M.Ö. 8500 - 1996 Kronolojik Dunya Tarihi

M.Ö. 8500-7000, Ortadoğu'da çiftçiliğe geçiş


M.Ö. 3500-3000 Dicle-Fırat ve Nil vadilerinde uygarlığa geçiş


M.Ö. 4000-3000, Uygarlığın Sümer'de doğuşu

M.Ö. 3000 sabanın icadıyla insanların tarımda hayvan gücünden yararlanmanın yolunu bulmaları


M.Ö. 3000 dolayları, yazılı kayıtların başlayışı


M.Ö. 2000'den az önce, Mezopotamya çevresindeki bölgelerde taşra uygarlıklarını kurmaya başlayan toprak aristokrasilerinin doğmasını
kolaylaştıran koşulların oluşması.

M.Ö. 1700 dolayları, Hammurabi tarafından insanlığın ilk yasa derlemelerinin çıkarılışı.

M.Ö. 1700, Avrasya bozkırı kökenli barbar halklar akınlarının Avrupa'nın Atlantik kıyılarına ulaşması.

M.Ö. 1300 dolayları, alfabetik yazının Suriye'de ve Filistin'de yaygınlaşması.

M.Ö. 1000 yıllarında, Ortadoğu uygarlığının iki uç bölgesinde (Filistin ve İran'da) verimli düşünce akımlarının doğuşu.

M.Ö. 700'den az önce Orta Asya'dan ve Güney Rusya'dan göç etmiş İskitler'in Ukrayna'da bir kabileler imparatorluğu kurup, Yunan dünyasıyla
ticarete girişmeleri.

M.Ö. 6. yüzyıl, Lidya Krallığı'nda sikke paranın dolaşıma konması


M.Ö. 6. yüzyıl, İyonyalı filozofların dünyayı ve insanı akılla kavrama çabası


M.Ö. 500 dolayları, Çin uygarlık biçiminin temel öğelerinin ortaya çıkışı.

M.Ö. 500 dolayları, Kastların ve Hind dininin kendine özgü vurgularının biçimlenişi

M.Ö. 330, Pers İmparatorluğunun Makedonyalıların saldırısıyla yıkılması


M.Ö. 320, İskender'in İndüs Vadisi'ne girmesi

M.Ö. 146, Roma'nın Makedonya'yı ve Yunanistan'ı fethetmesi.

M.Ö. 30, Roma'nın Mısır'ı fethetmesi

70-100, Dört İncil'in yazıldığı yıllar

193, Roma Barışı'nın şiddete başvurulmasıyla bozulması.

372, Hunlar'ın Güney Rusya'ya girip Ostrogotları sürüşleri

378-511, Roma imparatorluğu'nun büyük barbar akınlarıyla çökmesi

410, Hun korkusuyla Roma sınırlarını zorlayan Vizigotlar'ın Roma kentini yağmalamaları ve İspanya'yı geçip krallıklarını kurmaları.

451, Kalkedon (Kadıköy) Kurultayı'nın Papa'nın çağrısıyla toplanıp, kutsal üçleme öğretisinin Papa Büyük Leon'un saptadığı biçimiyle
benimseyip, "monofizist" biçimini reddedişi,

453, Attila'nın ölüşü ve Hun Konfederasyonu'nun dağılması


552, Japonya'ya ulaşan Budist misyonerler topluluğunun önemli başarılar elde etmesi.

565'ten sonra (Doğu) Roma İmparatorlarının "Bizans İmparatoru" denmeye başlanışı.

568'den sonra, Cermen kabilesi Lombartların Bizanslıları İtalya'nın iç bölgelerinden çıkan buraların denetimini ellerine geçirmeleri.

572, Türk İmparatorluğu'nun haneden kavgalarıyla ikisi de iç kavgalarla yıpranan doğu ve batı ordularına bölünmesi

600 dolayları, Hint Okyanusu'nda Hindu gemicilerin yerini Müslümanların alması.

622, Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göçü.

632-1000 arasında İslam'ın Hızla yükselişi ve Ortadoğu'da Kuzey Afrika'da İspanya'da yayılışı,

632, Hz. Muhammed'ön ölümü


636, Arap ordusunun Bizans'ı Suriye'den ve Filistin'den çıkarması


641, Arap akıncı birliklerinin Mezopotamya'yı ele geçirişleri

642, Arap akıncı birliklerinin Mısır'ı ele geçirişleri.

