Juche

Juche, Kuzey kore resmi devlet ideolojisi ve ülke siyasi sisteminin temelidir. Bu doktrin Kim Il-sung öğretisinin bir parçasıdır.Kelime anlamı ana gövde veya konu olarak dilimize çevrilebilir. Ayrıca bağımsız duruş ve kendi kendine yetebilme hali olarak da yorumlanabilir.

Kaynağı

Juche, Kuzey Kore lideri Kim Il-sung tarafından 28 Aralık 1955 yılında yaptığı Dogmatizmi yenmek amacıyla ideolojik alanda Juche temelini kurmak başlıklı konuşmasında geliştirilmiştir. Konuşma bu dönemde Sovyetler Birliğinde gündemde olan stalinsizleşme destalinizasyo siyasetlerine bir cevap niteliğindedir. Juchenin sistematik bir ideolojik doktrin haline gelmesi 1960’lı yıllardaki Sovyet-Çin ayrımının varolduğu siyasal ortamda olur. Juche kelimesi 1965 yılından itibaren Kuzey Kore eserlerinde İngilizceye çevrilmeksizin geçmeye başlar. Kim Il-sung 14 Nisan 1965 günü juche ile ilgili yaptığı konuşmasında temel prensiplerini açıklamıştır. Bu prensipler siyasette bağımsızlık (chaju), ekonomide kendi kendine yeterlilik (charip) ve ulusal savunmada kendini koruyabilirliktir(chawi). Halihazırdaki Kuzey Kore lideri Kim Jong-il 1982 yılında kaleme aldığı eserde juchenin resmi tanımını yapmıştır. Kendisi devlet ideolojisinin son halinden sorumludur, ayrıca 1996 yılında ideolojiye Songun (önce ordu) siyasetini dahil etmiştir.

Marksizmdeki yeri

1992 yılında yapılan değişiklikle birlikte Kuzey Kore resmi devlet ideolojisi olan marksizm-leninizm yerini jucheye bırakacaktır. Juche, marksizm-leninizmin yaratıcı bir uygulaması olarak tanımlandırılır. Kim Il-sung yaptığı açıklamada juchenin Kuzey Kore’ye özel olmadığını ve marksist-leninist devletlerdeki programatik eğilimi net hale getirdiğini söyleyecektir. 1991 yılında ülkenin ekonomik olarak en büyük destekçisi olana Sovyetler Birliği ortadan kalkınca 1998 yılındaki Anayasa değişikliğinde marksizm-leninizm Anayasadan çıkarıldı. Buna rağmen metinde marsist-leninist terminoloji sıkça kullanılır.1990’lı yılların ortalarında oluşturulan Songun doktrinine göre ise Kuzey Kore’deki ana devrimci gücün işçi sınıfı değil ordu olduğu belirtilmiştir. Birçok yorumcu, gazeteci ve akademisyen ülkedeki rejimi Stalin uygulamalarına benzerlik nedeniyle stalinist olarak kategorize etse de, terminoloji olarak marksizm-leninizme ideolojik katkı olarak bir stalinizmden bahsedilemeyeceği için bu benzetme sorunludur. Stalin’in siyasi, toplumsal ve ekonomik uygulamaları nasıl birer ideolojik katkı olarak değerlendirilemezse, juchenin de böyle değerlendirilemeyeceği ortadadır. Kim İl-sung’un siyasi açılımları ve konuşmalarında Kuzey Kore’nin Stalin’in teorize ettiği tek ülkede sosyalizm ve Bolşevik Partisinin uyguladığı merkezi ekonomik sistemi benimsediği görülür. Stalin’in hayranı olan Kim, onun 1953 yılındaki ölümünden sonra da yazdığı yazılarda duyduğu üzüntüyü dile getirecektir. Stalin’den sonra başa geçen Sovyet yönetimi özellikle 1956 yılındaki 20.Parti Kongresinde Stalin’i ve onun dönemini karalama kampanyası başlatınca Kuzey Kore yönetimi Stalin’i açıkça övmekten geri dursa da ülke Sovyetler Birliği gibi Stalin’i reddetmeyecektir. Bu eleştirileri modern revizyonizm olarak değerlendiren Kuzey Kore yönetimi Sovyetler Birliği öncülüğünde sosyalist blok arasında ekonomik işbirliğini güçlendirilmesi için kurulan Comecon örgütüne de dahil olmayacaktır. Kuzey Kore’de MaoMançurya’da eğitim görmüş ve 1931-41 yılları arasında Çin Komünist Partisine bağlı gerilla birliklerinde aktif yer almıştır. Bazı uygulamaları Çin ile benzerlik taşısa da özellikle maoizmde görülen şehirlerin kırdan kuşatılması ve köylülüğün işçi sınıfı aleyhine öne çıkartılması juchede görülmez. Mao’dan sonra başa gelen Çin Komünist Partisi yönetimleri ekonomiyi piyasa ekonomisine açacaktır. Kuzey Kore ile Çin arasındaki diplomatik ilişkilerin olumlu şekilde sürmesine rağmen Kuzey Kore, Çin modeli bir ekonomik yeniden yapılanmaya girişmeyecektir. Buna rağmen 1984 yılında kabul edilen Yabancı Ortaklık Kanunu ile Çin’den esinlenerek yabancı sermayenin ülkede yatırım yapması sağlanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda Shenzhen Ekonomik Bölgesi kurulacaktır. 1998 yılındaki revize edilen anayasada özel mülkiyetin savunulacağı ve yabancı ülkelerle kurulan sermaye ortaklıklarının korunacağı belirtilir. Kim Il-sung ve Kim Jong-il’in yazdığı eserlere göre jucheye göre devrim ve inşa sürecinin amacı ülke sınırları dahilinde sosyalizm ve komünizme geçilmesidir. Genel ortodoks marksist bakışa karşı olarak Korelilerin kan bağına dayalı bir ulus olduklarına vurgu yapılarak Kore devletinin ilelebet var olacağı ve Korelilerin daima Kore’de yaşayıp, Korece konuşacakları belirtilmiştir. İçinde barındırdığı ulusal unsurlara rağmen Kuzey Koreli ideologlar diğer ülkelerin de jucheden öğrenecekleri olduğunu, ana prensiplerin her ülkeye göre uygulanabileceğini belirtmişlerdir. Burada marksizmin enternasyonalist yanı ile çelişkili görülen durum dikkat çekicidir. Juchenin marksist gelenekten bağımsız olduğu iddia edilse de bağlar apaçık ortadadır.