Hedy'in Mahiyeti Ve Hükümleri

48- Yüce Allah'ın rahmetine yaklaşmak veya işlenen bir cinayete keffaret olmak için Harem bölgesinde kesilmek üzere götürülen veya kendisi veya parası gönderilen kurbana "Hedy" denir Bu da en az bir yaşındaki koyun ile altı ayını doldurup bir yaşındaki koyun gibi görünen tokludur Beş yaşını tamamlamış deve ile iki yaşını doldurmuş sığır da olabilir Bunların erkekleri ile dişileri birdir Kurbanlık hayvanlarda aranan vasıflar, aynen bunlarda da gereklidir
Koyun cinsinden olan kurbana "Dem", deve ve sığır cinsinden olana da "Bedene" denir Hedyin en iyisi bedenedir
49- Bir hayvanın hedy olması ya açık şekildedir veya delâlet şekli iledir Meselâ: "Hedy için" denilerek satın alınıp Mekkeye gönderilen bir koyun açık bir şekilde hedy olmuş olur Hedy olmasına kalben niyet edilen bir koyun veya hedy olmasına niyet edilmeksizin Harem bölgesine kesilmek üzere gönderilen bir koyun veya deve, delâlet sureti ile hedy olmuş olur
50- Hedy hayvanına binilmesi, yük yükletilmesi, bir zaruret olmadıkça caiz değildir Bu hürmete aykırıdır Bu yüzden kıymetinde bir noksanlık olursa, bu noksan mikdarını sadaka olarak vermek gerekir
51- Hedy kurbanının sütünü, etini yemek kendisine caiz olan bir kurban olsa bile, içmez Memelerini soğuk su ile yıkayarak sütünü kesmeye çalışır Hayvana zarar verecekse, yapılmaz Bu durumda sütü fakirlere sadaka olarak verilir Eğer kurban sahibi sütünden faydalanırsa veya sütünü zenginlere verirse, bunun kıymetini (bedelini) fakirlere sadaka olarak vermesi gerekir
52- Allah rızası için bağışlanan bir şeyin aynını sadaka vermek caiz olduğu gibi, kıymetini ve bir rivayete göre dengini de sadaka vermek caizdir Buna göre, bir kimse kendi koyunlarından belli birini hedy olmak üzere tayin etse, bunun kıymetini veya dengini hedy olarak Harem-i Şerife gönderebilir
53- Nafile olarak gönderilen bir hedy yolda çalınsa veya ölse, yerine başkasını göndermek gerekmez Vacib olarak gönderilmiş olunca, yerine başkasını göndermek gerekir Fazla kusurlandığı takdirde de, noksanın bedelini sadaka vermek gerekir Ancak hedy kurbanının sahibi fakir ise, o zaman bu kusurlu hedy yeterli olur
Yine, Haremde kesilip de, eti henüz sadaka verilmeden çalınsa, artık başkasını kesmek gerekmez Çünkü vacib yerinde yapılmıştır
54- Önce de yazıldığı gibi, Temettü haccı ile Kıran haccından dolayı hedy (Harem bölgesinde kurban kesmek) vacibdir Bunun koyun cinsinden olması da yeterlidir Bu kurbanlar, Bayramın birinci, ikinci ve üçüncü günlerinde kesilebilir Fakat birinci günde kesilmesi daha faziletlidir Bu, bir şükür kurbanı olduğundan bunun etinden sahibi de yiyebilir Geri kalanını Mekke fakirlerine dağıtmakta fazilet vardır
55- Hac mevsiminde nafile olarak Harem'de kesilen her cins kurban da birer hedy'dir Bunların etlerinden sahibleri yiyebilirler
56- Hacla ilgili cinayetlerden (yapılması yasak şeyleri yapmaktan) dolayı ceza veya keffaret olarak kesilecek kurbanlar de hedy sayılır Ancak bunların etlerinden sahibleri ile zevceleri, usul ve füruları yiyemezler Çünkü bu ceza kurbanları zekât, adak kurbanı ve fitre sadakası yerinde sayılırlar Bunların etinden yiyecek olurlarsa, kıymetlerini fakirlere sadaka verirler
57- Bedene (deve-sığır) cinsinden olan kurbanlık, nafile, adak, Temettü haccı ve Kıran haccı için olunca, bunların bir nişanla kurbanlık olduklarını belirtmek müstahabdır Bu, başkalarına güzel bir örnek olur Fakat ceza ve keffaret kurbanlarına böyle bir alâmet konulmamalıdır Çünkü bunları açığa vurulması değil, gizli tutulması uygundur
58- Hedy kurbanlarının kesileceği yer, mutlak surette Mekke'nin Harem Bölgesidir Bunların Mina'da kesilmesi şart değildir, bir sünnettir Ancak yolda sakatlanmış olan nafile bir hedy yolda kesilebilir Bu durumda etinden yemek sahibine helâl olmaz, bütününü sadaka vermek gerekir Çünkü bunun etinden sahibinin yiyebilmesi, bunun Hareme kavuşması şartına bağlıdır