Soru: Karides, kalamar, kerevit, istakoz, midye, istiridye, yılan, salyangoz, kaplumbağa, kurbağa ve yengeç yemenin hükmü nedir?


Cevap: Bismillahirrahmanirrahim

Deniz avının ve denizden gelen yiyeceğin helâl olduğunu: “Hem size hem de yolculara fayda olmak üzere, faydalanmanız için deniz avı yapmak ve onu yemek size helâl kılındı…” (Maide sûresi: 96) ve buradan taze et yendiğini:

“İki deniz birbirine eşit olmaz. Bu tatlıdır, susuzluğu keser, içilmesi kolaydır. Şu da tuzludur, acıdır. Boğazı yakar. Hepsinden de taze et, balık yersiniz…” (Fâtır sûresi: 12) ifade eden âyet-i kerimelerle; Ebu Hureyre (R.A.)’den rivayete göre deniz suyuna dair bir soruya, Hz. Peygamber (S.A.V.) efendimizin verdiği: “Onun suyu temiz, meytesi yani içinde öleni helâldir” (Ebu Dâvûd, Taharet: 41; Tirmizî, Taharet: 52; Neseî, taharet: 46; Muvatta, Tahâret: 12) şeklindeki cevapla, haklarında özel hüküm bulunmayan konularda mubahlığın esas alınacağı ve pis şeylerin yenilemeyeceği gibi genel prensipler suda yaşayan hayvanlara dair hükümlerin temelini teşkil eder.

Daima suda teayyüş eden yani suda yaşayan, suda barınan hayvanlardan sadece balık türündeki her nevi balık etleri yiyilebilir, helaldir. Balık çeşitlerinin tümü yenir. Yeter ki balık cinsi olsun, başka bir cinsten olmasın. Kalkan balığı, sazan, balığı, yunus balığı, yılan balığı, Ceris balığı (Siyah bir balıktır) bu kısımdandır.

Fakat balık gibi denizde, suda yaşadığı halde balık cinsine dahil olmayan habis, yani pis, çirkin sayılan diğer su hayvanları da vardır. Onların yenmesi caiz olmaz. Mesela Karidesler, kalamarlar, kerevitler, istakozlar, midyeler, istiridyeler, salyangozlar, kaplumbağalar, kurbağalar, yılanlar ve yengeçler helal değildir, etleri yenilemez.

Bunun sebebi, bu çeşit hayvanların gerek görünüş, gerekse yenen kısımları itibariyle hoş olmaması, çirkin ve pis sayılmasıdır. Nitekim gıda, beslenme ve tıp uzmanlarınca, karidesin kolesterol deposu olduğu, midye başta olmak üzere kabuklu deniz ürünlerine yaklaşmamak gerektiği belirtiliyor.

Aynı şekilde su samuru, deniz insanı, deniz aygırı, deniz domuzu, deniz kaplumbağası gibi, balık suretinde bulunmayan deniz hayvanlarının yenilmeleri helal olmadığı gibi avlanılmaları da helal görülmemektedir.

Sonuç olarak: Balık dışındaki deniz, su ürünleri helâl değildir, haramdır. Deniz avından maksad: Sâdece balığın her çeşididir.

Hem karada hem suda yaşayan kurbağa, kaplumbağa, timsah, yılan ve yengeç gibi hayvanlardan yılan zehirli, diğerleri de pis olduğu için yenmez. Çünkü Cenab-ı Hak şöyle buyuruyor:

“ALLAH ve Resûlü kendilerine iyiliği emrediyor, onları kötülükten nehyediyor, onlara temiz şeyleri helâl, murdar, pis şeyleri de haram kılıyor” (Araf sûresi: 157) Bir tabib, Resûlullah (S.A.V.) Efendimize gelerek, yaptığı ilacın içerisine kurbağa etinden katma hususunu sorar. Resûlullah (S.A.V.) Efendimiz de kurbağadan bir şey katılarak yapılmış olan ilacı kullanmaya müsaade etmez ve kurbağaların öldürülmelerini yasaklar. (Ebu Dâvud, Nesei ve Hakim, Ahmed, İshak b. Rahuye, Ebu Dâvud et-Tayalisî,)

Yani, öldürülüp etinin ilaç olarak kullanılmasını yasaklar. Bu aynı zamanda onların yenilmesini de yasaklamak demektir. Çünkü bir hayvanın öldürülmesinin yasaklanması ya insan gibi hürmeti, saygı değer olması sebebiyle yahut da yenilmesinin haram olmasıyladır. Kurbağa hürmete layık olmadığına göre, kurbağanın öldürülmesi yenilmesinin haram olması sebebiyle yasaklanmış olur.

Bu da onların “necis” olmasından yahut “tiksindirici” bulunmasındandır. Bu hadis-i şerifte, kurbağayı yemenin haram olduğuna ve onun mubah kılınan su hayvanlarına dahil olmadığına delil vardır. Resûlullah (S.A.V.) Efendimizin yengeç’in satılmasına müsaade etmediği bilinmektedir