 |
|
|
ÖZÜRLÜLÜK NEDİR ?
Bedensel, zihinsel ve ruhsal özelliklerinden belirli oranda fonksiyon kaybına neden olan organ yokluğu ve bozukluğu sonucu toplumsal rolünü gerçekleştirebilmesi için bakim, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişidir. Özürlü, İmar yönetmeliklerinde “doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle normal yaşamın gereklerine uyamama durumunda olan kişiler” olarak tanımlanmıştır. Birleşmiş Milletlerin tanımına göre özürlü; normal bir kişinin kişisel ya da sosyal yaşantısında kendisinin yapması gereken işleri bedensel ya da ruhsal yeteneklerindeki kalıtımsal ya da sonradan olma herhangi bir noksanlık sonucu yapamayan kişilerdir.
Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization), birbirleriyle oldukça karıştırılan sakatlık, özürlülük ve engellilik kavramlarını 1981 yılında şöyle tanımlamıştır:
Sakatlık: Doğuştan ya da sonradan olma herhangi bir hastalık veya kaza nedeniyle kişinin bedensel , zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal fonksiyonlarında belirli bir oranda sürekli azalma ve kayıplara neden olan durumdur. Örn: davranış sakatlıkları, iletişim sakatlıkları, kişisel bakımla ilgili sakatlıklar, hareketle ilgili sakatlıklar....
Özürlülük: İşitme, konuşma veya fiziksel engelleri, fiziksel sakatlıkları ile normal fonksiyonlarını yerine getiremeyen ve bu özellikleriyle diğerlerinden ayrılan kişilerdir. Örn: İşitme bozuklukları, iç organ bozuklukları, görme ile ilgili bozukluklar, dil ve konuşma bozuklukları...
Engellilik: Yaşa, cinsiyete, sosyal ve kültürel etkenlere bağlı olarak, özürlülük ve sakatlılık sonucu oluşan, o birey için normal olan bir işlevin yerine getirilememesidir. Örn: Hareketle ilgili engellilikler, sosyal durum ve integrasyonla ilgili engellilikler, fizik bağımlılık yaratan engellilikler...
Özürlülüğün Çeşitleri:
Zihinsel
İşitme - konuşma
Görme
Ortopedik
Özürlülüğün Nedenleri :
Doğum öncesi nedenler.
Doğum sırasındaki nedenler.
Doğum sonrasındaki nedenler.
Kazalar,mental geriligin oluşumunda duygusal ve sosyal faktörler, savaşlar ve doğal afetler gibi diğer nedenleri sayabiliriz.
Doğum Öncesi Nedenler:
Beslenme Bozukluğu
Travmalar
Çocuk Düşürme Çabaları
Hormonsal bozukluklar
Kalp Hastalıkları
Kan Uyuşmazlığı
Radyoaktif Işınlar
İlaçlar
Alkol ve Uyarıcı Maddelerin Kullanılması
Doğum Sırasındaki Nedenler
Geliş pozisyonundaki anormallikler
Forseps ve vakumla doğum
Dar pelvis
Geç doğum
Erken doğum
Travma
Doğumların yetkili kişilerce gerçekleştirilmemesi, anne ve bebeğin ölümüne ya da sakat kalmasına neden olabilmektedir.
Doğum Sonrasındaki Nedenler:
İlk üç yaşta geçirilen hastalıklar (Diyare, kızıl, çocuk felci, menenjit, kızamık, suçiçeği, difteri, boğmaca, sarılık, yetersiz beslenme, gelişim çağındaki bazı ateşli hastalıklar)
Süt çocukluğu çağındaki çocukların kundaklanması
Diğer nedenler:
Kazalar (iş kazaları, meslek hastalıkları, ev kazaları)
Savaşlar ve doğal afetler. (Deprem , sel,yangın gibi doğal afetler ya da kimyasal maddelerin kullanılması bireyler üzerinde sakatlıklara neden olmaktadır)
Sakatlık sorunu, insanlık tarihi kadar eski olmasına rağmen, bu sorunun ortadan kaldırılmasına yönelik uygulamaların hiç biri yeterli olamamıştır. Özürlülerin sayısını artıran bir çok olay vardır ki, bunlara ilk başta akla gelen trafik kazaları, doğal afetler, savaşlar... gibi sayısız neden verilebilir. Maalesef bizim ülkemizde olduğu gibi, sağlık hizmetlerinin yeterince gelişmemiş olduğu ülkelerde, doğum öncesi ve doğum sırasında meydana gelen hatalar da eklendiğinde, durumun önemi anlaşılmaktadır.
