Kânûnî’yi muhteşem yapan, muhteşem bir de ekibi vardı. Ve o dönemde Osmanlı Devleti, her biri kendi alanının zirvesine yükselmiş bir devler ülkesiydi. Harem ülkesi değil!…
 
MAHMUT SAMİ ŞİMŞEK / TARİH SANDIĞI
 Süleyman, Yüce Allah’a yönelip O’na sığındı ve şöyle dedi: “Allah’ım beni bağışla. Bana öyle bir saltanat lütfet ki, benden sonra hiç kimseye nasip olmasın. Şüphesiz her isteğimizi veren sensin.” Biz de ona rüzgârları musahhar ettik. Rüzgâr, latif esintisiyle Süleyman’ın emrini dilediği yere iletirdi. Bu devlet ve bu saltanat bizim lütfumuzdur. (Sad sûresi, 34-39)
 
Altı asırlık Osmanlı Devleti’nin zirveye çıktığı dönem Kânunî Sultan Süleyman’ın saltanat yıllarıdır. Sâdece Osmanlının değil, 2500 yıllık Türk târihinin en parlak dönemidir Kânûnî dönemi. Âyette bahsedilen yeryüzü sultanı, Hz. Süleyman olsa da Kânûnî Süleyman’ın da büyük bir devlete mazhar olduğu âşikâr. Meşhur meseldir söylenir: “Bu dünyaya iki Süleyman geldi. Biri Hz. Süleyman, diğeri Sultan Süleyman.”
 
46 yıllık saltanatında Osmanlıyı cihan devleti hâline getiren ve Avrupayı dize getiren Sultan Süleyman’a yine Avrupalılar takmıştı “Muhteşem” unvânını.
 
Kânûnî’yi muhteşem yapan, muhteşem bir de ekibi vardı. Ve o dönemde Osmanlı Devleti, her biri kendi alanının zirvesine yükselmiş güçlü bir kadrodan oluşan bir devler ülkesiydi. En kudretli devlet erkânı, en büyük ilim adamları, en derin şâirler, en adâletli hukukçular, en kâbiliyetli kumandanlar, en mâhir sanatkârlar, hep bu dönemde çıktılar sahneye. Bakalım şimdi bu zirve döneminin semâsında hangi yıldızlar parlamış:
 
SADRAZAMLAR:Yavuz Sultan Selim ile birlikte Çaldıran’a katılan, Belgrat’ın fethi için Kanunî Sultan Süleyman’ı ikna eden Pîrî Mehmet Paşa, üç pâdişah döneminde sadrazamlık yaparak yaşadığı devre mührünü vuran büyük sadrazam Sokollu Mehmet Paşa, pâdişâhın sırdaşı Makbûl İbrahim Paşa, Temaşvar Fatihi Kara Ahmet Paşa, Ayas Mehmet Paşa, Rüstem Paşa ve Semiz Ali Paşa.
 
VEZİRLER VE SERASKERLERİ:Doğu Afrika fâtihi Özdemir Paşa, Kafkasya fâtihi Özdemiroğlu Osman Paşa, Kıbrıs Fâtihi Lala Mustafa Paşa, Husrev Paşa, Bâlî Paşa, Kasım Paşa, ve Moskova Fâtihi Devlet Giray Han.
 
KAPTAN-I DERYA VE AMİRALLERİ:Akdeniz’in kırbacı Barbaros Hayrettin Paşa, ve Barbaros Hayrettin Paşa’nın; “O benden yeğdir!” dediği Turgut Reis, İnebahtı’da onurumuzu kurtaran Kılıç Ali Paşa, Sakız ve Cerbe Adaları Fâtihi Dâmat Piyâle Paşa, Kanarya Adalarını fetheden Murat Reis, ve Rodos Sancakbeyi Kurdoğlu Muslihiddin Reis.
 
ŞAİRLERİ:Dîvân edebiyâtının 4 büyük üstâdından Bâkî ve Fuzûlî, Bağdatlı Rûhî, ve Bâkî ile eşdeğer tutulan Nev’î.
 
MİMARLARI:500′den fazla eseri olan Mîmar Sinan ve Mimar Sinan’dan önce mimarbaşı olan Mîmar Alaeddin Ali.
 
SANATKARLARI:Süleymâniye Câmii’ndeki yazıları da yazan Hattat Ahmet Karahisârî, Kânûnî’nin “Üstad” beraati verdiği Matrakçı Nasuh ve hem şâir, hem denizci, hem minyatürcü olan Nigârî.
 
ŞEYHÜLİSLAMLARI:Üç sultana şeyhülislâmlık yapan yüce veli Zembilli Ali Cemâlî Efendi ve şeyhüssakaleyn unvânını alan, 90 değişik lale türü icat edip, 20 küsur ciltlik tefsir yazan Ebussuud Efendi.
 
BESTEKARLARI:Hâce-i Sânî (ikinci üstat) nâmıyla mâruf olan Şeyh Abdülâlî Efendi, Nefîrî Behram Ağa.
 
İLİM ADAMLARI VE TARİHÇELERİŞeyhülislâm, müderris, aynı zamanda târihçi olan Hoca Sâdettin Efendi, Osmanlı Türklerinin ilk bilim tarihçisi Taşköprülüzâde Ahmed bin Mustafa, ilimde “ferîd-i asr” (asrın yegânesi) unvânına lâyık görülen Kemâl Paşazâde, Celâlzâde Mustafa Çelebi, Dâmat Lütfi Paşa, Ali Efendi ve Selânikî Mustafa Efendi.
 
SEYYAHLAR, KAŞİFLER VE COĞRAFYACILAR:Çizdiği haritanın sırrı hâlâ çözülemeyen büyük denizci Pîrî Reis, Preveze Deniz Savaşı kumandanlarından kaptanıderya, seyyah, aynı zamanda matematikçi Seydî Ali Reis.
 
MUTASAVVIFLARI:Mesir macununun da mûcidi Merkez Efendi, ve onun üstadı Sümbül Sinan, hayatını savaş meydanlarında geçiren Şeyh Gülşenî.
 
VE DAHA NİCELERİ:İşte Osmanlı Devleti’nin zirve dönemindeki muhteşem şahsiyetler. Şu heybeti ve ihtişamı görüyor musunuz. Ne kadar anlı şanlı isimler…
 
Hiçbir devirde tek bir şahıs, iyi bir ekibi ve kadrosu yoksa tek başına büyük başarılar elde edemez. İyi bir ekip oluşturmak için de, etrâfındaki kâbiliyetli ve kudretli insanlara kıymet vermeyi ve kendisiyle aynı düşünceye sâhip olmasalar dahi, onları rakip görmeden değerlendirmeyi bilen lîderler gerekir. Kânûnî, böyle bir lîder, böyle bir sultandı.