Parasomnia Nedir?


Parasomnia uyku halindeyken vücuttaki davranış bozukluğuna denilir. Parasomnia sırasında vücutta bazı değişiklikler oluşur. Birçok çeşidi olan parasomnileri şu şekilde sıralayabiliriz.
Uyku felci bir parasomnia dır. Uyku felci yani karabasan hakkında şu makalede söz etmiştik. Okumak için tıklayın.
Uykudayken yemek yemek bir parasomnia mıdır?

Evet bu durum bir parasomnidir. Aslında bunun tam adı uykuyla ilgili yeme bozukluğudur. Bu durum daha çok uyurgezerlikle ortaya çıkmaktadır. Bunu yaşayanlar kendilerini kontrol edemeyerek uyku durumunda kalkıp yemek yerler. Hatta bir takım kişilerde yemek hazırlama ve pişirme girişiminde görülebilir. Bu kişiler tamamen uykulu veya yarı uyanık oldukları için ellerindeki bazı araç gereçleri düşürüp kendilerini yaralayabilirler, hatta yemek ısıtma girişiminde bulunan kişiler kendilerine ve evlerine ciddi zararlar verebilir. Bu kişiler, yenilmemesi gereken gıda ve maddeleri bile yiyebilirler örnek olarak pişmemiş et, yenilip içilmemesi gereken madde, köpek maması, donmuş gıda vs. Bu türde ortaya çıkan bir parasomnia durumunda zehirlenme, yaralanma ve aşırı kilo alma gibi durumlar ortaya çıkabilir.

Hasta genelde ertesi gün o gece olanları hiç hatırlamaz veya çok çok az hatırlar. Gece boyu uykusu bölündüğü için ertesi gün yorgun uyanır ve kendini halsiz hisseder.
Diğer Parasomnia halleri

Uyku esnasında aşırı derecede ses çıkartma, uykuda inleme, uykuda kafa patlama hissi ve aşırı derecede halüsinasyon görme gibi.
Parasomnilerin teşhisi nasıl konulur?

Çoğu zaman kişinin gerek kendisiyle gerekse de aile ve yakınlarıyla yapılan görüşmelerde parasomnia tanısı koyulabilir. Ayrıca, parasomnileri, bazı durumlarda uyku sırasında geçirilen sara nöbetleriyle birbirine benzerlik gösterebilirler. Bu durumda bahsedilen konudaki ayrımı çok iyi analiz etmek gerekir, karışıklık olması durumda laboratuvar testleri yapmak şarttır. Parasomnia hastalığı çok zaman kişinin çocukluk döneminde ortaya çıkar bu arada problem ileriki yaşlarda da devam ederse ve beraberinde apne, horlama da varsa laboratuvar testleri şarttır.
Parasomnia ile Sara karışabilir mi? Sara sadece uykuda ortaya çıkar mı?

Bazı sara(epilepsi) tipleri ekseri beynin ön bölümünden kaynaklı olanlar sadece uyku durumunda görülür. Sara nöbetleri sadece kişinin çırpınması, kasılması olmamakla birlikte tuhaf davranışlarla da ortaya çıkabilir. Bu sebeple parasomnia hastaları ile sara yani epilepsi karışabilir. Uyku esnasındaki bir sara nöbetinde kişi yatakta oturur biçimde çığlık atabilir, bir şeyler arıyormuş gibi davranabilir. Bazen bu hastalar gece nöbetleri sırasında yataktan kalkıp bir yerlere gitmek için uğraşabilirler, bunun yanında tekmeleme ve çırpınma da olabilir.
Uyku testleri esnasında kişinin evindeki sorunları görülmezse testin anlamı ne olur?

Aslında bu durumda bile test geçerli olur çünkü uzmanlar laboratuvarda sadece o fiziksel durumlara bakmıyor. Eğer şikâyet edilen ilginç durumlar sara ya bağlıysa o davranışın olmadığı anlarda dahi beyinde anormal dalgalanmalar tespit edilebilir. Bu bile davranışın sara ya bağlı olduğunun bir kanıtı olabilir.
Parasomnia yı engellemek için neler yapılır?

Bu türün görüldüğü kişiler veya hastalar uykusuzluktan ve uykuya engel olan vaziyetlerden kaçınmalıdırlar. Şu da belirtilmeli ki, uykuyu bölmeye sebep olan akne veya horlama gibi bir durumsa bununda tedavisi yapılmalıdır. Parasomnia durumu, başka sebeplere dayalı ilaç kullanımının durdurulmasıyla da ortaya çıkabilir bu yüzden tüm ilaçlar doktorların denetiminde kullanılmalıi dozu ayarlanmalı ve kesilmelidir.
Parasomnia hastalarının yakınları ne yapmalı?

Hasta yakınlarının kişiyi çok iyi bir şekilde gözlemlemeleri gerekmektedir. Eğer olay anını görebilirlerse hastayı uyandırmalılar. Ayrıca doktora durumu çok dikkatlice ve abartmadan anlatmaları tedavi ve tanı sırasında çok önemli bir rol oynar. Bilinçsizce ilaç kullanmak gibi durumları hasta yakınları denetim yöntemiyle engelleyebilirler.