Çeşidi ne olursa olsun özürlü insanların psikolojik durumları, tıbbi tedavi ve rehabilitasyonlarında önemli sorunlar çıkarabilmektedir. Özellikle bedensel özürlüler grubundaki insanların çoğu, kendilerini işe yaramaz hissetmekte, ailelerine , topluma , kendilerine ve çevrelerine zararları dokunabilmektedir. Çünkü sakatlıklarından kaynaklanan psikolojik çöküntü, kendilerini yaşamdan uzaklaştırmalarına neden olmaktadır. Bu kişilerin fizyolojik durumları nedeniyle, kendilerine ilişkin duyguları ve özürlerini kabul durumları, onların günlük yaşama katılımını da etkilemektedir.
Özürlü kişilerin sakatlıkları nedeniyle oluşan duygularını şöyle sıralayabiliriz:
“Aşağılık duygusu: Her zaman olmamakla birlikte, bedensel özürlülerin çoğunda bu duruma rastlanmaktadır. Bu kişiler, sakatlıklarını mutsuzluk kaynağı yapmakta, utanç, acıma ve bazen de acındırma, duygusal bir tepki olarak karşımıza çıkmaktadır.
Özürlülük ikilemi: Özürlü birey, aslında kendisinin normal bir kişi gibi kabul edilmesini istemesine rağmen, kendisinden özürlü insanlar gibi davranış beklendiğini düşünerek duygusal bir çatışma yaşar. Bu durumda sosyal rehabilitasyona ihtiyaç duyulmaktadır.
Normal davranışları yüceltme: Özürlü birey, özürlü olmayan bireylerin davranışlarını en ideal olarak kabul ettiği için, kendisine bir hedef belirlerken sağlıklı bir insana uygun hedefler belirler. Sonuçta ulaşamadıkları ideal hedefleri nedeniyle, bu insanlar aşağılık ve suçluluk duygularına kapılırlar.
Suçlanma: Bedensel özürlü bireyin normal standartlara uymayan davranışları ve fonksiyonlarını yerine getirirken karşılaştıkları güçlükler nedeniyle yetersizlik duygularına sahip olmak, özürlünün kişiliği için yıkıcı olmaya başlar. Böylece kendisinde suçluluk duygusu oluşarak diğer insanlardan saklanmak ister.
Grup stereotipi davranışlar: Yapılan araştırmalara göre, bütün özürlü kişilerde, hemen hemen aynı özellikler gözlenmektedir. Özürlü kişinin topluma uyum sağlamak için, özürünü saklamaya çalışması ve unutmak için çaba göstermesi, daha çok hatırlamasına sebep olmaktadır. Bu da fiziksel sakatlığından endişe duymasına ve özürünün hayatını yöneten ana kuvvet haline gelmesine neden olmaktadır.
Yukarıda belirtilen fizyolojik ve psikososyal özelliklerin, bedensel özürlülerin rehabilitasyonuna ilişkin programlarda göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
|
| WwW.WeBCaNaVaRi.NeT | > .::| Genel - Kişisel |::. > Engelliler Forumu (Moderatör: WeBCaNaVaRi)
Konu: Özürlülük Nedir
Yazdır
Gelişmiş Arama
Eylül 05, 2009, 06:38:33 ÖÖ