Kongo kırmızısı, benzidindiazo-bis-1-naftilamin-4-sülfonik asit denilen asidin sodyum tuzudur. İkincil diazo (R-N=N-R bağı) boyasıdır. Kongo kırmızısı suda çözünebilir ancak etanol gibi organik çözücülerde daha iyi çözünür.

Güçlü ve sert yapısı nedeniyle selüloz lifleri ile benzerliği vardır. Ancak kongo kırmızısının selüloz ile ilgili sektörlerde (pamuk, kâğıt, kâğıt hamuru…) kullanımı çoktan terk edildi. Bunun en önemli sebebiyse özellikle terli ellerle dokunulduğu zaman, kıyafetlerin renk değiştirmesi ve zehirleyici özelliğiydi.Renal amiloidosis'in tanısında kullanılan boyalardan biridir.

Ayrıca kongo kırmızısı biyokimyada ve histolojide mikroskobik ortamları boyamada kullanılır. Özellikle sitoplazmayı ve alyuvarları boyar.

Tarihi

Kongo kırmızısından ilk olarak 1883’de Eberfeld, Almanya’da Bayer şirketi için çalışan Paul Botiger bahsetmişti. Botiger, yararlı olabilecek tekstil boyaları arıyordu ve bir madde buldu. Ancak şirket, maddenin aldığı açık ve parlak kırmızı rengi beğenmedi. Bu yüzden Botiger, maddeyi kendi üzerine patentledi ve Berlin’deki AGFA adlı şirkete sattı. AGFA, bu maddeyi Kongo Kırmızısı adıyla satışa sürdü. Kongo ismi 1884’te Afrika’nın kolonileşmesi sürecinde önemli bir olay olan Berlin Batı Afrika Konferansı zamanında verilmişti ve bu yüzden çekici bir özellik taşıyordu.

Boya, AGFA şirketi için büyük bir ticari başarı oldu. Sonraki boyalar da Kongo ismiyle satışa sunuldu. (Kongo yakutu, parlak Kongo, Kongo turuncusu, Kongo Mavisi)

Kongo kırmızısı (pH indikatörü)
3,0 ↔ 5,2

Çözeltide Davranışı

3,0-5,2 pH arasında renk değişimine uğraması sebebiyle bu madde bir asit-baz indikatörü olarak kullanılır.

Kongo Kırmızısı, çözeltilerde kümeleşmeye yatkındır. Boyanın molekülleri arasındaki hidrofobik etkileşimler π (pi) kümeleşmesine (bir tür kovalent bağ) neden olur. Bu kümeleşme derişik, yüksek tuzlu ve/veya düşük pH’lı Kongo kırmızısı çözeltilerinde daha çok görülür.