Coğrafya

Zeravşan ırmağının vadisinde, Taşkent'in 275 km güneybatısında yer alır.

Ekonomi

Önemli bir sanayi (otomotiv sanayisi; traktör yedek parçaları yapımı; besin sanayisi; gübre fabrikaları; dokuma sanayisi; vb.) ve öğretim (Semerkand Üniversitesi) merkezi olan kent çok sayıda turist çekmektedir.

İsim kökeni

Semerkand sözü eski Farsça'da asmara: "taş", "kaya" ve Soğdça kand: "kent", "kale" birleşmesinden gelir.[1]

Yine böylece Semiz kend" denir; büyük olduğu için böyle denilmiştir. Farsçada derler."

Tarihçe

Dünyanın en eski şehirlerinden biri olan Semerkand, antik Yunanlıların Marakanda (eski Yunanca: ) isminde tanıdığı, M.Ö. 14. yüzyıllarında Zeravşan'nın (Yunanca: Polytimetos) verimli ovasında bir vaha şehri Persler tarıfından kurulmuş ve uzun süre Ahameniş İmparatorluğu'nda önemli bir rol oynamıştır. Eskiçağ'da Soğdlar'ın yaşadığı, M.Ö. 329'da Büyük İskender tarafından alınmştır. Semerkand 6. yüzyılda bir Türk Yabguların etki alanları içindeydi.[3]

İpek Yolu'nun önemli bir kavşağında kurulan kent, tarih boyunca gezginlerin uğrak noktası olmuştur. 14-15. yy'ların Semerkand'ın altın dönemi olarak kabul edilir.

İslâm Dönemi

Semerkand, 712'de müslüman Araplar tarafından fethedilip, Abbasiler zamanında bir mucize olur [4], çok gizli olan kâğıt imalâtı 751 yılında Talas savaşından iki Çin tutuklusundan öğrenilir, ve İslâm dünyasında ilk kâğıt değirmeni Samarkand'ta yapılır. Bu icat diğer İslâm dünyasına, daha sonra oradan Avrupaya yayılır. Samanoğulları döneminde iktisadi açıdan hızla gelişti.

1220'de Cengiz Han'ın kontrolüne geçti, şehri tamamen harap etti. Timur'un başkent yapmasıyla önemli ölçüde gelişti ve önemli bir kültür merkezine dönüştü.

1499 yılı içinde Özbek Türkleri Semerkand'ı kontrolüne aldı.[5]. Şiban sülâlesi Özbeklere burada veya yaklaşık olarak bu zamanda liderlik yaptığı görülür.

1500'de göçebe Özbekler'den Muhammed Şiban (Şeyban) tarafından Şiban Hanedanlığı kuruldu. Muhammed Şiban Cengiz Han'ın ilk karısı olan Börte Ujin Hatun'dan olan en büyük oğlu Cuci'nin (Moğolca: Züchi) beşinci oğludur. 1282 yılında Şiban (Şeyban) sülâlesi İslâm dinini benimsediler, basamak ve basamak Özbek adını aldıkları varsayılır. Şiban sülâlesinin kurduğu bir başka Şiban Hanlığı olan Sibir Hanlığı (Tatarca: / Seber xanlığı, / Seber yortı) İbak tarafından kurulmuş, ve onların en son Hanı Kuchum 1598 yılında görevinden alınıp Rusların kontrolüne geçti.

1784 yılında Semerkand Buhara emiri'nin buyuruğuna girmiştir.

Çarlık Rusyası ve Devrim

Semerkand, 1868'de Ruslara geçerek Türkistan'a bağlandı. 1924'ten 1930'a kadar Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti oldu.

İklim

Tipik iklim siması güneşli, sıcak, bazen rüzgarlı ve genellikle kuru. Kış yumuşak ve hafif don görülür. Yaz ayları sıcak ve kurudur. Temmuz'daki gün sıcaklığı + 34 °C, ve yaklaşık gece sıcaklığı + 18 °C ; Ocak ayında, en çok + 7 °C, ve en düşük - 4 °C olur.



Semerkand'ta İslâm Mimarisinin en güzel örnekleri bulunur. Şehir UNESCO Dünya Miras Alanları Listesine eklemiştir.

Registan antik Semerkand'tın kalbidir. Anlamı Kumlu yer demektir.

Uluğ Bey Medresesi (1417-1420).
Sher-Dor (Ser-dar) Medresesi (1619-1636).
Tilya-Kari Medresesi (1646-1660).
Uluğ Bey Rasathanesi (1421-1449).
Semerkand Afrasiyab müzesi
Timur'un Gur Emîr türbesi
Shakh-i Zinda (Şah-ı Zinda) türbesi
Bibi Hanım Camii
Hazreti Hızır Camii
Davud Peygamber türbesi
Zümrüt Hoca Camii
Bibi Hanım türbesi
Kok Camii
Chorsu (Çarsu) antik ticaret merkezi
Abu Mansur Matridiy (Ebu Mansur el-Matüridî) türbesi
Rukhobod türbesi
Aksaray türbesi
Nisbatdor Hoca Cami
Abdu Darun Hoca türbesi
Ishrat-Khana (Ishrathona - İşrethane)
Namazgâh Cami
Kok Saray kalıntıları