Yemek yemenin geleneksel yöntemi yiyecekleri alıp pişirmek ya da bir restorana gitmektir.

Theopi Skarlatos - BBC, Atina

Peki yakınınızda bir yerde birileri ihtiyacından daha fazla yemek pişirmiş ve küçük bir ücret karşılığında satmaya hazırsa? Yunanistan'ın başkenti Atina'da bu uygulama başladı; yakında Londra'da da başlayacak.

Marilena Zachou sabah kalktığında kendisine bir kahve yapıp, çocukları okula gönderdikten sonra yemek pişirmeye başlıyor. Bugün musakka günü.

Zeytinyağında kıyma ve soğanı kızartıp domates ve baharatları ekliyor. Yemekten yayılan koku, açık pencereden sokağa yayılıyor.

Yemeğin fotoğrafını ve ayrıntılarını internete yükleyerek siparişlerin gelmesini bekliyor.

Bugün Marilena'nın mutfağında hiçbir şey israf olmayacak.

Atina'nın Marousi semtindeki beş kişi daha bu ailenin yemeğini paylaşacak.

Öğlene kadar bütün porsiyonlar satılıyor. Yemekleri teslim edeceği adreslere sonra bakacak Marilena.

Bu sabah rutini sadece Marilena'ya ait değil. Atina'nın dört bir yanında benzer şeyler oluyor.

Ofis çalışanları, öğrenciler ve çalışan anne-babalar kendi mahallelerindeki aşçılarla, yemek pişirmeyi sevenler ve bu işi iyi yapanlarla bağlantı kuruyor.

Böylece dışarıdaki fiyattan çok daha ucuza yemek yemiş oluyorlar. Atina'da bir porsiyon yemeğin fiyatı 3-4 euro arasında değişiyor.

Marilena, "Fazla yemek yapmak Yunan genlerimden gelme olmalı. Doğru miktarı hiç tutturamıyorum. Kedi-köpeğimiz olmadığından çok yemek çöpe gidiyordu." diyor.

Bundan kurtulmak için, amatör aşçılarla ofis çalışanları arasında kurulan internet grubu Cookisto'ya üye olmuş.

Yemekler puanlanıyor

Artık Cookisto sitesinde profili var. Yemeklerine her gün puan veriliyor. Onun yemeğini yiyenler Marilena'nın beş yıldızlı bir aşçı olduğunu düşünüyor.

Cookisto'ya kayıtlı aşçı sayısı birkaç ayda Atina'da 12 bine ulaştı. İşletme öğrencisi Mihalis Gkontas'ın master tezi olarak başlayan Cookista, bugün krizle boğuşan Yunanistan'da uygulamaya girdi. Gelecek ay Londra'da da başlatılacak.

26 yaşındaki Gkontas, "Her iki taraf da kazançlı bur durumdan. Aşçılar ek gelir ediniyor, onların pişirdiğini yiyenler ise besin değeri yüksek ev yapımı yemekleri dışarıdan çok daha ucuza almış oluyor." diyor.

Yunanistan'da %28'lere varan işsizlik ve bir zamanlar üniversite mezunlarının doğal seçimi olan kamu sektöründeki daralma nedeniyle birçok genç Gkontas gibi girişimcilik alanına yöneliyor.

Marilena, Cookisto'dan ayda 200 euro kadar ek gelir elde ediyor. Bu parayı süpermarket alışverişine harcıyor.

"Herşey para değil." diyor Marilena. "Kriz bizi yakınlaştırıyor. Birçok öğrenci maddi sıkıntı çekiyor. Ben de aynı şeyleri yaşadım... hazır yemek yemekten bıkmıştım. Annelerinin yaptığı türden yemekleri çok cüzi bir fiyata onlara sağlamak iyi bir duygu."

Sidney merkezli danışman Rachel Botsman bu durumu "işbirliğine dayalı tüketim ya da paylaşımcı ekonomi devrimi" olarak tanımlıyor. Küresel mali kriz başladığından bu yana "insanlar güvene, takasa, paylaşıma, ödünç almaya dayalı eski pazar alışkanlıklarına yöneldi" diyor.

Cookisto benzeri diğer internet girişimleri arasında Airbnb (pansiyon), Lyft (araba paylaşımı), Liquidspace (yer kiralama) ve Taskrabbit (nakliye) sayılabilir. Bu tür girişimlerde itibar ve güvenilirlik çok önemli.

Botsman, "Paylaşmak ve işbirliğine gitmek maymunların doğuştan gelen içgüdüsüdür. Bu siteler yabancılar arasında sosyal yapışkan işlevi gören güven duygusuna dayanıyor. Kurumlara olan güven giderek yerini yurttaşlar arasındaki güvene bırakıyor." diyor.

Cookisto, aşçıların mutfağındaki hijyen durumunu ya da kullanılan malzemelerin tazeliğini denetleme durumunda değil. Fakat bu hizmeti kullananlardan dürüst yorumlarda bulunmasını istiyor.

Ofis çalışanı Dimitris Coustas haftada en az bir kez Cookisto'dan yemek satın alıyor.

"Tanımadığınız bir insandan yemek sipariş etme fikri önce biraz tuhaf geldi. Kimdir bunlar? Yemekleri nasıl? Hasta eder mi beni? diye soruyorsunuz. Büyük güven gerektiriyor." diyor.

Cookisto üyeleri zaman zaman buluşmalar düzenleyerek kullanıcıların yorumlarını alıyor. Siyaset bilimi mezunu Evangelia Tavladoraki, işsizlik şokunun ardından böyle bir topluluğa katılmanın kendisine yeniden güven kazandırdığını ve yemeklerine aldığı övgünün ardından kendi işini kurmayı bile düşündüğünü söylüyor.

Gkontas, Cookisto ihtiyacının "günlük ev yapımı yemek yeme" sorununa çözüm olarak ortaya çıktığını söylüyor.

Londra'da açılışı yapacak olan Nikki Finnemore ise bunun yemekten öte bir şey olduğunu vurguluyor. "Cookisto sadece yemekle ilgili değil, aynı mahalledeki insanların yaratılan bir ürünü paylaşmasıdır da." diyor ve ekliyor:

"Size yemek yapması konusunda bir yabancıya güvenme ve daha sonra yüz yüze gelerek alışverişte bulunmaktır."