Takımyıldızlar ve Mitolojileri



Aurigae (ARABACI) Takımyıldızı: Ateş ve Maden Tanrısı Hephaestus'un oğlu olan Auriga bir efsaneye göre Atina kralıdır ve adı Efsanevi Kral Erichthonius olarak da geçer. Romalılar’ın Vulcan ismini verdiği babası topaldır ve babası gibi kendisi de topaldır.


Erichthonius Atinalılar'ın baş koruyucusu olan uysallıkları ve yetenekleriyle ünlü dört atı birden sürebilen tek insandır. Bu nedenle Zeus tarafından yıldızlar arasına "Arabacı" unvanı ile yerleştirilerek onurlandırılır.
Bir başka efsaneye göre Auriga Zeus'u bebekliğinde emziren keçiyi tutan kişi olarak bilinir. Cronus en eski tanrılardan biridir ve bir kehanete göre çocuklarından biri onu öldürecektir. Bu yüzden doğan her çocuğunu öldürme kararı alır. Girit Adası'nda yaşayan Rhea (Zeus'un annesi) bu nedenle oğlunu babası Cronus'tan saklar. Zeus ise keçiye (Capricornus) olan gönül borcunu ona da yıldızlar arasında yer vererek ödemiştir. Auriga genellikle bir savaş arabası kullanıcısı olarak resimlenir. Bu takımyıldıza ilişkin her kültürde pek çok efsane vardır. Örneğin genç Auriga bir elinde kamçı diğerinde de biri erkek (Capella-Auriga takımyıldızının en parlak yıldızının adı) diğeri dişi olan iki keçi tutar. Capella'nın anlamı "küçük keçi" dir.


ARIES (KOÇ) takımyıldızı
Koç takımyıldızı Yunan mitolojisindeki "Jason ve Altın Post" adlı efsane ile bağlantılıdır. Efsaneye göre Phrixus ile kızkardeşi Helle Boeotia Kralı Athamas ve eşi Nephele'nin çocuklarıdır. Bir gün Kral'ın eşi ölür. Kral Athamas Thebe Kralı Cadmus'un kızı Ino ile ikinci evliliğini yapar. Ancak Ino çocukları kıskanır ve onlardan kurtulmak için bir tuzak kurar.


Önce bölgedeki tarlalara zararlı bir madde dökerek ürünlerin zarar görmesini sağlar. Kral ürünleri kurtarmak için danışmanı Delphi'yi tanrılara yollar. Kraliçe Ino danışmana rüşvet vererek çocuklarının kurban edilmesi gerektiğini söyler. Kral çocuklarını kurban etme konusunda tereddüde düşer ama Ino burada tekrar devreye girer ve rahiplere de rüşvet verir. Tüm rahipler çocukların kurban edilmesi konusunda ısrar etmeye başlar.
Kral bu ısrarlar karşısında daha fazla direnemez. Çocuklarını kurban etmek için yakınlarda bulunan bir dağa götürür. Olayları öz anneleri Nephele cennetten seyretmektedir ve tanrılardan çocuklarını koruması için altın bir koç yollamalarını ister. Kral çocuklarını kurban etmeye hazırlanırken Koç Aries) çocukları almaya gelir ve çocuklar koçun sırtına binerler. Koç uçarak onları Asya'ya doğru götürmeye başlar. Bugünkü Çanakkale Boğazı üzerinde küçük Helle dengesini kaybedip koçun üstünden boğaza düşer.
Bu yüzden Yunan mitolojisinde küçük Helle'nin anısına Çanakkale Boğazı'na "Hellespont" denir. Phrixus yoluna devam eder ve koç onu Colchis denen yere bırakır. Phrixus minnettarlığını göstermek için koçu Zeus'a kurban eder ve koçun altın postunu Colchis Kralı Aeetes'e hediye eder. Bunun sonucunda Phrixus kralın kızıyla evlenir. Kral aldığı altın deriyi kutsal bir meşe ağacına asar. Daha sonra deri ağacı saran ve hiç uyumayan dev bir yılan (Serpent) tarafından korunmaya başlar.


BOOTES (ÇOBAN)

Efsanelere göre Çoban'ın Büyük Ayı ile olan bağlantısı Zeus'un Callisto'yu kandırması ile başlar. Zeus'un Callisto ile ilişkisini karısı Hera kıskanır. Hera Callisto'yu bir ayıya dönüştürür. Callisto'nun Zeus ile olan beraberliğinden Arcas adında bir oğlu olur. Bir akşam Callisto'nun babası Kral Lycaon Zeus'u yemeğe davet eder. Ancak saraya gelen kişinin gerçekten Zeus olduğuna bir türlü inanmamaktadır. Bunun için testten geçirmeye karar verir. Zeus'un oğlu Arcas'ı kesip bir tabağa koyar ve akşam yemeği olarak onun etini sunar. Zeus bu olaya çok kızar ve intikam almak için Lycaon'un oğulları üzerine şimşekler çaktırır Lycaon'u ise bir kurda dönüştürür. Kendi oğlunun tüm parçalarını tekrar birleştirir ve onu diriltir.

