MARATON SAVAŞI, eskiçağın en önemli savaşlarından biridir. İÖ 490'da Atinalılar ile Persler arasında, Atina'nın 50 km kuzeydoğu*sundaki Maraton Ovası'nda gerçekleşti (bak. Eski Yunan).
İÖ 490'dan önce Persler Anadolu'nun batı kıyılarındaki İyonya kentlerini ve bazı adaları ellerine geçirmişti. İyonyalılar Persler'in yö*netiminden hoşnut değildi. İÖ 499'da Milet kentinde çıkan ayaklanma kısa sürede öteki kentlere de yayıldı. Atina ve Eretria kent devletleri İyonya'ya 20 gemi göndererek ayaklanmayı desteklediler. Bunun üzerine Pers Kralı Darius Atinalılar'ı cezalandırmak için büyük bir orduyla Yunanistan'a saldırdı, Eretria'yı yakıp yıkarak Atina'ya doğru ilerle*di (bak. darius). Atinalılar, Sparta'dan ve öteki kentlerden yardım istediler. Ne var ki, Sparta, kutlanmakta olan dinsel bayram sona ermeden yardım gönderemeyeceğini bildirdi. Atina ordusu Persler'in Atina'ya gelmesini beklemeden, Persler'in kamp kurduğu Mara*ton Ovası'na doğru yürüyüşe geçti. 20 bin kişilik Pers ordusuna karşılık Atina ordusu 10 bin kişiydi. Atinalılar Persler'i üç yandan sararak denize doğru sıkıştırdılar.

Savaşta 6.000'den fazla asker yitiren Pers ordusu ağır bir yenilgiye uğradı. Atinalılar ise, 192 ölü verdi. Efsaneye göre Pheidippides adında bir asker zafer haberini ulaştırabilmek için Maraton ile Atina arasında yaklaşık 40 kilometrelik uzaklığı koşarak aşmış, ama so*nunda ölmüştü. Günümüzde de sürdürülen maraton koşusu ilk kez bu askerin anısına düzenlendi (bak. Maraton).

Atinalılar Pers gemilerini ele geçirebilmek için birçok kez saldırdıysa da, yedi gemi dışında kaçmayı başaran Pers filosu Atina'ya doğru yelken açtı. Yunan ordusu da büyük bir hızla Atina'ya geri döndü. Kent yakınlarında mevzilenen Atina ordusunu gören Persler, savaşı bırakıp uzaklaştılar.