Periodontal hastalıkların oluşumunun pek çok sebebi vardır.
genel olarak bakıldığında en çok görülme sebebi ağı hijyeninin sağlanmaması ile birlikte diş taşı temizliğinin aksatılması sonucu malesef periodonal sorunlar oluşmaktadır.
kısaca tanımlamak gerekilirse;
Periodontal hastalıklar dişeti ve dişleri destekleyen dokularda oluşan iltihabi hastalıklardır.

Sağlıklı Dişeti nasıl olmalıdır?

Sağlıklı dişeti açık pembe renkte, sıkı kıvamlı, mat, diş ile birleştiği yerde bıçak sırtı gibi sonlanan, kurutularak çıplak göz ile bakıldığında yüzeyinde portakal kabuğundakini andıran pütürler görülen bir dokudur. Diş ile dişeti arasında yaklaşık 1-1.5 mm lik bir aralık bulunur. Bu aralık dişeti oluğu olarak adlandırılır. Periodontal hastalıklar işte bu dişeti oluğundan kaynağını alır. Sağlıklı dişetleri fırçalama sırasında kanamaz.

Diştaşı nedir?

Dişler düzgün temizlenmediğinde, üzerlerinde ve aralarında biriken yiyecek artıkları bakteriler üretirler. Bakteri plağı dediğimiz bu birikintiler, diş çürüklerinin ve dişeti iltihaplarının baş sorumlusu olup, zamanla tükürük ile birleşerek diştaşlarını oluştururlar.

Dişeti hastalıkları nasıl ilerler?

Dişler fırçalanmadığı zaman dişlerin üzerinde kalan birikintilere bakteri plağı denir. Bu plak içindeki bakteriler tarafından üretilen zararlı maddeler dişetlerine zarar verir. Bu maddeler dişetlerinin etrafındaki destek dokularını yıkar, dişetini dişe sıkıca bağlayan lifler yıkıma uğrar dişeti dişlerden uzaklaşır, oluşan periodontal ceplerde daha fazla bakteri plağı ve diştaşı birikir. Periodontal hastalık geliştikçe cepler daha da derinleşir. Böylece bakteri ve ürünlerinin daha derin dokulara ilerlemesi kolaylaşır kemiğe kadar ilerler ve dişi destekleyen alveol kemiğinde de yıkım başlar. Dişlerin kemik desteği yok olur bu safhaya kadar tedavi edilmez ise dişler sallanmaya başlar ve sonunda çekilir.

Yetersiz ağız hijyeni

En önemli nedeni ağız hijyeni eksikliğidir. Kişide eğer bir de dişeti hastalıklarına yatkınlık ve sebepler var ise ağız bakımını en iyi seviyede tutması gerekir.
Diş ve dişetlerinin korunması için günlük ağız bakımı doğru ve düzenli yapılmalıdır. Yani dişler günde 3 kere 2 dakika doğru olarak fırçalanamalıdır. Dişlerin üzerindeki bakteriyel plak uzaklaştırılmalıdır.

Günlük ağız bakımı işlemleri diştaşı oluşumunu en az düzeye indirebilir, ancak tamamen önleyemeyebilir. Diş fırçası, diş ipliği veya diğer temizlik araçları ile ulaşılamayan bölgelerin temizliği de gereklidir. Bununla ilgili en iyi bilgiyi yine sizi dişhekiminiz verecektir bu yüzden dişhekimine düzenli aralıklarla kontrole gitmek çok önemlidir.

Diabet, şeker hastalığı

Diabet hastaları dişeti hastalıkları açısından yüksek risk grubuna girerler. Kişilerin enfeksiyona çok açık olduğu, kontrol altında olmayan diabet gibi durumlarda dişeti hastalığı genellikle çok daha şiddetlidir ve kontrol altına alınması daha güçtür. Mutlaka rutin dişeti kontrollerini yaptırarak ağız hijyenlerine ayrıca özen göstermelidirler.

Kötü beslenme

Vücudun, immun (bağışıklık) sisteminin zayıflamasına ve buna bağlı olarak, dişeti enfeksiyonu da dahil olmak üzere enfeksiyonlarla mücadelesinin zorlaşmasına neden olur.

Genetik yatkınlık Eğer genetik bir yatkınlığınız var ise ağız bakımının kötü olması ile dişeti hastalığının gelişme olasılığı 6 kat daha artar. Ailede dişeti problemi olan bir kişi var ise mutlaka bir dişhekimine kontrole gitmelisiniz

Sigara

Sigara kanser, akciğer, kalp hastalıkları gibi bir çok önemli rahatsızlıklara sebep olur. Tüm bunların dışında ağız içi mukozası ve dişetleri için de çok zararlıdır dişeti hastalıklarının gelişmesine ortam hazırlar.

İlaç kullanımı

Doğum kontrol hapları, anti-depresanlar, kalp ilaçları gibi bazı ilaçlar ağız sağlığınızı etkiler. Bu yüzden bu ilaçlardan birini kullanıyorsanız lütfen diş hekiminize söyleyin ve ağız bakımınıza önem verin.

Hormonal değişiklikler

Hamilelik, ergenlik, menapoz, mensturasyon gibi hormonal değişikliklerin yoğun olduğu dönemlerde dişetleri daha hassas olur en ufak bir uyarana bile normalden daha fazla tepki verir ve bu da dişeti hastalıklarının oluşması için zemin hazırlar.Bu dönemde ağız hijyeninize ayrıca özen göstermeniz gerekmektedir.

Stres

Hipertansiyon, kanser gibi pek çok rahatsızlığın nedenlerinden biri olmasının yanında dişeti hastalıklarının da risk faktörlerindendir. Araştırmalar göstermiştir ki periodontal hastalıklarda dahil olmak üzere stres vücudun enfeksiyonla mücadelesini, hastalıklardan korunma kabiliyetini zorlaştırır.