651, İran ve Mezopotamya'da Sasani iktidarının sona ermesi

651, Arap akıncı birliklerinin İran'ı ele geçirmeleri.

711, Vizigot krallığının sona ermesi.

711-715, Kuzey Afrika'nın ve İspanya'nın Müslümanların denetimine geçmesi

715, İslamların Kuzeybatı Hindistan'daki Sind Bölgesinde, daha sonra da Hint Okyanusu'nda üstünlüğü ele geçirmeleri

717-718, Müslümanların Konstantinopolis'i kuşatmaları


750, Emeviler'in halifelik döneminin sona ermesi

751, Talas Meydan Savaşı'nda Çin'e bağlı birkaç vahanın Müslümanlara kaptırılışı.

756, baskı aygıtının Çin'de bulunuşu.

800, Şarlman'a Papa tarafından Romalıların imparatoru olarak taç giydirilişi.

800'den birkaç yıl sonra, Bizans İmparatorunun Şarlman'ın imparatorluğunu tanımasıyla Batı Roma İmparatorluğunun yeniden kuruluşunun
yasallaşması.

831-1000 arası, Danimarka'nın İsveç'in ve Norveç'in Hristiyanlığa geçmeleri.

840, Uygurların yıkılışı


845, Budizmin Çin'de resmen yasa dışı sayılması; bunun üzerine Kore'de devlet dini yapılıp iyice benimsenmesi

900 dolaylarında, Türk askerlerinin kabilelerinin, İslam devletlerinin siyasal yaşamına egemen olmaya başlamaları.

900-14. yüzyıl ortaları, Avrupa'da toprakların tarıma açılışı.

989, Rusya'nın Hristiyanlığa geçişi.

1000 dolayları, kolonileşme ve ticari yayılma sürecinin başlayışı


1000 dolayları, Gazneli Mahmut'un akınlarıyla İslam'ın Hindistan'ın İç bölgelerini ele geçirmeye başlaması.

1000, Macaristan'ın Hristiyanlığa geçmesi

1000 Hristiyanlığın Uzakbatı ülkelerinde Kelt, Cermen ve Slav kabileleri arasında yayılması.

1000-1300 arası, Avrupa'da kasabaların hızla gelişmeleri.

1000-1453 arası, İslamlığın Hindistan'da, Doğu Avrupa'da, Orta Asya'da yayılışı.

1000-1500, İslam mimarlığının görkem ve incelik dönemi

1054, Katolik-Ortodoks bölünmesinin, Papa ile Konstantinopolis Patriğinin birbirlerini afaroz etmeleriyle yaratılışı.

1071, Malazgirt Savaşı ile Türklerin Hristiyanlık (Bizans) dünyasına karşı başarılı olup, Anadolu'nun iç bölgelerinin denetiminin Selçuk Türklerine geçişi.

1096-1099, Birinci Haçlı Seferi.

1171, Galler ülkesinin ve İrlanda'nın Anglo-Norman şövalyelerince fethinin tamamlanışı.

1204, Dördüncü Haçlı Seferi'nde Konstantinopolis'in ele geçirilip yağmalanması ve kısa yaşamlı Doğu Latin İmparatorluğu'nun kurulması.

1206-1227, Cengiz Han'ın yönetim dönemi

1254; Avrupa'da imparatorluğun çökmesiyle, Papalığın, Latin Hristiyanlık dünyasının evrensel hükümeti olduğunu ileri süren tek kurum
olarak kalışı.

1300'den sonra, Japonların geniş çaplı denizcilik eylemlerine girişmeleri.

1300'den sonra, Cermen ve Frank şövalyelerinin, Baltık ve Doğu imparatorluklarını kurup, ticaret etkinliklerine girişmeleri

1337-1453, Yüzyıl Savaşları, İngiltere ile Fransa arasında, kiralık askerlerle yürütülen her yeri yakıp yıkıp yağmalayıcı savaşlar.

1347-1351, Avrupa'da Veba salgını

1300, Rönesans'ın İtalya'da biçimlenmeye başlanışı.

1354, Türkler'in Çanakkale Boğazı'nı geçip Gelibolu Yarımadasını ele geçirerek, Avrupa'ya adım atmaları.

1389, Kosova Savaşı'nda Sırpları yenen Türklerin Balkanlarda askeri üstünlüğü ele geçirmeleri.

