Malatya / Hekimhan

Malatya / HEKİMHAN

Yüzölçümü.....................: 1844 km2
Toplam Nüfusu...............: 42 515 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)
Şehir Merkezi Nüfusu ......: 13 206 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)
Nüfus Yoğunluğu ...........: 22

İlçenin yüzölçümü 1.844 km2 olup, 2000 genel nüfus sayımına göre toplam nüfusu 42.515'dir. Şehir nüfusu 13.206, köy nüfusu 29.309'dur.

İLÇENİN TARİHİ :
Hekimhan ilçesinin bir yerleşim yeri olarak “1656- 1661” yılları arasında Köprülü Mehmet Paşa tarafından kurulduğu bilinmektedir. Kuruluşu tamamen askeri amaçlıdır. İlçe merkezindeki kitabeden Selçuklular devrinde yapıldığı anlaşılan eski bir hamam mevcuttur.
Halen halk dilinde “ TAŞHAN” olarak bilinen bu handa Mısırdan Malatya ‘ya sürgün edilip Malatya da cezasını çektikten sonra İstanbul ‘a dönmekte olan Emrullah isimli hekim bir süre konaklamış, konakladığı bu süre zarfında hanın yıkılan yerlerini tamir ettirerek üzerine ismini yazdırmıştır. Daha sonraları konaklamaya gelen gelenler, üzerindeki yazıyı okuyarak tamir ettiren kişiye izafeten Hekimin Hanı demeye başlamışlar, bu isim zamanla değişikliğe uğrayarak “HEKİMHAN” şekline dönüşmüştür.
İlçe çevresindeki köylerde bulunan eski eser kalıntılarından genelde ilçe tarihinin eskilere dayandığı, eski “İPEKYOLU “ ve LİKYA KRALI GİGES tarafından yaptırılan “KRAL YOLU “ nun ilçeden geçtiği bilinmekte olup, hatta Etiler ve Persler arasında yapılan KADEŞ SAVAŞI “nın İlçeye bağlı “BOĞAZGÖREN” köyünde yapıldığı yörede halen mevcut kitabelerden anlaşılmaktadır. İlçe merkezi 16. Yüzyıldan beri köy olarak Keban’a daha sonra bucak olarak Akçadağ’a 1915 yılında ise ilçe olarak Malatya ‘ya bağlanmıştır.
EKONOMİK DURUM VE GEÇİM KAYNAKLARI:
1953 yılında Bilfer madencilik Şirketi ilçede mevcut demir madenlerini işletmeye başlayınca İlçede önemli ölçüde istihdam alanı açılmıştır.1978 Yılında Demir Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğüne devredilmesi sonucu bu sahadaki çalışmanın daha genişletilmesi iş kapasitesini arttırmıştır. Son yıllarda kayısı üretimine önem verilerek fazla miktarda kayısı üretimi ve bu ürünün de iç ve dış piyasada iyi para etmesi nedeniyle ilçede ekonomik durum nispeten düzelmiş halkın geçim standarttı normal seviyeye ulaşmıştır.
İlçede sanayi yok denecek kadar azdır. Şimdilik faaliyet gösteren birkaç tamir atölyesi ve marangoz atölyesi, tuğla fabrikası Kayısı işletme tesisi bulunmaktadır.
Nüfusun büyük bir bölümü tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır, geri kalan kısmı ise sanat ve ticaret ve taşımacılıkla uğraşmakta yada memur ve işçi olarak yaşamını sürdürmektedir.
YERALTI VE YERÜSTÜ ZENGİNLİKLERİ :
İlçemize bağlı Deveci köyünde yer altı zenginleri bakımından Demir ve Krom madeni bulunmaktadır.
NÜFUS , YÜZÖLÇÜMÜ VE SAYISAL BİLGİLER:
İlçenin toplam nüfusu 2000 sayımına göre 42.515.’dir bu nüfusun 13.206’ sı ilçe merkezinde geri kalan kısmı ise köylerde yaşamaktadır. Hasançelebi Kasabasının 3.002, Güzelyurt Kasabasının 5.810, Kocaözü Kasabasının 2.854 , İpekyolu Kasabasının 2.774, Kurşunlu Kasabasının 4.101, nüfusu bulunmaktadır. İlçe genelinde nüfus yoğunluğu % 23.08’dir İlçenin yüzölçümü 1869 Km2, yükseklik ise merkezde 1040 metre olup, köylerde daha fazladır.
COĞRAFİ KONUMU, İKLİM , BİTKİ ÖRTÜSÜ:
Hekimhan ilçesi Doğuda Arguvan,Batıda Kuluncak ve Darende, Kuzeyde Sivas ilene bağlı Kangal ilçesi, Güneyde Yazıhan, Akçadağ ve Malatya ile çevrili olup, çoğrafi yapısı dağlık ve engebelidir. Dağlarda genellikle orman yok denecek kadar azdır. Dağların çok dik ve ormansız olması sağanak yağışlarda taşkınlara ve hızlı erozyona sebep olmaktadır.
Tarım genellikle yüksek dağlar arasındaki dere yataklarında bulunan sınırlı arazilerde yapılmaktadır. İlçeye bağlı Kurşunlu kasabası ve çevre köyleri çok yüksek plato görünümünde olup, buralarda hububat ekimi yapılmaktadır.
Zurbahan, Ayranca, Leylek, Kırankaya ilçenin belli başlı tepelerindir. Merkezden geçen Kuruçay ve Yağca çayı ilçenin akarsuları olup İlkbahar aylarında suları kuruyacak kadar azalır İlçedeki tipik kara iklimi hüküm sürmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise kar yağışlı ve çok soğuk geçer; düşen kar yaklaşık üç ay kalmaz, Nisan ayı sonuna kadar don olayı görülmektedir.
EĞİTİM VE OKURYAZARLIK ORANI, OKUL SAYISI:

Nüfusun % 95 ‘nin okuma yazma bildiği 5000 ‘e yakın kişinin Yüksek Okul Mezunu olduğu 1000 ‘ e yakınında Yüksek öğrenim de olduğu tahmin edilmektedir. İlçemizde toplam 43 okul bulunmaktadır.

SAĞLIK İLE İLGİLİ BİLGİLER:
İlçe merkezinde 50 yataklı bir devlet hastanesi olup, bu kuruluşta çalışan 2 Diş doktoru ve 9 pratisyen doktor, 1 Uzman Doktor olmak üzere toplam 119 personel görev yapmaktadır.İlçemizde acil kazalara müdahale etmek için 112 Acil nokta istasyonu bulunmaktadır.
İlçede SSK Dispanseri ve Verem Savaş Dispanseri de bulunmaktadır. Ayrıca İlçemize bağlı Güzelyurt, Hasaçelebi, İpekyolu, Kocaözü , Kurşunlu kasabalarında ve Ballıkaya köylerinde olmak üzere 7 adet sağlık ocağı bulunmaktadır. İlçe genelinde 18 adet sağlık evi bulunmakta olup hepsi boştur. İlçedeki doğurganlık oranı % 4.8 ‘dir
İLÇEYE BAĞLI KÖY SAYISI:
İlçede yerleşme durumu genellikle çok dağınıktır. İlçe merkeziyle kasabalara bağlı 35 Mahalle ve 49 köy muhtarlığı ile bunlara bağlı 106 mezra ve oba bulunmaktadır. nedenleri;
İLÇEDE BULUNAN BELEDİYE SAYISI
İlçemizde merkez belediye dahil olmak üzere toplam 6 belediye bulunmaktadır.
ULAŞIM:
İlçenin Malatya ile bağlantısını sağlayan ve aynı zamanda Sivas Malatya karayolu olarak kullanılan yolun şehirler arası yol transit olarak kullanıldığından bu yolun şehirler arası standartlara uygun hale getirilmesi gerekmektedir.
İlçede Malatya-Sivas demiryolunun geçmesi nedeniyle şehirlerarası ulaşımın bir kısmı da demiryolu ile sağlanmaktadır.
Yörenin en önemli gelir kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Halk, örf ve adetlerine bağlı olarak yaşamaktadır. Ancak dil, kıyafet, adet ve gelenek bakımından köyler arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Çok sayıda kişi yabancı ülkelere ve yurdun çeşitli şehirlerine çalışmak için giderler. İlçede iki önemli kuruluş bulunmaktadır. Onlardan biri krom üretimi yapan Bilfer Madencilik Şirketi ki; şirket, krom cevheri üretmektedir, İlçenin demir cevheri üretim kapasitesi bir milyon tondur. Yine ilçede özel idareye ait tuğla fabrikası bulunmaktadır. Bu fabrika; 120 kişiye iş imkânı sağlamaktadır. İlçede okuma yazma oram % 90 'dır.
