim Biçme
Yıl boyunca, ince halı dokusunda kalması istenen çim alanlarda çimin boyu 50 mm.’yi bulduğunda, 25-30 mm. yüksekliğinde; genel amaçlı alanlarda çimin boyu 80 mm ‘yi bulduğunda 50 mm. yüksekliğinde biçilecektir. Biçme işi, bıçakları ya da makasları çok keskin makinalarla ve çim zemini kuru iken yapılacaktır. Biçme sırasında çim, makas ya da bıçaklar arasında çiğnenmeyecek; çıkan kesilmiş otlar, biçme aletinin deposunda toplanarak ya da sahada kalmışsa, özel çim tırmığıyla toplanarak uzaklaştırılacaktır. Makinanın biçmediği kenarlarındaki ve ağaç, çalı diplerinde kalan çimler ise, biçme makası ile alınacaktır.
7.3.3 çim Kenarlarının Düzeltilmesi
Üçüncü biçimden sonra bordür kenarları, çalı ve çiçek parterleriyle komşu çim kenarları, projesine uygun olarak Peyzaj Mimarı’nın önerdiği biçimde şekillendirilecektir. Düzeltme çizgisinin belirlenmesinde kalın bir urgan ya da sulama hortumundan yararlanılacaktır. Yeni ekilen çim geliştikten ve üç kez biçildikten sonra, kenarları bir el makasıyla, ilgili planlarında gösterilen çizgiler uyarınca, şekli verilecektir. Kenarları düz bir “eğri” ise, planda gösterilen kavisler uzun bir bahçe hortumu ya da kalın bir urganla çimenliğin kenarına aplike edilerek, kırpma işinin çok düzgün ve duyarlı bir şekilde yapılması sağlanacaktır. çimenlik kenarlarının ilk düzeltilmesini izleyen kırpmalar, her iki çim biçmede bir defa yapılacaktır. Ancak çimenliğin şekli belirmiş olduğundan, yeniden aplikasyon yapılmayacaktır. Kenarların kırpılmasından çıkan çimler toplanıp uzaklaştırılacaktır
7.3.4 çimenlikerin Gübrelenmesi
çim alanlar Ikinci biçimden sonra, Nisan ayı sonu ya da Mayıs ayı başında, ilgili plan ve belgelerinde belirlenmiş kimyasal gübreler ya da özel kompoze gübreler, ilgili plan ve belgelerinde belirtilen oranlarda çimenliklere verilecektir. verilecek kimyasal gübreler belirlenmemişse aşağıdaki karışım, yukarıda belirtilen zamanda çimenliklere verilecektir. Bir m2 çimenlik için 30 gr azotlu gübre, Haziran-Temmuz ya da Ağustos ayında, kireçli toprak için tercihan Amonyum Sülfat, 25 gram fosforlu gübre (Süper Fosfat) ve 15 gram Potasyumlu gübre (Potasyum Sülfat) karışımın, çimenliğin her tarafına eşit miktarda verilebilmesi için, gübre elenmiş dere kumuyla uygun oranda karışıtırılarak serpilecektir. Kumla birlikte serpilen gübrenin toprağa ulaşması için, çimenler çalı süpürgesi ya da tırmıkla üstten taranacaktır. Gübreleme, çimenlik zemini hafif nemli iken yapılacak ve arkasından sulanacaktır. Gübreleme idarenin öngördüğü koşulda yapılacaktır. Geç sonbaharda da gübreleme yapılabilir, ancak bu konuda idarenin onayı alınacaktır.
7.3.5 çim Alanlarda Yabancı Ot Mücadelesi
Yabani otlar elle (ucu hafif çatallı bir demir kullanılarak) kökleri ile birlikte sökülecektir. Toprağın hafif nemli olması çalışmayı kolaylaştıracaktır. Geniş yapraklı yabani otlar ise, idarenin önereceği kimyasal ilaçlarla yok edilecektir. İlaçlamalar sıcak havalarda ve kızgın güneş altında yapılmayacak, ilaçlamadan sonra çim 1-2 gün sulanmayacaktır. İlk yabani ot mücadelesi erken ilk baharda, otlar çiçeklenmeden önce yapılacaktır.
7.3.6 çim Alanlarının Diğer Bakım İşlemleri
Bu işlemler gereksinim duyulduğu zamanlarda ve Peyzaj Mimarı’nın onayı ile yapılacaktır. Tırmıklama: Ölü çim yapraklarının, gazellerin, gübre artıklarının temizlenmesi, ayrıca çim alanlara karışan ufak taşların temizlenip toplanarak, biçme makinalarının bozulmaktan kurutulması amacı ile yapılacaktır. Havalandırma: Ağır topraklarda Mart ya da Nisan ayında çatal bel ya da özel aletler(verticut) ya da çim toprağına sık delikler açılması şeklinde yapılacaktır. Eğer toprak çok ağırsa, işlem Temmuz ayında da tekrarlanacaktır. Kumlama: Ağır topraklarda yılda 1 ya da 2 kez yapılacaktır. İlk kumlama Mayıs-Temmuz, Ikincisi ise Eylül-Ekim aylarında yapılacak, kum 1-1.5 cm kalınlıkta serildikten sonra, demir tırmık ya da çalı süpürgesi ile çimlerin arasındaki toprak yüzeyine intikal ettirilecektir. Bu işlem için dere kumu kullanılacak ve idarece karışlanacaktır. Silindirleme: Kumlu, organik maddelerce zengin, gevşek, kabarmış topraklarda çimlerin silindirlenerek sıkıştırılması gerektiğinde yapılacaktır. Bozuk çimenlerin Onarımı: Gerektiğinde Nisan-Eylül ayları arasında, çim tohumu ve gübre idareden karşılanmak kaydıyla yapılacaktır. Geçici Tohumlama (Overseedling): Sıcak iklim çimleri için kış sararmalarının kamufle edilmesi amacıyla Peyzaj Mimarı’nın önereceği çim tohum karışımı, Sonbahar gübresi ile birlikte mevcut çim yüzeyine serilecektir.