15. yüzyıl İnkalar'ın And Dağları'ndaki merkezlerinde yayılan imparatorluklarının Peru'da merkezi bir rejim kurması.

1417, Papalık monarşisinin Konstanz kurultayında onaylanmasıyla Protestan-Katolik ikililiğinin azaltılması


1430, Çinlilerin denizlerden çekilmesiyle Japonların Güneybatı Pasifik'te deniz üstünlüğünü ele geçirmeleri.

1453, Konstantinopolis'in Türklerin eline geçmesi, bunun üzerine, Rusların Ortodoks kiliselerinin Hristiyanlığın son kalesi olduğuna inanmaları,

1480 Moskova, Dükü III. İvan'ın Altınordu egemenliğini tanımayıp, "Çar" sanını alarak bağımsızlığını ilan edişi.

1492, Kolomb'un okyanusu aşması

1492, Müslüman Faslıların Avrupa'daki son kalesi Grenada'nın alınışı, bu olayla Hristiyan haçlı ruhunun körüklenmesi

1500, İtalyan Rönesansı'nın doruğuna ulaşması


1500'den sonra, Avrupa'nın deniz üstünlüğü kurması

1500-1650, Avrupa'da fiyatların hızla yükseldiği "Fiyat Devrimi"

1500-1700 arası milyonlarca kilometrelik ülkenin milyonlarca insanın islam yönetimine sokulmasıyla İslam tarihinin en parlak dönemi

1508 Şah İsmail'in Bağdat'ı fethetmesi

1509 Portekizlilerin İslam filosunu Umman Denizi'ndeki Diu limanı açıklarında yenilgiye uğratmaları ve Hint Okyanusu'nda üstünlük kurmaya
başlamaları,

1511, Akdeniz'de, Türk İspanyol ve Portekiz güçleri arasında uzun deniz savaşlarının başlayışı.

1512-1520, Yavuz Sultan selim yönetimi dönemi

1513, İlk Portekiz tacirin Güney Çin kıyılarına gelmesi

1514, Şah İsmail yanlılarının Anadolu'da büyük bir ayaklanmayı kışkırtmaları,

1514, Çaldıran savaşında Şah İsmail'in yenilgiye uğratılması


1515, Portekizlilerin Hürmüz Adası'nda üs kurmaları


1517, Luther'in Wittenberg'deki Kilisenin kapısına 95 maddelik aaaini asmasıyla Protestanlık hareketinin başlaması.

1520-1566, Kanuni Sultan Süleyman yönetimi dönemi

1521, Coraaa'in yeni Dünya'nın hazinelerinin kapısını (İspanyollara) açması,

1526, Mohaç Savaşı'nda Türkler'den kaçan Macar kralının ölmesiyle, V. Karl'ın Bohemya ve Macaristan taçlarını ele geçirmesi.

1526, Timur soyundan gelen Babür'ün Hindistan'ı ele geçirmesiyle, Babür İmparatorluğunun kurulması.

1534, İngiltere'nin Papalık ile ilişkilerini koparması, İngiltere kilisesinin yavaş yavaş Protestanlığı benimsemesi

1534-1603, İngiltere'de Tudor hanedanı yönetimi ve bölük pörçük reformlar dönemi

1536, Fransa kralının, Habsburg gücüne karşı, Osmanlı imparatoruyla imzaladığı ittifak anlaşması.

1552, Korkunç İvan'ın Altınordu Hanlığı başkenti Kazan'ı ele geçirişi, bunu izleyen dört yıl içinde Aşağı Volga bölgesinin fethini tamamlaması.

1560, İspanyolların, İtalya'yı istila edip, papalık topraklarını ele geçirip, Reform karşıtı harekete izin vermemeleri; bunun üzerine, Papaların
Hasbburglular ile işbirliğine girişimleri.

1568-1609, Felenekler'in İspayol yönetimine karşı ayaklanmaları


1580-1640, İspanyolları Portekiz'i ve imparatorluğunu kendi imparatorlularına katmaları


1587-1629, Safevi devleti yöneticisi Büyük Şah Abbas yönetimi dönemi

1590, dolayları mikroskopun icadı.

