Dehidrasyon Tepkimesi

Kimyada bir dehidrasyon tepkimesi, tepkiyen moleküllerden su kaybının meydana geldiği bir kimyasal tepkimedir. Dehidrasyon tepkimeleri eliminasyon tepkimelerinin bir alt grubudur. Hidroksil grubu (-OH) kolay ayrılan bir grup olmadığı için bir Bronsted asit katalizörü hidroksil grubunu protonlaştırıp daha kolay ayrılan bir -OH2+ grubu oluşturur.

Organik sentezde dehidrasyon tepkimelerinin pek çok örneği vardır:

* Alkollerin eterlere dönüşmesi (örneğin, iki monosakkaritten bir disakkarit oluşması)

2 R-OH → R-O-R + H2O

* Alkollerin alkenlere dönüşmesi

R-CH2-CHOH-R → R-CH=CH-R + H2O

* Karboksilik asitlerin asit anhidritlere dönüşmesi

2 RCO2H → (RCO)2O + H2O

* Amidlerin nitrillere dönüşmesi

RCONH2 → R-CN + H2O

Bazı dehidrasyon reaksiyonlarının mekanizmaları karmaşık olabilir, örneğin bir şekerin konsantre sülfürik asitle tepkimesi sonucu karbon oluşumu sırasında karbon çift bağları meydana gelir.

* Şekerin dehidrasyonu

C12H22O11 + 98% Sülfürik asit → 12 C (grafit köpük) + H2O buhar + Sülfürik asit/su karışımı

Bu reaksiyon sülfürik asidin suyla olan ekzotermik tepkimesiyle ilerler. (Bu tepkime sülfürük asitli buhar oluşturur, iyi havalandırılmış bir yerde yapılmalıdır.)