Havaların soğumasıyla birlikte bağışıklık sistemimiz zayıflamakta, soğuk havada üreyerek yayılabilen mikroorganizmalar kolaylıkla insanlarda tutunarak solunum yolu enfeksiyonlarına yol açabilmektedir.Soğuk havayla birlikte kapalı mekanların yeterince havalandırılmaması, çocukların okul ve kreşlerde uzun süre vakit geçirmesi ve temizlik koşullarına dikkat edilmemesi ortamdaki mikrobun yayılmasına fırsat vermektedir.


Kış mevsimi boyunca en sık görülen enfeksiyonlar grip, nezle, sinüzit, zatürre, bronşit, orta kulak, bademcik ve ses teli iltihabı gibi çeşitli solunum yolu enfeksiyonları ve daha az oranda mide barsak sistemi enfeksiyonlarıdır. Bu enfeksiyonlar sırasıyla şu özelliklere sahiptir:


Nezle ve Grip: En sık görülen enfeksiyonlar olup özellikle çocuklarda en sık doktora başvurma nedenidir. Nezle, Rhinovirus adı verilen yüzlerce alt türü olan, üst solunum yollarını tutan bir virüs ile olmaktadır. Hastalığı taşıyan aile bireyleri, okul yada bulunulan kalabalık ortamlardan (kreş, anaokulu, toplu taşıma araçları, uzun süreli uçak yolculuğu vb) bulaşma olabilmektedir. Virüs bulaşınca önce bir miktar halsizlik, iştah kaybı ve burun akıntısı arkasından ciddi burun tıkanıklığı, ateş yüksekliği ve öksürük gelişir. Tedavi bol miktarda sıvı almak, burnu yıkamak, burun açıcı damla kullanmak ve doktor kontrolünde nezle ilacı almaktır. Yapılacak olan en önemli yanlış ateşi var ve boğazı kızarık diye hemen antibiyotik başlamaktır. Şikayetler, destek tedavisiyle 3-7 günde geçer. Ancak 7-10 günden fazla süren öksürük ve burun tıkanıklığı varsa sinüzit veya bronşit gelişmiş olabilir.


Grip, influenza adlı bir virüsle olan, nezleye ilaveten belirgin halsizlik, bitkinlik, kas ağrıları, eklem ağrıları, gözler etrafında ağrı ve daha şiddetli öksürük vardır. Bulguları başlangıçta nezle gibidir, fakat halsizlik daha şiddetlidir. Gripli hastalarda daha kolay bir şekilde zatürree gelişebilir. Kronik bir akciğer hastalığı (Astım, KOAH vb.), kalp, böbrek, şeker vs hastalığı olanlarda hem daha ağır seyreder hem de hastalıklarını kötüleştirir. Bu nedenle grip aşısı her yıl eylül-ekim ayında bu hastalıklar açısından riskli olan kişilere yapılmalıdır. Sanılanın aksine bu aşı nezleye karşı koruyucu değildir. Sadece influenza virüsüne karşı koruyucudur.


Faranjit, boğaz enfeksiyonudur ve bulaşıcıdır. Mevsime bağlı hastalıklar olarak nitelendirilebilecek üst solunum yolu hastalıklarından faranjite, kapalı ortamlarda çalışanlarda sık rastlanır. Gün içindeki ani ısı değişiklikleri nedeniyle de ortaya çıkabilir. Faranjitin oluşmasında nezle ve grip gibi ateşli hastalıklar, havadaki zararlı maddeler, sinüzit, alkol veya sigara etkendir. Boğazda yanma, ateş, boyun lenf bezlerinde şişme görülebilir.


Bademcik İltihabı (Tonsillit): Nedeni beta hemolitik Streptokok denilen bakterilerdir. Bu bakteride aile, kreş, okul yada kalabalık bir ortamdan bulaşır. Eğer kişinin direnci düşükse enfeksiyon daha kolay gelişir. Hastada nezleden daha fazla miktarda ateş yüksekliği, çok belirgin halsizlik, boyun lenf bezelerinde şişme, kusma, bazen deride kırmızı lekeler görülür. Mutlaka doktora başvurulmalı ve gerekli tedavi alınmalıdır. Bademcik geçince bazı hastalarda kalp, eklem romatizması ve böbrek iltihabı gibi komplikasyonlar gelişebilir.