1598, İspanyol üstünlüğü döneminin başlayışı


1600, denizlerde yeni bir güç dengesiyle, Hint Okyanusu'nda İspanyol ve Portekiz gemilerinin yerini Felemenk, İngiliz, Fransız gemilerinin alışı


1600, Felemenk Doğu Hindistan Kumpanyası'nın kurulması


1600'den sonra, İngilizlerin Hint Okyanusu'nda ticaret etkinliklerine başlamaları


1601, İngiliz Doğu Hindistan kumpanyası'nın kurulması


1608, bir Polonya ordusunun Moskova'yı ele geçirip bir kukla yönetim kurması


1608 dolayları, teleskopun icadı


1618-1648, Otuz Yıl Savaşları


1620, ingilizlerin Massachussets kolonisini kurmaları


1626, Felemenkler'in New York'ta koloni kurmaları


1636, Japon hükümetinin, kendi iç sorunlarından dolayı açık deniz gemiciliğini uyruklarına yasaklaması


1638, Japonya'nın kabuğuna çekilme politikası


1640'lar, İngiliz, Fransız ve Felemenk girişimcilerinin, şekerkamışı ticaretini Portekizlilerin ve İspanyolların elinden alıp başı çekmeleri,

1642-1648, İngiliz iç savaşları


1648, Westphalia Antlaşması, bunun sonucunda İtalya'nın ve Almanya'nın bölünmesi ile ortaya çıkan küçük devletlerin, duruma göre Fransa'nın
yanında ya da karşısında yer almaları.

1648, Fransız üstünlüğünün başlaması


1648, İngiltere'de Parlamento egemenliğinin kurulması


1648-1715, XVI. Louis yönetimi dönemi

1648-1789, Avrupa'nın Eski Rejim ve kolonici yayılma dönemi

1649, İngiliz kralı I. Charles'in idamı


1653-1689, Fransa'nın rakipleri karşısında kesin üstünlüğe sahip olduğu dönem

1688, İngilizlerin İspanyol armadasına karşı zafer kazanmaları


1689, Petro'nun Avrupa gezisi dönüşü, geniş çaplı reform hareketlerini başlatması


1696, Petro'nun Türklere karşı başarısı


1700-1721, Petro'nun İsveçlileri yenilgiye uğratabilip, Finlandiya Körfezinde denize açılabilmesi

1701-1714, İspanyol Taht Savaşları sırasında, Avusturyalıların, İspanya'nın bölüşülmesinde en büyük parsayı toplamaları


1707, Kok kömürü yapma yöntemlerinin bulunuşuyla, demir cevherini eritmede kömürden yararlanma olanağının doğuşu

1740-1786, Büyük Frederick (II. Frederick) yönetimi döneminde, Prusya'nın Avrupa'nın büyük güçlerinden biri durumuna gelmesi.

1745, Abdül Vahab'in Arabistan'da Vahhabiliğin ilkelerini oluşturması


1756-1763, Yedi Yıl Savaşları 1762, bir Alman prensesinin kocasının öldürülmesi üzerine, II. Katerina adıyla Rusya imparatorluğu tahtına çıkması.

1763, İngiltere'nin Hindistan, Kanada gibi denişaşırı ülkelerde kesin zafer kazanması.

1768-1774, Rusların Osmanlı ordularını ağır bir yenilgiye uğratmaları ve Küçük Kaynarca Anlaşması'nın yapılması.

1772, Polonya'nın ilk bölüşülmesinde Prusyalılar ve Avusturyalılar, Türkler karşısındaki ilerleyişini durdurmak için Rusya'ya sus payı olarak
Polonya'nın büyük bir parçasının işgaline izin vermeleri.

1774, Safevi imparatorluğunun dağılması


1774-1778, İspanya'nın Amerika limanlarının kıyı ticaretini yasaklayıp, kolonilere yapılan dışsatımları ve iç alımları Cadiz kentinden tekelci bir
tutumla düzenlemesi

1775-1783, Amerikan bağımsızlık savaşı


1789, 1 Mayıs, Etats-Generaux'un toplanması


1789, 14 Temmuz, Kralın Ulusal Meclis'i kaldıracağı söylentisi üzerine, halkın Bastille'e saldırması


1789, 4 Ağustos, Ulusal Meclis'in feodal hakları kaldırarak köylü çoğunluğunu Devrim Safhalarına çekmesi.

1791, Yeni Fransız anayasalarının hazırlanması


1793, Polonya'nın ikinci bölüşülmesi

1794, Robespierre'in öldürülmesi

1795, Polonya'nın üçüncü bölüşülmesi, ile Rusya sınırlarını, batıda Vistül Irmağı'na kadar genişlemesi

1799, Napoleon'un bir darbe ile iktidara getirilişi