stanbul’da doğmuş, annesinin adı Lütfiye Hanım, babasının adı Hüsnü Efendi’dir. Lise derecesinde meslekî öğrenim görmüştür. 1918 yılında İstanbul Darülfünun’u Edebiyat Fakültesi’nde açılan serbest dersleri takip etmiş, tarih, felsefe, psikoloji, edebiyat derslerini almıştır. İlk yazısını 1920 yılında Sinop Gazetesinde “Bir İktibas-ı Muhayyir” ismi ile yayınlamıştır. Bu yazıda Ziya Gökalp’tan yapılmış bir intihali ortaya koymuştur.
Ülkütaşır, bir süre öğretmen ve memur olarak çalışmıştır. 1917′de Maraş İdadisi’nde biyoloji, botanik ve jeoloji dersleri yanında fizik, kimya ve müzik dersleri de vermiştir. Maraş’ta iken 1915-1918 yılları arasında halk dilindeki öz Türkçe sözleri, mani, türkü ve masal gibi sözlü halk kültürü ürünlerini derlemiştir. 1918′den sonra tarih araştırmaları, halkbilimi ve halk edebiyatı sahalarında çalışmalarını yürütmüştür.
1928 yılında İstanbul’da kurulan Türk Halk Bilgisi Derneği’nin muhabir üyeliğini yapan Ülkütaşır, bu derneğin çıkardığı Halk Bilgisi Haberleri adlı dergide halkbilimi ve halk edebiyatı ile ilgili birçok yazı yazmıştır.
Çeşitli gazete ve dergilerde sürekli neşriyatı ile tanınan Ülkütaşır, 1933 yılında Türk Dili Tetkik Cemiyeti (Türk Dil Kurumu)’nin Derleme Kolu üyeliğine getirilmiştir. O dönemin dilbilim otoritesi olan Prof. Dr. Ragıp Hulusi Özdem ile çalışmış, uzman yardımcılığından uzmanlığa yükselmiştir. Bu görevinde, emekliye ayrıldığı 1963 yılına kadar çalışmıştır.
Ülkütaşır’ın yayın alanına verimi bu dönemde gelişme göstermiştir. Türkiye’de çıkan çeşitli gazete, dergi ve yıllıkta ayrıca belli başlı ansiklopedilerde yazıları ve maddeleri yayınlanmıştır. Özellikle 1939 yılında yayı na giren İslam-Türk Ansiklopedisi’ne Türk tarihi, yaşam öyküsü, coğrafyası ve halkbilimi ile ilgili elli kadar madde yazmıştır.
Ayrıca Sinop Âsar-ı Atika Muhipleri Cemiyeti (Sinop Eski Eserleri Sevenler Derneği)’nin kuruculuğunu ve genel yazmanlığını yapmıştır. Ankara’daki Türk Etnografya ve Folklor Derneği (Folklor Araştırmaları Kurumu)’nin kurucu üyeliğini de yapmıştır.
1920 yılından sonra Türk kültürü üzerinde geniş ölçüde yayın çabası ile tanınmış olan Mehmet Şakir Ülkütaşır, kitap haline getirilmiş ve getirilmemiş araştırmaları, dil, saz şiiri ve halkbilimi alanlarındaki çalışmaları ve özellikle eski dönem Türk yaşamının incelenmesi üzerindeki çalışmalarıyla dikkate değer bir kişidir.
Başlangıçta Türk Yurdu’nun yayınları, İkdam gazetesinin Türkçülüğe ilişkin makaleleri, Türk Ocağı’nın konferansları ve Türk Derneği’nin yazıları Ülkütaşır’da Türkçülük fikirlerinin, ulusal duyguların uyanmasında etkili olmuştur. Ziya Gökalp’ın yayınları onun ruh ve düşünme gücünde yaratıcı bir güç olmuş, Fuat Köprülü’nün yazıları ise onu bilimsel Türkçülük alanına kaydırmış, fikir hayatına yeni ve daha bilinçli bir yön vermiştir. 1982 yılında vefat etmiştir.