7.3.7 Ağaçların Bakımı
Ağaçların düzenli sulanmasından başka; • Üç haftada bir sulama çanakları düzeltilecek, kaymak tutan toprak çapalanacak, yabani otlar kökünden sökülüp uzaklaştırılacaktır. • Fidan herekleri sağlamlaştırılacak, ağaç bağları ayarlanacaktır. • Dipten gelen <-Yasak Kelime-> (ana gövdeden başka, kökten süren yan filizler) gövde üzerinde istenmeyen sürgünler ve yan dallar, kurumuş uçlar vb fazla kısımlar kesilip uzaklaştırılacaktır. • Bakım budamaları ile mevcut büyük ağaçlarda kurumuş dalların kesimi dışında budama yapılmayacaktır. İbreli ağaçlarda alt dallar, kesinlikle kesilmeyecektir. Bu işler yapılırken bitkilere zarar verilmeyecektir.
7.3.8 Çalıların Bakımı
Çalıların düzenli sulanmasından başka; • Üç haftada bir defa sulama çanakları düzeltilecek, çalı yatakları çapalanacak, yabani otlar kökünden sökülüp uzaklaştırılacaktır. • Çalılar dipten dallanmış, doğal şekillerini almaya teşvik edilecek yönde, her cins ve tür için doğru olan mevsimde budanacaktır. • Herdemyeşil ve konifer çalıları istenen boya ulaşmadan budanmayacaktır. • Daha çok gürleşmesi istenen çalılar, kök boğazından itibaren 20 cm yukarıdan, öncelikle yaşlı gövdelerden başlayarak budanacaktır. Bu işler yapılırken bitkilere zarar verilmeyecektir. Çiçek tomurcukları önceki yıl oluşup, sonraki ilkbaharda erken çiçek açan, yapraklı ağaçcık ve çalılar ( Forsythia, Spirea, Deutzia Weigela, Amelanchier, Berberis, Rhododendron, Cotoneaster, Lonicera Sp, Chenomeles, Kerria, Syringa, Vibirnum, Ribes Sanguineum vb) çiçekleri hemen geçtikten sonra, sürgün gelişimini sağlamak üzere ilkbaharda budanacaklardır.
7.3.9 Çitlerin Bakımı
Çitler düzenli olarak sulanacak; • Üç haftada bir hendeklerin kaymak tutmuş yüzleri çapalanacak, yabani otlar kökünden sökülüp uzaklaştırılacak, gerekiyorsa çitin istenen şekli alması için hafif budama ya da traşlama yapılacaktır. • Herdemyeşil bitkilerle çit tesis edildiğinde, dikilen bitkiler istenen boya ulaşmadıkça tepe sürgünleri kesilmeyecektir.
7.3.10 Otsu Bitki Parterlerinin Bakımı
Çiçekler için dikilmiş yıllık ya da çok yıllık otsu bitki parterleri düzenli sulanacak; • Toprağın yüzü kaymak tuttukça çapalanacak, yabani otlar kökten sökülecektir. • Parterlere yıl içinde 20 m2/l m3 hesabıyla tam yanmış ahır gübresi verilecektir. • Bu işlemler yapılırken bitkilere zarar verilmeyecektir. • Çiçek parterleri yabani otlardan arındırılmış, temiz, sağlıklı ve bakımlı tutulacaktır.
7.3.11 Güllerin Bakımı
Genel bakım koşulları uygulanacaktır. Ancak; • Yılda bir defa tam yanmış ahır gübresi verilecektir. • Güllerin budanma şekli, türüne ve çeşidine göre; çalı formlu sarmaşık güllerin, sadece odunlaşmış yaşlı dallarıyla varsa kurumuş dal ve sürgünleri dipten, dondan zarar görmüş kısımlar, canlı noktadan kesilecektir. • Çalı formlu “Hybrid Tea”, ve “Polyantha” güllerinin dalları çok sıklaştığında en yaşlı ve en zayıf dallar dipten, diğer dallar ise kısaltılarak budanacaktır. • Budama işi keskin budama makasıyla yapılacak, dallardaki kesim yeri, gözün 1cm üstünde olacaktır.
7.3.12 Kış Malçlaması
çim alanların kışa hazırlanması ve Kesin Kabul öncesi son bakım aşaması olarak gerçekleştirilecektir. Bu amaçla; • Tüm alanda çim örtü 4 cm yüksekliğinde biçilecektir. • İnce dişli bir tırmıkla kök bölgesindeki ölü yaprak ve artıklar temizlenecektir. • Elenmiş ahır gübresi (% 70), kum (%30) karışımından oluşan harç, alana 10 ton/da (10 mm) serilerek çim tırmığı ile kök bölgesine doldurulacaktır