Yerba Mate - Ilex Paraguariensis


Bilimsel sınıflandırma
Alem: Plantae (Bitkiler)
Şube: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
Takım: Aquifoliales (Çobanpüskülleri)
Familya: Aquifoliaceae (Çobanpüskülügiller)
Cins: Ilex
Tür: I. paraguariensis
Binominal adı
Ilex paraguariensis
A.St.-Hil.

Yerba mate (Ilex paraguariensis), Çobanpüskülügiller familyasından bir bitki türüdür.

Bilinen diğer ismi "Paraguay çayı"dır. Anlam itibari ile yerba bitki, mate de kap anlamına gelmektedir.

Dağılımı

Yerba mate, kuzey Arjantin, Paraguay, Uruguay, güney Brezilya ve Bolivya gibi tropik altı Güney Amerika ülkelerinde yerel olarak yetişen bir bitki türüdür ve yine mate olarak adlandırılan, adı geçen ülkelerde bolca tüketilen ve kafein oranı yüksek olan bir çayın hazırlanmasında kullanılır.

Avrupalılar tarafından "yerlilerin yeşil altını" olarak nitelendirilmiştir. Özellikle Arjantin'in günlük yaşamında önemi büyüktür; zaman zaman fabrika işçilerinin içmeleri yasaklanmıştır

Özellikleri

Orta tropik bir bitki olarak, yüksek sıcaklığa ve yıllık 1500 mm üzerinde yağışa ihtiyaç duyar. İçecek bitkinin öğütülmüş toz halinden hazırlanır. Genelde kendisine has kabına mate konan toz üzerine sıcak su dökülerek kendine has elekli pipeti ile içilmektedir. Aynı tozun üzerine defalarca (3-10) sıcak su döküp içmek mümkündür.

Hafif uyarıcı etkisi varsa bile çay ve kahvenin yanında çok düşük kalmaktadır. İştah kesme ve diüretik özelliği bilinmektedir.

Sütle karıştırıp içmek de mümkündür; genelde çocuklara bu şekilde verilmektedir. Popülaritesi Kuzey Amerika'da giderek artmaktadır, genelde kahve alışkanlıklarını bırakmak isteyenler için iyi bir yöntemdir. Arjantinli Che Guevara'nın astımına karşı sürekli tükettiği bilinir.

Türkiye'de tarçın ya da nane katkılı çay poşeti şeklinde piyasada bulmak mümkündür