METABOLİZMA

Metabolizma kavramı genel olarak şu üç farklı olayı kapsar;

- Vücut içi ve vücut dışı kaynaklardan enerji üretimi,

- Fonksiyonel ve yapısal doku bileşenlerinin sentezi,

- Oluşan metabolik atık maddenin uzaklaştırılması.

Bu durumda organizmadaki madde ve enerji dönüşümlerinin tümünün metabolizma kapsamına girdiğini söyleyebiliriz. Metabolizma iki alt birimden meydana gelir; anabolizma ve katabolizma.

Anabolizma: Küçük moleküllerden büyük moleküllerin sentezi ve enerji depolanmasıdır (protein, yağ, karbonhidrat şeklinde).

Katabolizma: Büyük moleküllerin (karbonhidrat, yağ, protein) küçük moleküllere dönüşmesi ve bu esnada enerji üretimidir.

Organizmanın en önemli enerji kaynağı ATP şeklinde depolanan yüksek enerjili fosfat (PO4) bağlarından oluşan kimyasal bileşiktir.

Adenozin – PO3 ~ PO3 ~ PO3 “ ~ “ yüksek enerjili fosfat bağlarının sembolüdür. Bu iki yüksek enerjili bağlarını her birinin ayrılmasıyla fizyolojik koşullarda 12.000 kal/mol (= 12 k.kal)

Kalori: Birim zamanda organizmadan ısı şeklinde serbestlenen enerji birimidir.

1 cal: 1 gr. suyun sıcaklığını bir derece yükseltmek için gereken ısı

1 Cal: 1000 cal (Cal= Kal=kilo kalori) = bir kg. suyun ısısını bir derece yükseltmek için gereken ısı miktarıdır.

1 kilo kalori = 4184 joule

Tüm besinlerin enerji değeri eşit değildir. Bir gram için;

-karbonhidratlar 4 kalori,

-proteinler 4 kalori

-yağlar 9 kalori enerji verirler.

Yağlı maddeleri tüketmek en iyi seçim görünse de hiç bir şey gerçekten daha farklı olamaz. Gerçektende profesyonel sporcular özellikle yarışma öncesi yağlı besinlerin tüketimini en aza indirirler.