Yaşamın her alanında komplekslerle iç,içe olabiliriz.En sık görülen aşağılık kompleksidir.kişi bunu değişik şekillerde gösterebilir,temelinde o insanın kendine olan güvensizliği ve hissettiği yetersizlik duygusu yatar.Böyle bir insan ya her sözden ve davranıştan alınır ve ortama küsebilir,çabuk kırılır,yada hiçbir kimseyi beğenmeyecek,dikkate almayarak tavrın ortaya koyar,Sürekli insanları eleştirir,ona buna çamur atar.olayları hep kendi ekseninde görmeye çalışır.Bu bir çeşit büyüklük komplekslerine kayıştır...
Aşağılık kompleksinin oluşmasında en önemli etken çocukluk döneminin kötü geçmesidir. Anne baba ve öğretmenler çocuğa hep eleştirip, aşağılamışsa,başkalarının çocuklarıyla mukayese,etmişse bu çocuk komplekse aday bir çocuktur.
Veya aile içerisinde yoksulluk, yokluk çok fazla veya sürekli kavga, problem yaşanıyorsa; çocuğun temel ihtiyaçları dahi zamanında karşılanmıyor ve talepleri hep baskılanıyorsa; anne babası ayrılmış veya üvey evlat konumundaysa, başkasının yanında "evlatlık", “besleme" vs. şeklinde bir statüdeyse bu çocuk ve gençlerde aşağılık kompleksi gelişme riski vardır. Eğer bunlara bakan, çalıştıran insanlar bu arada yetimhanelerde kalan çocukların idarecileri sevgi, ilgi, şefkat ve destekle çocuklara yaklaşırsalar risk azalır. Diğer yandan gelir dağılımının çok dengesiz olduğu ülkelerde refah ve yokluk ilinde yaşayan insanların biri birini görüp aynı ortamları paylaşması durumların da yoksulluk çeken insanlar bu insanlara karşı, özenti, öfke, kızgınlık, eziklik, aşağılık kompleksi veya onlara zarar verme duygularını taşıyabilirler.
Büyüklük kompleksinde de temelde kişinin kendisinden kaçış ve beğenmeyişi vardır. Kişi kendisinden rahatsızlık duymaktadır. Bu rahatsızlığı bastırmak için kendisini olmak istediği şekilde görür ve çevresine "bu konumdan seslenir" çok konuşabilir, yalanlar söyleyebilir. Erdemliği, dürüstlüğü, sevgisinin, insanlığın ne kadar yüce olduğunu anlatmaya çalışır. Anadolu da bu tipler için ,şeyhin kerameti kendisinden menkul derler.... Psikolojide çok temel bir kuraldır. Bir insan hep ben iyiyim doğruyum, dürüstüm, büyük insanım diyorsa, siz tersini algılayın psikoloji bilen insanlar bu insanların nasıl "yakayı ele verdiklerini" zevkle izlerler. Narsist insanlarda burnu büyük herkesi eleştiren, beğenmeyen büyüklük kompleksinde olan insanlardır. Bunların birçoğu temeldeki yetersiz kişiliklerin verdiği acıyı tatmamak için, çok çalışmaya, başarılı olmaya çalışırlar. Sürekli, başkalarını eksik, kusurlu görürler .
Aşırı şekilci, protokolcü, çok kibarca davranışlar, aşırı şüphecilik, kuşkuculuk, alınganlık davranışları da kişinin temeldeki yetersiz ve güvensiz kişiliğini ele verir. Sanatla, kültürle, bilimle, üretimle kendisini kanıtlamaya insanların çoğu ayrıntılarla, kabukla, şekille, içi boş statülerle kendi varoluşlarını yaşarlar, bazen de komplekslerimiz bize başarılı bir insan olmanın kapılarını aralar ve adam olmamıza yardımcı olabilir. Eksikliğimizi kompanse etmek için yaptığımız ürettiklerimizle gerçekten takdir topluyorsak, kendimize güvenimiz gelir. Motivasyonumuz arta bilir daha sonrada kendimizi aşma ve değiştirme potansiyelimizle "şekillerle "değil de özellikle tatmin olmayı öğreniriz.
Kompleks kelimesini her şeyde kullanabiliyoruz. Bir arkadaşımız istediğimiz bir yere gelmeyince, hayır diyince kompleks yapıyor diyebiliyoruz. Oysa kompleks çok boyutlu ve derin bir konudur.
Netice olarak kompleksler insan yaşamında insanın davranışlarını ciddi anlamda etkiler. Yani "bana davranışını göster, kompleksinin ne olduğunu söyleyeyim" diyebiliriz.