Diş sıkmak ve gıcırdatmak

Sürekli diş ve dişetlerine gelen mikrotravmalar nedeniyle periodontal doku yıkımına sebep olur. Dişetlerindeki çekilmenin bir sebebi de diş sıkmaktır. Eğer böyle bir alışkanlığınız var ise bu travmaların zararını engelleyecek plaklar yapılması gerekir. Dişhekiminiz size en uygun olanı söyleyecektir.

Kötü yapılmış kuron köprü ve dolgular

Dişetine basan ve taşkın yapılmış dolgu, kuron ve köprüler dişetlerinde problem meydana getirir.

Bazı hastalıklar

Lösemi, AIDS gibi vücudun savunma sistemini etkileyen hastalıklar dişetlerinin durumunu daha kötü bir hale getirebilir.

Dişeti hastalığının erken döneminde vakaların çoğunluğunda, diştaşı temizliği, plağın uzaklaştırılması ve düzgün bir kök yüzeyinin sağlanmasını takiben günlük etkin ağız bakımı başarılı bir tedavi için yeterlidir.

Dişeti hastalığının tedavisinde öncelikle diş ile dişeti arasında meydana gelen ceplerin derinliğinin özel bir alet ile ölçülmesi gereklidir.

Bu ceplerin miktarına lokalizasyonuna ve derinliğine göre teşhis konulur ve tedavi planlanır. Derin cepler dişeti hastalığının hızla ilerlemesi için uygun bir ortam hazırlayacağından yapılacak olan tedavide amaç bunların mümkün olduğunca elimine edilmesidir. Çünkü derin ceplerin içine yerleşen mikroorganizmaların fırçalama ve diş ipi kullanımı ile hastalar tarafından tamamıyla temizlenmesi imkansızdır.
Genellikle bu tedavi, dişetinin tekrar dişe adaptasyonu veya dişetinin büzülerek cebin elimine olması için yeterlidir.

Daha ilerlemiş vakalar cerrahi tedaviyi gerektirebilir. Bu tedavinin amacı dişleri çevreleyen derin periodontal ceplerdeki diştaşlarını temizlemek, cebin büzülerek eliminasyonunu ve düzgün bir kök yüzeyini sağlamak ve daha kolay temizlenebilir bir dişeti formu oluşturmaktır.

Periodontal tedavi sonrası hastaların düzenli olarak dişhekimi tarafından muayene edilmesi, plak kontrolü ve yeni diştaşı birikimlerinin ortamdan uzaklaştırılması gereklidir. Fakat unutmamak gerekir ki; periodontal tedavi ile elde edilenlerin sürdürülmesi için hiçbir işlem kişinin günlük ağız bakımı işlemlerini etkin bir şekilde uygulamasından daha yararlı olamaz.

TEDAVİ ŞEKİLLERİ

Diş taşı temizliği

Rutin temizlik ve kontroller 6 ayda bir yapılırken periodontal hastalığı olan veya buna eğimli olan kişilerde hekimin belirleyeceği daha kısa aralıklarla temizlik işlemi yapılır. Ceplere yerleşen plağın içindeki mikroorganizmalar 3 ay içinde kemiğe zarar verebilecek kadar çoğalır. Sık diştaşı temizliği yaptırmak bu birikimi önleyerek kemiğin zarar görmemesini sağlar.

Kök yüzeyi düzleştirilmesi

Halk arasında küretaj olarak bilinen kök yüzeyi düzleştirilmesi, kök yüzeyine tutunmuş olan eklentileri özel küretler yardımıyla kazıyarak, yüzeyden uzaklaştırma ve sağlıklı kök yüzeyini açığa çıkartarak dişetinin tekrar kök yüzeyine yapışmasını sağlama işlemidir.

Gingivektomi ve Gingivoplasti

Bazı durumlarda iltihapsal, ilaca bağlı ya da kalıtsal olarak dişeti büyümeleri gözlenmektedir. Bu dişeti büyümelerine kemik erimesi eşlik etmiyorsa dişeti büyümelerini, dişle-dişeti arasındaki cebin yumuşak doku duvarını keserek çıkartabiliriz. Bu işleme Gingivektomi denir. Bu işlemden sonra genellikle dişetini cerrahi yöntemlerle düzelterek normal fizyonomisini geri kazandırmak için ise Gingivoplasti işlemi uygulanır.

Flap operasyonu

Periodontal cepler küretaj ve kök yüzeyi düzleştirilmesi ile sığlaştırılamıyorsa cerrahi olarak cebi oluşturan dişeti çıkartılır. Çok derin ceplerde dişeti bütün olarak kaldırılıp altında gerekli kök yüzeyi düzleştirme işlemleri yapılır, kapatılır ve dikişlerle yerine sabitlenir. Eğer bu aşamada erimiş olan kemiğin desteklenmesi gerekiyorsa ya da o bölgede kemik oluşturulabileceği düşünülüyorsa, defekt bölgesine sert doku greftleri ya da hastanın kendi dokusundan elde edilen kemik parçacıkları koyularak, kaybedilen dokunun geri kazanılmasına çalışılır.

Kron boyu uzatma operasyonu

Dişlerin (ağız içerisinde görünen kısımlarını) dişeti seviyesinin üstünde kalan kısımlarını uzatmak amaçlı yapılan basit bir işlemdir. Bazı durumlarda çürük veya kırık dişeti seviyesinin altına kadar ilerler yada dişlerin boyu çok kısadır. Bu gibi durumlarda yapılacak protetik(kuron ,köprü vb.) tedavilerin tutuculuğu ve dişeti sağlığı için dişeti seviyesinin kök kısmına doğru uzatılması gereklidir.