"Kadın ve erkek beyni arasında fark var mı?" sorusuna Doç. Dr. Cahide Topsakal şu yanıtı verdi: Anne karnında embriyo kadın olarak oluşur. Testosteron hormonu salgılanırsa duygu ve düşüncelerde değişiklik görülür.

Beyin omurilik ve sinir cerrahı Doç. Dr. Cahide Topsakal kadın ve erkeğin beyin yapısını değerlendirdi:

Kadın ve erkek beyni arasında fark var mı?

Kadın bedeni erkek bedeninden daha ufak olduğu için doğal olarak beynin ağırlığı ve büyüklüğü de biraz daha düşüktür. Anatomik olarak yani beynin kıvrımları bakımından da minik değişiklikler vardır. Ancak bunlar önemli değildir. Önemli olan bu kıvrımlara ve kıvrımlar arasındaki yapılara yüklenen fonksiyonların birbiriyle bağlantısıdır.

Erkek ve kadın zekası beynin kaç gram olduğuyla ölçülebilir mi?

Beynin gramajıyla zeka arasında hiç bağlantı yoktur. Öyle olsaydı filler en zeki hayvanlar olurdu. Ancak filler fazlasıyla sanatçı olabilir. Keza atlar da koca kafalı... Ancak altı yaşındaki çocuk gibiler... Kargalar ufacık beyinlerine rağmen hepsinden zekiler...

Kadın ve erkek beyni farklı mı düşünür?

Evet farklı düşünür. Kişiliği oluşturan davranış kalıpları beynin ön tarafı yani 'frontal' bölgede şekillenir. Çünkü açlık-tokluk agresiflik-sakinlik gibi ilkel dürtüler beynin tam orta hattında içinde 'hipotalamus' gibi önemli bir yapıyı da barındırmak şartı ile beynin bu ön bölgesi ile bağlantı halindedir. Frontal bölgeye baskı yapan bir tümör kişiliğin bu yönlerini değiştirebilir. Çok agresif olan sakinleşebilir. Cinsellikte aktif olan pasifleşebilir ya da tam tersi olabilir. Yeme hastalığına yakalanabilir ya da açlığa rağmen yemekten tiksinebilir. Beyin cerrahisinin 'fonksiyonel nöroşirürji' dalı bazı seçilmiş hastalarda bu yolların bazı noktalarına uyarı veya yakma işi yaparak bazı kişilik bozukluklarında düzenleme sağlar.

Hormonlar kadar çevresel faktörler de önemli mi?

Tabii ki. Cinsiyet hormonlarının yanı sıra kişinin aile terbiyesi eğitim düzeyi ve çevre faktörleriyle birlikte ona yüklenen farklı sosyal görevler de bu ilkel dürtüleri süzgeçten geçirip otokontrolü sağlar.

Her beyin hayata kadın beyni olarak başlar derler? Doğru mu?

Evet bir bakıma doğru... Cinsiyet de öyledir.. Anne karnında embriyo ortak bir şablon olarak oluşur. Bu da 'testosteron' yani erkeklik hormonu salgılanmadığı sürece 'kadın' olarak kalacak demektir. Anne karnında üçüncü ayda testosteron cinsiyet ve diğer organların gelişimi tamamlanır. Beyne etkisi ise doğum sonrasında da devam eder. Anatomik olarak kıvrımlarda pek az fark olurken testosteron etkisi altında fonksiyon farklılıkları yani duygular ve düşüncelerde de değişiklik görülür.

Bir beyni gördüğünüzde erkek beyni mi yoksa kadın beyni mi hemen anlar mısınız?

İlk bakışta anlayamayız. Gramajına bakarak belki tahmin yapabiliriz. Ancak ufak yapılı bir erkek beyni pekala iri bir kadın beyni sanılabilir.

Kadın ve erkek beyninde beynin hangi yarım küresi daha baskındır?

Sağ elini kullananlarda genellikle sol yarım küre sol elini kullananlarda da bazen sağ yarım küre baskındır. Sol kürenin fonksiyonları; matematik çözme dil öğrenme yön tayin etme sağ yarım küre fonksiyonları ise müzik-resim gibi sanatsal faaliyetler organizasyon felsefe edebiyat ve sosyal olaylarda daha kolay karar verme yeteneğidir.

Kadın ve erkekler için beyin sağlığımızı korumaya yardımcı vitaminler ve egzersizler var mı?

