Mobbingzede misiniz?

"Bir kişiyi işten attırmak ya da bezdirip istifa etmesini sağlamak amacıyla sistematik olarak yapılan psikolojik taciz" olarak adlandırılan mobbing, birçok çalışanın maruz kaldığı bir durum. 1 Temmuz 2012'de yürürlüğe girecek olan yeni borçlar kanununda 'işçinin kişiliğinin korunması' başlığı altında yer alan madde ile işyerinde mobbingin artık anayasada da yer alacak olması hem çalışanlar hem de işverenler açısından büyük önem taşıyor. Araştırmalara göre intihar vakalarının nedenleri arasında yüzde 15'lik bir oranı mobbing oluşturuyor. Araştırmalar her on kişiden neredeyse üçünün mobbingzede olabileceğini gösteriyor. Bu durum, mutsuz çalışanın iş yerindeki verimini düşürerek ve sürekli çalışan değişimine yol açarak hem şirketin kazancını olumsuz yönde etkiliyor hem de kişileri psikolojik ve fizyolojik sağlığından ediyor.

Mobbing, kişiler arasında ya da grupla kişi arasında herhangi bir konu üzerinden anlaşmazlık ya da bir çatışmayla başlar. Bu ilk süreçte henüz mobbing değildir ama ardından psikolojik saldırılar gelir, işte o zaman mobbing başlamıştır. Sonrasında yönetimin devreye girdiğinde kendini suçlu hissedip doğru ifade edememek yüzünden mobbingzede uyumsuz, zor ya da ruhsal sorunları olan bir çalışan olarak lanse ediliyor. Sonunda da işten çıkarılıyor veya dayanamayıp istifa ediyor.

Eğer iş ortamınızda sosyal ilişkilerinize bir blokaj konmuşsa; kimse sizinle konuşmuyor ve varlığınız reddediliyorsa, aynı zamanda arkanızdan konuşulup alay ediliyorsa mobbingzede olabilirsiniz. Yaptığınız iş mantıklı gerekçelere dayatılmadan sürekli olarak eleştiriliyor ve bu eleştiriler artık özgüveninizi zedeleyici bir boyuta ulaşıyorsa, özellikle yapmanız gereken, verimli olduğunuz iş dışında işlere yığılıyorsanız ve bu artık sizi hem psikolojik hem fiziksel olarak zorlamaya başladıysa durup düşünmenizde ve hatta bir uzmana başvurmanızda yarar var. Eğer amaç kişinin işten uzaklaşmasını sağlamaksa, bu amaç doğrultusunda sistematik bir şekilde kişiye karşı onu ezici planlar yapılıyorsa ve kişi buna tesadüfen bir kere değil birçok kere maruz kalıyorsa bu mobbingin ta kendisi. Araştırmalara bakıldığında özel sektörde yüzde 30, kamu sektöründe yüzde 40 oranında mobbing uygulanıyor. En çok da eğitim ve sağlık sektöründeki şirketlerde mobbing görülüyor.

Mobbingi önlemenin ilk basamağı onunla ilgili farkındalıktan geçiyor. Mobbinge maruz kalan kişinin öncelikle onu olağan iş yeri çatışmalarından ayırıp bunun taciz boyutuna varan bir durum olduğunu fark etmesi gerekiyor. Sonrasında bu durumun kendisinden tamamen bağımsız olduğunu, psikolojik bir kavram olarak tanımlandığını ve başkalarının da başına gelebildiğini anlaması ve suçu kendinde aramayı bırakarak harekete geçmesi gerekiyor. Yapılacak ilk eylemin bunu uygulayan kişilere sözel ve davranışsal tacizlerine son vermelerini direkt belirtmektir. Bu konuyla ilgili kendisine tanıklık edebilecek bir iş arkadaşı olması ona yarar sağlayacaktır. Verilen gereksiz işlerin ve oluşan olayların yazılı bir dokümanda olması bunu üst makamlara bildirirken elinde delil oluşturması açısından önemli. Bireysel çabaların ötesinde, iş yerlerinde mobbingin tanımlanması gerektiğine ve işveren ve çalışan bu konuda bilinçlendirilip net yaptırımların oluşturulması gerekiyor.

Mobbingzedelerin karakterlerine yönelik bir genelleme yapılamasa da işlerine bakış açılarında benzerlikler görülüyor. Hemen hemen hepsinin işini mükemmel yapmaya çalışan, iş yerine bağlı, yaratıcı ve çoğunlukla yetenekleri mobbing uygulayan kişiden daha üstün görüldüğü için hedef seçilen kişiler oluyor. Bu kişiler iş yerine bağlılıklarından veya başka bir yerde iş bulamayacağını düşündüğünden, özgüven eksikliğinden veya bu olanların suçunu kendisinde aramasından dolayı mobbinge katlanma eğiliminde oluyor. Mobbing uygulayanlar ise özdeğerleriyle ilgili sorunları olan kişiler. Özdeğer sorununun yarattığı kendine güvensizliği, aşağılık kompleksini ve kıskançlığı saklamak için giriştiği çabalar kişide aşırı kontrolcü, alıngan, kavgacı ve iktidar hastası bir imaj yaratıyor.