İŞLETİM SİSTEMİNİN BAŞLICA
ÖZELLİKLERİ

Bir işletim sistemi bir anda yalnızca bir kullanıcının bilgisayarı
kullanmasına izin veriyor ve birden çok kullanıcının kullanmasına izin vermiyorsa, böyle bir
işletim sisteminden bir grup çalışanın ortak kullanım sağlaması mümkün olmaz. Buna benzer
olarak örneğin bir kullanıcı aynı bilgisayar üzerinde birden fazla programı aynı anda işletime
almak istiyorsa, o işletim sisteminde “çok görevlilik” (Multitasking) özelliğinin
bulunmasını aramalıdır.

 İşte bunun gibi işletim sistemlerinin bir kısmında bulunan bir
kısmında bulunmayan çeşitli özellikler, özellikle endüstride bir işletim sisteminden bahsedilirken
üzerinde en fazla konuşulan hususları oluşturmaktadır. Bu nedenle endüstrideki günlük
konuşma dilinde çok geçen bazı kavramlar incelenecektir.

 a)    Batch
Processing (Yığın İşleme)

İşletim Sistemine, okutulan programlar (Spooling sahası)
denilen ve disk üzerindeki özel bir alanı kapsayan bölüme sıra ile ve arka arkaya okutulup
biriktirilmeye ve sonra bu saha da derlenmek ve çalıştırılmak için bekleyen programların sıra ile
derleme ve çalıştırılma işlemine tabii tutulması yöntemine geçildi. İşte bu yöntem “yığın
işlem” in (Batch Processing) temellerini atmış oldu.

Yığın İşlem, bilgisayar
sistemlerinin daha verimli kullanılmalarını sağlayarak, iş başına düşen sistem giderlerini
azaltmıştır. Ancak bu olumlu yönünün yanı sıra 2 önemli sakıncası vardır. Bunlardan ilki iş
yönetiminin durgun ve iş denetim dilinin olanakları ile sınırlanmış olmasıdır. Kullanıcı işletimde
oluşan hataları çözümlemek için işin sonuçlanıp sonucun kendisine dönmesini beklemek
zorundadır. Yani, işletim kullanıcının tamamen kontrolü dışındadır. İkinci sakınca, çoğu işletim
ortamında işler sonuçlanmış olsalar bile çıktıların kullanıcıya ulaşması saatler sürebilmekte, buda
verimliliği azaltmaktadır.

 Kişisel bilgisayarlardaki “MS-DOS” işletim
sisteminde “Batch Processing” yığın işleyen programları çalıştıran komutların bir
dosya içine arka arkaya (ardışık) yazılması ile oluşan tek bir dosyanın çalıştırılması ile sağlanır.
Bu dosya *.BAT uzantılı bir dosyadır. Örneğin, “Autoexec.bat” dosyası DOS
yüklenirken otomatik olarak çalışan ve bu dosyanın içinde ardışık olarak yazılı durumda olan
her deyimi sıra ile işleten bir nevi “Batch Processing” işidir.

 b)İnteractive Processing (Etkileşimli İşlem)

Etkileşimli işlem kullanıcılara, işlerini
dinamik biçimde yönetme, çalıştırılan programların sonuçlarını doğrudan elde edip, her an
müdahale edebilme olanağı sağlayan çalışma türüne ilişkin bir özelliktir. Bu çalışma türünde
kullanıcılar, bir işin çalışma süreci boyunca işe, monitör ve klavye vasıtası ile her an müdahale
edebilmektedirler. Yani bir başka söylemle, ekran başında oturan bir kullanıcının bilgisayara bir
komut vermesi ve o komuta bilgisayardan yanıt alması türünde, bir nevi karşılıklı konuşma yapar
gibi çalışma biçimine “Etkileşimli İşlem” denir.

Bu tanımdan da
anlaşılacağı gibi, kullanıcılar program geliştirme, metin dosyaları oluşturma, program derleme ve
test etme, veri tabanı sorguları işletme, bilgisayar ağı komutları girme, internet servislerini
kullanma gibi kısa süreli işlerini Etkileşimli İşlem olarak yürütürler.