Sinüzit: Burnumuzun yan kısımlarında bulunan kemik içindeki sinüs adı verilen boşlukların iltihabı olup her yaşta görülebilir. Alerjisi, yapısal burun bozuklukları bulunanlar, sık enfeksiyona maruz kalanlar (öğretmenler, sağlık personeli) ve sigara içenlerde, sinüsler hava alamaz ve içlerindeki sıvı boşalamayıp göllenerek sinüzite yakalanma riski artar. Bu nedenle nezle ve grip bulguları 7-10 günden uzun sürüyorsa, burundan sarı-yeşil renkli akıntı geliyorsa, öksürük şikayeti devam ediyorsa, hele geceleri öksürüyorsa mutlaka sinüzit düşünülmelidir. Yüzde, yanaklarda, alında veya göz çevresinde ortaya çıkan baş ağrısı muhtemelen sinüzit ağrısıdır. Bu ağrı genellikle öne doğru eğilince artar. Ayrıca burun tıkanıklığı, burun akıntısı, koku duyusunda azalma, geniz akıntısı, ateş, çene ve dişlerde ağrı, ağız kokusu, burun kanaması, göz kapakları ve yüzde şişme gibi belirtiler görülür. Tedavisinde uzun süreli ve yeterli doz antibiyotik yanında iyi ve etkili burun açma yöntemleri kullanılmalıdır.


Orta Kulak İltihabı (Otitis Media): Orta kulak iltihabı da aynı sinüzit gibi nezle, grip yada uzun süreli burun tıkanıklığı yapan bir durum sonrası gelişir. Çünkü bu sırada orta kulaktan buruna gelen kanal tıkanır. Bu nedenle işitmeyi sağlayan orta kulak hava alamaz ve içindeki sıvı boşalamayıp göllenir. Ayrıca bebeklerin yatarak beslenmeleri de ortak kulak iltihabı oluşmasını kolaylaştırır. En önemli bulgu, ani başlayan şiddetli kulak ağrısıdır. Buna sıklıkla ateş yüksekliği, işitme kaybı, kusma, hatta ishal eşlik eder. Bazen ağrı aniden geçer, bu durumda iltihabın baskısı ile kulak zarının delinebileceği akılda tutulmalıdır. Her türlü orta kulak iltihabı durumunda hemen doktora başvurulmalıdır.


Zatürree (Pnömoni): En sık görülen alt solunum yolu enfeksiyonudur. Sağlıklı kişilerde zatürre sıklıkla nezle, grip yada benzeri bağışıklığı baskılayan bir durum sonrasında akciğere ulaşan virüs yada bakteri ile gelişir. Çocuklar göz önüne alındığında çoğunlukla etkeni virüslerdir. Bebek ve küçük çocukların göğsünde ve karnında sık sık inip çıkmalar, inleme, kedi mırıltısı gibi bir ses duyulur ve burun kanatları hareket eder. Daha büyüklerde bu bulgular az olup ciddi göğüs ağırsı, yana taraflarında ağrı, ateş ve nefes alınca batma ve öksürük görülür. Her yaş grubunda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Tekrar eden zatürree yakınmaları varsa mutlaka astım, tüberküloz, bağışıklık sistemi hastalığı veya benzeri durumlar araştırılmalıdır.


Gastroenteritler (Mide Barsak Enfeksiyonları): Kışın mide barsak enfeksiyonları daha çok virüs kökenlidir. Yazın ise daha çok bakteriyeldir. Bu virüslerden en sık görülenleri rotavirus, adenovirus ve norovirustur.


Rotavirus dünya yüzünde en sık görülen ishal etkenidir. Genellikle önce ateş ve kusma sonra da ishal ile kendini gösterir. Özellikle bebeklerde hastalığın seyri daha ağırdır. Rotavirus genellikle yiyeceklerle değil, insandan insana ya da enfekte yüzeylerde canlı kalarak insanlara bulaşır. Özellikle yuvalarda alt değiştirme bulaşma riskini çok arttırır. Hijyen, el yıkama ve izolasyon bulaşmayı engellemede etkilidir. Dışkı testi ile kesin tanı konur. Antibiyotikler, rotavirüs enfeksiyonu tedavisinde gereksizdir. Yapılması gereken şey kusmanın yoğun olduğu dönemde mideyi dinlendirdikten sonra, ağızdan çok yavaş sıvı vermektir. Anne sütü kesinlikle kesilmemelidir. Aşı ile rotavirüs oldukça azaltılabilmektedir.


Kış Hastalıklarından Korunma: Her ne kadar aşılama ve hijyen gibi teknikler hastalıkları engellese de bazı kişilerin kışın hastalanması kaçınılmazdır.

Korunmada; Hijyen ve sık el yıkama, beslenmeye dikkat etmek, stresin mümkün olduğunca azaltılması, hava durumunu takip edip uygun giysilerle dışarı çıkmak, hastaların okula gitmesiyle ilgili sıkı kurallarının olması önemlidir. Hasta çocuklar bulaştırıcı dönemlerinde okula gittiklerinde, hastalık kısır döngüsü devam etmektedir.


Doğal besinler ile hastalıklara karşı bağışıklık sistemi güçlendirebilir. Bu nedenle kış aylarında doğal besinlerin ve özellikle C vitamini yönünden zengin meyvelerin tüketimi artırılmalıdır.