Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Köksal Demir, serada yetiştirilen ve literatürde hıyar olarak adlandırılan salatalıklarda, bütün çiçekleri dişi olduğu için hormon kullanılmadığını söyledi. Doç. Dr. Demir, Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) ve Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından düzenlenen, ''Bitkisel ve Hayvansal Üretiminde Kimyasal İlaç ve Hormon Kullanımı'' konulu panelde yaptığı açıklamada, hormonların bitkilerde, hayvanlarda ve insanlarda doğal olarak ''eser miktarlarda'' bulunduğunu, bunların işlevlerini yerine getirdikten sonra hemen hemen tamamen parçalanarak yok olduklarını belirtti. Doç. Dr. Demir, söz konusu parçalanma nedeniyle hormonların toksite (kalıntı) oluşturmasının mümkün olmadığını vurguladı.

Sebzelerde kullanılan maddelerin hormon değil, büyüme düzenleyici maddeler (BDM) olduğunu anlatan Doç. Dr. Demir, ''Keşke hormon olsa idi. Hormon, bitkilerin bünyesinde zaten var olan, büyüme gelişme için gerekli maddelerdir. Bu konu gündeme geldiğinden beri yanlış söylemle ısrarla hormon deniliyor. Hormon terimi insan bünyesinde de var ve sağlıklı ilgili korku yaratıyor'' dedi.

Bazı sebzelerde meyve tutumunun sağlanması için sıcaklığın 13 derecenin altına inmemesi gerektiğini belirten Doç. Demir, bu nedenle sıcaklığın düştüğü dönemlerde seraların ısıtılması veya düşük ısılarda çalışabilen bombos arılarının kullanılmasının zorunlu olduğunu anlattı. Arı kullanılmaması veya seraların ısıtılmaması halinde, sadece ''domates, patlıcan ve sakız kabağında'' döllenmenin sağlanması için hormon (BDM) kullanımının gerektiğini kaydeden Doç. Dr. Demir, '''Serada üretilen hıyarlarda çiçeklerinin tümü dişi (gynoıc) olduğu için ve (partenokarpik) yani döllenmeden de meyve oluşturabildiği için hıyar üretiminde hormon kullanılmıyor. Çilek de en kolay döllenen üründür ve kesinlikle hormon kullanılmaz'' dedi.

Hormonların, bitkiler çiçek aşamasında iken, 1 litre su için 2.40 ppm olarak kullanıldığını anlatan Doç. Dr. Demir'in verdiği bilgiye göre, sebzenin olgunlaştığı 30-50 günlük dönemde, hormonlar yüzde 98 oranında parçalanıyor.

HERGÜN BİR KAMYON DOMATES YENİRSE...

Hormon diye kullanılan, günümüzde meyve tutumu amacıyla kullanılmayan ''2,4 D'' yabancı ot ilacının, dölleme için kullanılan dozunun bin katı dozunun yabancı ot ile mücadelede kullanıldığını ve uygun kullanımda bunun bile risk oluşturmadığını anlatan Doç. Dr. Demir, kamuoyunda hormonlar konusunda gereksiz bir tedirginlik yaratıldığını ifade etti.

Doç. Dr. Demir, kullanılan dozların düşüklüğü ve kullanımdan sonra hormonların parçalanması nedeniyle, hormonların insan vücudunda toksite (kalıntı) yaratması için, bir insanın 10 yıl süreyle her gün 1 kamyon domates yemesi gerektiğini bildirdi.

Hormonların fazla kullanımının da söz konusu olmadığını kaydeden Doç. Dr. Köksal Demir, aksi takdirde meyve oluşumunun bozulduğunu, anormallikler oluştuğunu ya da daha aşırı dozlarda bitkinin kendisine zarar vererek kurumasına neden olduğunu söyledi.

SUMO GÜREŞÇİSİ İLE DİĞER JAPONLAR ARASINDAKİ FARK

Çileklerde de hormon kullanılmadığını, verim ve üretim artışının genetik çeşitlilik sağlanarak gerçekleştirildiğini anlatan Doç. Dr. Demir, melezleme çalışmaları sonucunda çilekte dekara verimin 500 kg'dan 3-5 tona kadar çıktığını, ancak verim artışının tat-lezzet-koku gibi niteliklerde azalmaya yol açtığını belirtti.

Doç. Dr. Demir, hormon kullanılmayan sebzelerde görülen anormallikleri ise şöyle değerlendirdi:

''Hormon kullanılmayan ürünlerdeki anormallikler, tamamen doğal şartlardan ve döllenme noksanlıklarından kaynaklanıyor. Bitki gelişim aşamasında, toprak yapısına bağlı olarak havuç, 2'ye, 3'e bölünerek büyüyebiliyor. Kirazlar yapışık olabiliyor. Bunlar tamamen doğal şartlardan, toprak yapılarından kaynaklanıyor. İnsanlarda da aynı şekilde, doğal gelişim sürecine bağlı olarak anormallikler olabiliyor. Ama, sumo güreşçisi Japon da, diğer Japonlar da normal. Hayvanlarda da doğal şartlardan, döllenmeden kaynaklanan anormallikler olabiliyor. Bunların hormona bağlanması çok yanlış. Çok hormon kullanarak çok büyük sebzeler üretmek mümkün değil, çünkü fazla hormon ürüne, bitkiye zarar verir.'' Doç, Dr. Demir'in verdiği bilgiye göre, bilimsel adı ''bitki gelişimini düzenleyiciler'' olan, kamuoyunda hormon olarak bilinen bazı doğal nitelikli kimyasallar, çekirdeksiz üzümde salkımların yüzde 50-80 irileşmesini sağlayabiliyor. Bu kimyasallar ürünün olgunlaşma aşamasında tamamen parçalanarak yok oluyor, kalıntı bırakmıyor. Muz ve turunçgillerin sarartılmasında kullanılan etilen de gaz halinde kullanıldığı için işlem sırasında uçup kayboluyor. Aksi takdirde muzun kendi kendine olgunlaşmasının beklenmesi halinde, ürün bozuluyor.

''Sebzeler aslında çok masum, insanlar onları canavar haline getiriyor'' diyen Doç, Dr. Demir, şöyle konuştu:

''13 derecenin altına düşmeyecek şekilde ısıtma yapılsa bu uygulamaya da gerek kalmayacak ısıtma pahalı olduğu için bu yöntem seçiliyor. Dikkat edilmesi gereken tarım ilaçlarıdır. Reçetede önerilere uyulmadan yapılan uygulamalar risk taşımaktadır. Binlerce üreticiden 1 tanesi hatalı uygulama yapsa, tüm uygulamalar böyledir gibi duyuru yapılması, üreticilere de tüketicilere de çok zarar vermektedir.''