Bu yöntemin
kullanıldığı işletim sistemleri tek kullanıcılı bir PC olabildiği gibi birlikte çalışan kullanıcı sayısı
oldukça fazla olan bir ana bilgisayardaki işletim sistemi de olabilir. Terminal başındaki veya
kişisel bilgisayar başında oturan kullanıcının çalışma şekli buna örnek olarak verilebilir.
Etkileşimli işlemde, hizmet süreci:

a)İşlenecek bilginin bilgisayara
yöneltilmesi

b)İşletim için beklemesi

c)İşletim

d) Sonuçların dökümü

e)Kullanıcının inceleme süreci

 Biçiminde 5 evreye ayrılır. Bilginin girilmesinden
başlayarak, sonuçların dökümüne kadar geçen süre, Yanıt Süresi (response time) olarak
adlandırılır. Yanıt süresi, işletim için gereksenen süreler kadar, işletim evresine geçmek için
beklenen süreyede işletim dilimleri arasında ana işlem biriminin (CPU) başla kullanıcılara servis
verdiği zamanlarda bu kullanıcının CPU’ yu beklediği sürelere de bağlıdır. Etkileşimli
işlemde işletim sisteminin önemli fonksiyonlarından biri bu dilimlerin, kullanıcıların hiç birini fazla
bekletmeyecek biçimde adil dağılmasını sağlamaktır. Yanıt süresi için, kesin bir üst sınırın
çizildiği etkileşimli uygulamalar, yani uygulamaların yürütülebilmesi için tahammül edilebilir en
uzun sürenin ne kadar olabileceğinin belirlenmesi, Gerçek Zamanlı (Real Time) sistemlerde
yapılır.

  c)     On Line Processing (Çevrim İçi İşlem)
 
“On Line” işlem, otomasyon (bankacılık işlemi gibi) uygulamalarında verilen
sisteme sunuluş biçimini tanımlayan bir terimdir. Eğer veriler bilgisayar sistemine doğrudan bir
biçimde ve işin sahibi tarafından bizatihi aktarılıyorsa yapılan uygulamaya On Line Processing
denir.

 Bu tür çalışma biçiminde bilgisayar sistemine bağlı uç birimlerde (başka
illerdeki banka şubesindeki çalışanlar gibi), menüler aracılığı ile belirli bir otomasyon projesine
yapılması istenilen bir işin gerçekleştirilmesi amacı ile veriler girilir. İşlemde bilgisayar sistemi
tarafından anında uygulanır.

Örneğin bankacılık uygulamalarında müşteriler
tarafından bankamatik cihazlarından geçekleştirilen para çekme, para gönderme, borsa
işlemleri yapma gibi değişik bankacılık işlemlerine ilişkin veriler telefon hatları aracılığı ile
doğrudan uygulamanın yürütüldüğü bilgisayar sistemine ulaşıyorsa yürütülen uygulama
“On Line” işlemdir.

d)    Off Line Processing (Çevrim
Dışı İşlem)

Off Line Processing, On Line İşlemlerin bir noktaya kadar uygulanıp
daha sonrasında Batch Processing olarak yürütüldüğü uygulamalardır denilebilir. Belli bir mekan
içinde bulunan bilgisayar sitemine veriler doğrudan girilmek suretiyle belli bir süre On Line olarak
yürütülen otomasyon projesinde, biriktirilen veriler bir süre sonra asıl bilgisayar sistemine topluca
aktarılarak işlenirse bu tür uygulamalara Off Line Processing  adı verilir.
 
Örneğin, bir şehirdeki fabrikanın departmanlarındaki terminallerinden bir takım satış, envanter,
sipariş gibi veriler fabrikanın merkezindeki bilgisayar sisteminde anında işlenirler. Akşama kadar
girilen bu veriler daha sonra, fabrikanın bilgisayar sisteminden bir başka şehirdeki genel
müdürlük binasında bulunan asıl bilgisayar sistemine aktarılırsa, yürütülen bu uygulama biçimine
Off Line İşlem adı verilmektedir.

Sağol. ßİlqiLer İçiN

Sağol. Bİlgiler İçin €llerine SAqlık

paylaşım için teşekkürler..emeğine sağlık..

ßilqiLeR İçİn Sağol. .

bilqiler için saolLL

saqol bilqiler için emeqine saqlık