Yale üniversitesi psikologlarından olan Stanley Milgram, bireylerin otoriteye ne derece itaat ettiğini ölçmek için “Otoriteye İtaat”adlı deneyi gerçekleştirmiştir.

Otoritenin emri ile, birbirlerine hiç bir düşmanlık beslemedikleri kişilere zarar verip veremeyeceği,otoriteye ne derece itaat edebilecekleri, ne tarz tepkiler verebilecekleri gözlenmek istenmiştir. Deneyde, farklı yaş ve meslek gruplarından katılan denekler (öğretmenler), işbirlikçi öğrenciler (elektrik şoku verilen), gözlemci (otorite) bulunmaktadır.

Öğretmen ve öğrenci olmak üzere iki gruba ayrılacakları ve öğretmen ve öğrencinin ayrı odaya alınacağı fakat birbirleri ile iletişim kurabilecekleri bir ortam hazırlanmıştır. Denek öğretmen, gözlemci ile aynı odada bulunmakta,öğrenciye soru sormakta ve öğrencinin her yanlış cevabında 15 volt ile başlamak üzere olan elektrik şoku verilmiştir. Limit ise 450 volttur.

5590_indirHer yanlış cevapta, elektrik şoku 15 volt artacaktır. Öğrenciler deney ekibinde oldukları için deneyde, öğretmenlerden başka denek bulunmamaktadır. Bu yüzden öğretmenler gerçekten elektrik şoku verdiklerini sansalar da, gerçekte böyle bir durum söz konusu değildir.

Öğrencilerin önceden kaydedilen çığlıkları deney esnasında, elektrik şoku verildikçe öğretmenlere dinletilmektedir. Öğretmen ve öğrenci rollerinin gerçek kura ile belirlendiğini sanan denek öğretmenler, onların yerinde kendilerininde bulunabileceğinin farkındadır. Deneyin sonuçlarına baktığımızda, 40 denekten hiçbiri 300 volttan önce deneyi terk etmedi.

Deneklerin %65’i (40 denekten 24’ü) öğrencilere 450 volta kadar elektrik verdiler. Deneklerin çoğunun bunu yaptıklarına inanamadıkları, bunu yapmaktan rahatsızlık duydukları gözlenmiştir. Hiç bir yaptırımı olmadığı halde otoriteye uyum sağlandığı ortaya çıkmıştır.