Kas kasılması için gerekli bir amoniasit olan kreatinden türeyen bir bileşiktir. Serumdaki normal değeri % 0.7-1.4 mg arasındadır. Serumdaki artışı ya yapılarındaki artıştan (Akromegali gibi) ya da idrarla atılımındaki azalıştan (böbrek yetmezliği, üremi ve ciddi kalp yetmezliği) ileri gelmektedir. Böbrek işlevlerini değerlendirmede serum üre ve kreatinin değerlerinin bilinmesi çok önemlidir.

KREATİNÎN KLİRENSİ
Böbrek işlevlerinin incelenmesinde önemli basamaklardan biri de birim zamanda oluşan glomerül süzüntüsü miktarının saptanmasıdır. Bunun için klirens ya da kanda temizlenme hızı denen süreç incelenerek birim zamanda belli bir maddeden bütünüyle arman plazma miktarı belirlenir. Temel alınan madde dışarıdan verilebileceği gibi, kreatinin gibi vücutta üretilen bir madde de olabilir.

Klirens genellikle kreatinin için hesaplanır. Bu maddenin hem kandaki düzeyi iyi bilinir, hem de kan plazması ile glomerül süzüntüsündeki oram normal koşullarda önemli bir değişikliğe uğramaz. Çünkü kreatinin, glomerül süzün-tüsüne kan plazmasındaki yoğunluğu oranında geçer. Daha sonra borucuklar-dan geri emilmediği gibi borucuk hücrelerinden de idrara yeniden salınmaz.

Klirens hesabında kullanılan formül CL=UxV/P’dir. Burada U kreatininin idrardaki yoğunluğu, V mililitre cinsinden dakikada oluşan idrar miktarı, P ise kreatininin plazma yoğunluğudur. Normal koşullar altmda 1,70 boyunda, 70 kg ağırlığındaki erişkin bir kişinin kreatinin klirensi dakikada 125 ml’dir. Yani böbrek işlevlerinde bozukluk bulunmayan kişinin 125 mi kanındaki kreatininin tamamı bir dakikada idrarla atılmaktadır. Bu değer ortalama bir insan için normal kabul edilerek, önceden hazırlanmış bir çizelge yardımıyla hastanın boyu ve kilosuna göre elde edilmesi gereken normal değerler belirlenir.


alıntı