Hücre içerisinde yüzlerce biyokimyasal tepkime olur . Bu tepkimelerin tümüne metabolizma denir . Metabolizma sonucu hücrelerde oluşan zararlı , yararsız ve gereksiz olan maddelere boşaltım maddesi , bu maddelerin dışarı atılmasına boşaltım , boşaltım yapmaya yarayan organlar topluluğuna boşaltım sistemi denir .
SALGILAMA
Bir hücre ya da hücre grubundan vücudun başka bölümlerine bazı olaylar için gerekli olan maddelerin salgılanmasıdır.
DIŞKILAMA
Sindirilemeyen besinlerin anüs yoluyla dışarı atılmasıdır.
- Boşaltım ve salgılama olayında hücreler enerji tüketir.
- Dışkılama olayında ise hücrelerin enerji tüketmesine gerek yoktur.

Bir Hücrelilerde Boşaltım Sistemi
Bir hücrelilerde boşaltım maddeleri (CO2 ; NH3) difozyonla, suyun fazlası osmosla dışarı atılır.
Kontraktil kofullar suyun fazlasını atmak için aktif taşıma yapmak zorundadır. Bu olayla kararlı iç çevre (Homeostasis) sağlar.

Sünger ve Sölenterlerde Boşaltım Sistemi
Sünger ve sölenterlerde özel bir boşaltım organı yoktur. Boşaltım dış çevreyle ilişkili olan hücrelerden difüzyonla salgılanır. Bu grupta bulunan canlıların hemen her hücresi , dış ortam ile temas ettiğinden karbondioksit ve amonyak gidi maddeler doğrudan dışarı atılır.

Yassı Kurtlarda Boşaltım Sistemi
Örnek: Planarya Alev hücreler (PRO-NERİDYUM) suyun fazlasını atar. Böylece su dengesini sağlar.

CO2 ve NH3 vücut yüzeyinden difüzyonla atılır.
Alev hücreler ağ biçiminde dağılmış bir çok kanalla bağlanarak boşaltım sistemini oluşturur.

Halkalı Solucanlarda
Her halkada bir çift nefridyum bulunur. Nefridyumlar bağımsızdır.
Nefridyumun kirpikli huni kısmı bir halkada boşaltım kanalı bir sonraki halkada bulunur. boşaltım kanalı kılcal damar ağı ile kuşatılmıştır.

Mefridyumun kirpikli huni çevresinden kirpikler yardımıyla alınan vücut sıvısındaki glikoz ve bir miktar su kanalcıklardan geri emilerek kan kılcallarına verilir. Kanalda kalan sıvı idrarı oluşturur.
Diğer omurgasızların büyük bir kısmında toprak solucanında olduğu gibi nefridyumlu boşaltım sistemi vardır.

Böceklerde Boşaltım Sistemi
Böceklerde boşaltım MALPİGHİ TÜPLERİ ile yapılır. Tüplerin kapalı olan serbest uçları vücut boşluğuna uzanır. Diğer uçlar ise sindirim kanalının son kısmına bağlanır.

Vücut boşluğundaki kandan alınan boşaltım maddelerini son bağırsağa getirir. Suyun fazlası bağırsak tarafından geri emilir. Sindirim artıkları ve boşaltım maddeleri dışarı atılır. Böceklerde azotlu besinlerin metabolizmasından açığa çıkan başlıca artık madde ÜRİK ASİT'tir. Ürik asit suda çözünmeyen kristaller halinde atılır.

Omurgalılarda Boşaltım Sistemi
Omurgalı hayvanların tüm sınıflarında boşaltım organı BÖBREKLERDİR.
Omurgalılarda embriyonik gelişme evresinden itibaren 3 tip böbrek görülür.

PRONEFROZ Tipi Böbrek
balık ve kurbağaların embriyonal evrelerinde ve ergin köpek balıklarında görülen boşaltım organıdır. Omurganın iki yanında uzanan kanallara nefridyumlar bağlanır. Nefridyumların karşısında aorttan ayrılan kılcal damar yumağı olan glomeruluslar vardır. Nefridyumlara süzülen artık maddeler ortak bir kanalla taşınıp kloaka getirilir.

MEZONEFROZ Tipi Böbrek
balık ve kurbağaların erginlerinde, sürüngen, kuş ve memeli embriyolarında bulunur. Pronefroz böbreğe benzer ancak kirpikli hunilerin yerini Bowman kapsülleri almıştır.

METANEFROZ Tipi Böbrek
sürüngen, kuş ve memelilerin erginlerinde bulunur. Bir çifttir. Bel bölgesinde omurganın iki yanında yer alır. Omurgalılarda üreme ve boşaltım sistemleri birbirleriyle yakın ilişki halinde olduğundan iki sistemi birden ürogenital sistem denir.

alıntı