ÖZKÜTLE VE ÖZAĞIRLIK

Bir cismin birim hacminin kütlesine özkütle denir. Maddenin miktarına bağlı değildir. Sıcaklık veya basınç arttığında ya da azaldığında hacim değiştiğinden özkütle de değişir.

d = Yoğunluk- özkütle m= kütle, V = hacim, d = m / v = g / cm3

Soru: Bir cismin özkütlesi 4 gr/cm3 ise bu cismin özkütlesi kaç kg/m3’tür?

d =m/v =4 gr x10-3/ 10-6 d = 4x10-3 / 10-6 d =4.103 kg / m3

NOT: Bir cismin kütlesi attırıldığında hacmi de artar.

Soru: Bir cismin özkütlesi 3 gr/cm3’tür. Kütlesi 9 gr, hacmi 3 cm3 olan bu cismin kütlesini 2800 grama çıkarttığımızda;
a) Hacmi = ?özkütle değişmeyeceğinden
b) Özkütlesi = ? d = 3 = V=933,3cm3

Bazı cisimlerin özkütleleri
Katı(gr/cm3)
Sıvı(gr/cm3)
Gaz(gr/cm3)
Platin–21,4
Su–1
Hava -1,29x10–3
Altın–19,3
Civa–13,6
CO2 – 1,98X10–3
Kurşun–11,3
Yağ–0,9
O2 – 1,43X10–3
Demir–7,8
Alkol–0,789

Buz–0,9
Tahta–0,5
H2SO4–1,83

Sıcak hava? Soğuk hava








dsoguk su > dsıcak su
Homojen karışımların özkütleleri:

1 ve 2.kaptaki sıvılar 3.kapta homojen karışım yapılsın.
mT =m1.m2
VT = V+2V =3V
VT.dK = V1d1+V2d2
3VdK=V1d+2V3d

3dK =d+6ddK =7 / 3 d

d1?dK?d2



Soru: Özkütlesi 2 gr/cm3 olan sıvıda 40 cm3, özkütlesi 4 gr/cm3 olan sıvıdan da 40 cm3 alı-
narak homojen karışım yapılıyor.

a)Toplam hacim? V1+V2 a) VT =40+40 =80 cm3
b)Toplam kütle?b) mT= ? mT =m1+m2
c)Karışımın özkütlesi?m1= ? 40.2 =80 gr= 80+160
m2= ? 40.4 =160 gr = 240g
c)mT=m1+m2
VTdK =V1d1+V2d2 80dK =240dK=3 gr/cm3

Karışıma giren maddelerin hacimleri eşitse:

V1 = V2 = VdK =
Karışıma giren maddelerin kütleleri eşitse:

m1 = m2 = mdK =

Soru: Özkütlesi 3 gr/cm3 olan sıvı ile özkütlesi 5 gr/cm3 olan sıvı eşit hacimden karıştırıldıklarında özkütle – zaman grafiğini çiziniz.

a) V1 = V2

b) Eşit kütlede karışım yapılırsa;

dk = ?

a) V1 = V2dK = = 2.3.5 dK =(3+5) / 2= 4

b) dK = = = 3,75 gr/cm3



ÖZKÜTLE d =


tan ? =

tan ? = d =



Katıların özkütlesi:

d =

Sıvıların özkütlesi:
MT = m1 + m2 dKVT = d1V1 + d1V2

1- V1 = V2dK = Karışıma giren maddeler eşit hacimde iseler.

2- m1 = m2dK = Karışıma giren maddeler eşit kütlede iseler.

Gazların özkütlesi:
d =m: Atom sayısı = mol sayısı = n
Pv = n.R.T Paran Varsa = Ne RahaT V : Gazın hacmi

P:basınç*Not: Katı,sıvı ve gazların sıcaklıkları artırıldığında kütleleri sabit,
V:hacim hacimleri büyür. Özkütleleri ise azalır.
n:mol sayısı
R:sabit
T:sıcaklık

ÖRNEK SORULAR

1. 2 gr/cm3 özkütleli A maddesinden 20 cm3 , 1,2 gr/cm3 özkütleli B maddesinden 80 cm3 karıştırılırsa oluşan karışımın özkütlesi kaç gr/cm3 olur?
Cevap:
2. Özkütlesi 2 gr/cm3 olan ve suda erimeyen katı maddeden yapılmış 10 özdeş bilye, içinde 50 cm3 su bulunan bölmeli bir kaba konulduğunda, suyun düzeyi 80cm3 çizgisine kadar yükseliyor. Bilyelerden bir tanesinin kütlesi kaç gramdır?
Cevap:

3. Suyun yoğunluğu 1 gr/cm3 , alkolün yoğunluğu 0,8 gr/cm3 olduğuna göre;
Su ve alkolden eşit hacimler alınarak yapılan bir karışımın yoğunluğu nedir?
Su ve alkolden eşit kütleler alınarak yapılan bir karışımın yoğunluğu nedir?
Cevap:
a)
b)
SORULAR

7. Özkütlenin tanımını ve formülünü yazınız.
8. Özkütlesi 2 gr/cm3 olan ve suda erimeyen katı maddeden yapılmış 10 özdeş bilye 40 cm3 su bulunan bölmeli bir kaba konulduğunda, suyun düzeyi 70 cm3 çizgisine kadar yükseliyor. Bilyelerden bir tanesinin kütlesi kaç gramdır?
??

??

??

??
1