Tarihi eser bakımından ilçeye adını veren Taşhan 1218 yılında Selçuklular döneminde Ebül Hasan El-Malatı tarafından yaptırılmıştır. Ayrıca Köprülü Mehmet Paşa Camii 1656-1661 yılları arasında adı anılan kişi tarafından yaptırılmıştır.
Tarih : Hekimhan ilçesi'nde, yörede bulunan mağaralar ve ören yerlerinde yapılan yüzey araştırmaları, ilk yerleşimin M.O, 5000-3500 yılları arasında Geç Kalkolitik devrinde başladığını göstermektedir. Eski tunç devrinde de devam eden yerleşimin daha sonraki devirlerde sürdüğü sanılmaktadır. Yöredeki tarihi kalıntılara göre Roma ve Bizans dönemlerinde de yerleşimin olduğu bilinmektedir.Selçuklular zamanında Türklerin eline geçen ilçe, Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı hakimiyetine girmiştir. 16. yüzyılda bir köy olarak Keban'a, daha sonra nahiye olarak Akçadağ'a bağlanan Hekimhan, 1992 yılında ilçe olarak Malatya'ya bağlanmıştır. İle uzaklığı 80 km, olup, 1040 rakımdadır. Yöre ova ve dağlık bir özellik gösterir. İlçenin doğusunda Arguvan, güney doğusunda Yazıhan, Malatya, güneyinde Akçadağ, batısında Kuluncak, kuzeyinde Sivas'ın Kangal ilçesi bulunur.
Gezilebilecek Yerler : Güzelyurt, Ilıcak, Şıpşıpı, Yücekaya, Sürbelıan mesire yerle ri, Han Camii ve Kaletepeler gezilip görülecek yerlerin başında yer alır.
Bağlı Bucak ve Köyler : Hekimhan ilçesine bağlı bucak ve köylerin nüfusu 29 309’dur. Akpınar, Aksütlü, Aşağıkirmanlı, Aşağısazlıca, Ballıkaya, Başkavak, Beykent, Boğazgören, Çanakpınar, Gülhali, Dereköy, Deveci, Dumlu, Dursunlu, Güvenç, Güzelyurt, Hacılar, Haydaroğlu, Iğdır, Işıklı, Karaçayır, Karaköşek, Kavacık, Kocaözü, Koşar Kozdere, Mollaibrahim, Salıcık, Sarıkız, Uğurlu, Yağca, Yayladan, Yeşilpınar, Yukarıkirmanlı, Hasançelebi, Akmağara, Bahçedamı, Başak, Başkınlık, Çimenlik, Davulgu, Dereyurt, Dikili, Karapınar, Karslılar, KaraIılar, Köylüköyü, Sazlıca, Taşoluk, Yeşilkale, Kurşunlu, Cecimli, Çelikli, Delihasanyurdu, Dikenli, Ebeçek, Gelengeç, Güçlü, Kızılyatak, Söğüt, Yeşilköy, Yukarıselimli, Saraylı, Güzelyayla.