Beyin düşünürken sadece glukoz yani şeker kullanır. Ne yerseniz yiyin beyin için şekere dönüşmüş olan kısmı kullanılır. O nedenle sınavlarda hep şeker yenilmesi önerilir. Ancak hafıza kayıpları olmasın diye B grubu vitamin çok önemlidir. Özellikle B12 vitamini eksikliğinde demans gelişir. Ağır eksikliğinde ise bu hafıza kaybının geri dönüşü yok gibidir. Bunamayı geciktirmek için bol bol sudoku çözmek ve gazete okumak gerekir.

Erkek ve kadın beyninin yüzde kaçını kullanır?

Tüm insanlar beyinlerini o andaki faaliyetine göre yüzde 10 ile 90 arasında kullanır. Ancak uyuyan bir kişi beynini her zamankinden az kullanır. Sudoku çözen ya da piyano çalan bir kişi beynini yüzde 90 civarında kullanır. Beyni yüzde 100 oranında kullanmak meditasyon becerisi olan kişilerde mümkündür.

Kadın ve erkeğin tipik davranışlarının arkasında beyinsel farklılar mı vardır?

Örneğin; erkeğin futbol merakı kadının titizlik takıntısı vs...
Bunların çoğu aslında beynin farklılığından çok öğrenilmiş olgulardır.

Bir erkek ilk gördüğü kadınla seks yapmak için hevesliyken kadın önce aşk ister. Bu farklılığı beyin mi yönetir yoksa hormonlar mı?

Hormonlar etkisi altındaki beynin açlık-tokluk cinsel dürtü ve saldırganlık gibi ilkel dürtüleri yöneten merkezi (hipotalamus ve frontal bölge yani kişilikten sorumlu ön beyin bölgesi) bu farklılığı yaratır. Unutmayalım ki çevresel faktörler öğrenilmiş olgular eğitim seviyesi de davranış biçimi ve tercihlerimizi yönlendirir.

Kadın ve erkek beyinlerinin yetenekleri farklı mıdır?

Kadınlar soğukkanlılıkta erkekten üstündür. Kadın anadilini 10 bin kelimeden fazla kelime kullanarak konuşur. Çoğu erkek üç bin kelimeyle kullandığı dili sınırlar.

Kadın yabancı dil öğrenmede ve bu dili iyi bir aksanla konuşmada daha yeteneklidir. Sanatsal ve sosyal olaylarda daha yaratıcıdır.

Kadın yön bulmada ve iki araba arasına park etmede erkek kadar başarılı değildir. Keza erkek matematikte daha başarılır. Bunlar da sol yarım kürenin marifetleridir.

Beynin sevdiği renkler var mı?

Tabii ki. Renklerin beyin için anlamı şöyle:

MAVİ: Beyin romantik ve dinlendirici olduğu için maviyi sever. Mavi yatak odalarında uykuya yardımcıdır.

YEŞİL: Yeşil huzur arayanlar içindir. Ameliyathanede yeşil renk ışığı yansıtmayıp soğurduğu ve ayrıca sakinleştirdiği için tercih edilir.

KIRMIZI: Kişiyi dinamik yapar. Konsantrasyonu ve dinamizmi arttırır.

TURUNCU: Sıcak renktir. Dinamiktir iştah açıcıdır. Mutfaklarda o nedenle turuncu kullanılır.

MOR: Gizemin rengidir. Hayata damga vurmayı seven başarılı ve sanatkar insanların farkında olmadan seçtiği bir renktir. Morun da dinlendirici etkisi vardır.

Kadın veya erkek zekası sonradan artırabilir mi?

Beyne yüklediğiniz her bilgi ya da yetenek zekayı artırır. Çünkü kaba işleri yürüten merkezler herkeste hemen hemen aynıdır. Müzik aleti çalan denge sporları yapan yabancı dil konuşan matematikle uğraşan ya da ezberini çok kullanan kişilerde bu kaba merkezler arasında farklı birçok kısa yol vardır. Ve bu kısa yollar ihtiyaç haline başka görevler istendiğinde de yardıma koşar ve kişiye zaman kazandırır. Giderek beceri artar. Uzun süre kitap okumayan biri yıllar sonra eline aldığında okuduğunu anlamakta ve hafızasında tutmakta çok zorlanır. Ancak üstüne giderse ve üç ay boyunca azmederse okuduğunu kolayca hafızasında tutabilir.