Ursa Major (Büyük Ayı) Takımyıldızı

Arcas büyür ve bir delikanlı olur. Günün birinde avlanmak için ormana gittiğinde Callisto ile karşılaşır. Arcas annesini önce tanımaz. Onu kesip derisini yüzmeyi planlarken Callisto oğlunu pençeleriyle tutarak Zeus'un tapınağına kaçırır. Zeus Callisto ile Arcas'ı gökyüzüne gönderir. Callisto Büyük Ayı (Ursa Major) olarak yerini alırken Arcas da Küçük Ayı (Ursa Minor) olarak yerini alır. Bir başka efsaneye göre Çoban'ın esas adı Icarius'tur. Icarius Şarap Tanrısı Dionysius'tan şarap yapmanın sırrını öğrenebilen tek kişidir. Icarius'u şarabın içine zehir katmakla suçlayan köylüler çareyi onu öldürmekte bulur. Icarius'un sadık köpeği Maera sahibinin ölümüne şahit olur ve acılar içerisinde havlayarak evine gider. Icarius'un kızı Erigone'yi zorla babasının cansız bedenine götürmeye çalışır. Zavallı Erigone babasını ölü halde bulunca dayanamayıp yere yığılır. Tanrılarsa bu aileye merhamet gösterip her birini gökyüzüne yerleştirir. Icarius Çoban takımyıldızı olarak kendini gösterirken; Erigone Virgo (Başak takımyıldızını Maera da Küçük Köpek'i (Canis Minor takımyıldızı) temsil eder.

Virgo (Başak) Takımyıldızı
Virgo Zodyak (Burçlar) kuşağının bir üyesidir. Eylül'ün ortasında Güneş Virgo'dadır ve bu takımyıldız hasatın habercisidir. Virgo genellikle genç bir kız olarak temsil edilir. Virgo Hydra'dan sonra gökyüzündeki en geniş ikinci takımyıldızdır. Küçük Ayı takımyıldızı MÖ 600 yılında Yunan filozofu Thales tarafından belirlenmiştir. Gemicilerin uzun yıllar boyunca rehber yıldız olarak kullandığı Polaris (Kutup yıldızı) Küçük Ayı'da bulunur. Kutup yıldızı sabit değildir. Binlerce yıllık zaman içinde değişir. Yer'in dönme ekseni yavaşça hareket eder. 25 800 yıllık bir dönemle hareket eder. Buna presesyon denir. Bu süre içinde pek çok yıldız kutup yıldızı olur. Şu anki Kutup yıldızı olan alpha Ursae Minoris 2102 yılında kutupa en yakın konumunda olacaktır. 4600 yıl önce ise Thuban (alpha Draconis) kutup yıldızıydı; bu zaman dilimi Mısır’da piramitlerin yapıldığı tarihe karşılık gelmektedir.

Canes Venatici (AVCI KÖPEKLERİ) TAKIMYILDIZI
Av köpekleri genellikle Çoban'ın elindeki iplere bağlı iki köpek olarak betimlenir. Köpeklerin isimleri Asterion ve Chara'dır. Çoban'ın buyruğunda hiç durmadan Büyük Ayı'nın peşinden koşar gece boyunca kutup noktası etrafında dolanırlar.

Canis Majör (Büyük Köpek)
Bir efsaneye göre Büyük Köpek üstün yetenekli bir köpek türü olarak bilinen LaeLaps türündendir ve kimsenin yetişemeyeceği kadar hızlı koşabilme yeteneğiyle ünlüdür. Onu birçok kişi sahiplenmiş olsa da son sahibi Kral Erechteus'un kızı Procris'tir. Procris aynı zamanda Hermes'in oğlu Cephalus'un karısıdır ve kimisi ona büyük köpeği Av Tanrısı Artemis'in yolladığını söyler kimiyse Girit Kralı Minos'un yolladığına inanır. Kral Procris’e bir de sihirli bir mızrak hediye eder. Mızrağın özelliği her zaman hedefine doğru yol alması ve hiçbir zaman hedefinden sapmamasıdır. Ancak bir gün av sırasında kocası Cephalus mızrağı yanlışlıkla karısına yönlendirir ve sihirli mızrak Lady Procris'in ölümüne neden olur. Cephalus'a ise sürgün cezası verilir. Uzun bir aradan sonra bir gün Cephalus kendini bir Yunan şehri olan Boeotia'da (Thebes'de bir şehir) bulur. Bu sırada Thebes'in başı bir tilkiyle derttedir. Bu tilki kimsenin yakalayamayacağı kadar hızlı koşabilen özel bir hayvandır. Bunun üzerine Cephalus Büyük köpeği tilkinin peşine salar ve bu iki hızlı hayvan sonu gelmeyen bir kovalamacaya başlar. Bu bitmeyen yarışa son veren Zeus olur ve her ikisini de taşa dönüştürür. Daha sonra Büyük köpeği yıldızların arasına gönderir.