ANJİYO ya da anjiyografi, ‘damarın görüntülenmesi’ anlamına geliyor. Koroner anjiyo ise kalbin atardamarlarının incelendiği hareketli film çekimi olarak tanımlanıyor ve bu işlem kateter laboratuvarında yapılıyor.

Prof. Dr. Servet Öztürk, uygulamada, kol ya da bacaktaki büyük atardamarın birine boru (kanül) yerleştirildiğini, borunun içinden ince uzun bükülebilir kateterler geçirerek kalbi besleyen küçük atardamarların (koroner damarlar) çıktığı en büyük atardamara (aorta) kadar ilerletildiğini söylüyor. Ardından kateter, koronerlerin aorttan çıkış yerlerine yerleştiriliyor ve koroner arterlere boyalı bir madde veriliyor. Bu işlem, çekilen filmlerde koroner damarların görüntülenmesine ve hangi bölgelerde ne kadar darlık olduğunun tespit edilmesine yardımediyor.

TETKİKMİ TEDAVİ YÖNTEMİMİ?
Anjiyografi, hastada koroner arter hastalığı bulunup bulunmadığını en kesin gösteren tetkik yöntemi olarak dikkat çekiyor. Damar sertliği nedeniyle koroner arterlerin hangi bölgesinin ne kadar daraldığı ya da tıkandığı anjiyo ile tespit ediliyor. Anjiyografi sonucuna göre damarda herhangi bir tıkanıklık ya da daralma tespit edilmişse, bunun stentlemi yoksa ameliyatlamı tedavi edilmesi gerektiğine karar veriliyor. Anjiyo, kontrastlı MR anjiyografi, çok kesitli BT (bilgisayarlı tomografi) anjiyografi ve standart veya girişimsel anjiyografi olmak üzere 3’e ayrılıyor.

HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?
Prof. Dr. Öztürk; doğal gıdalardan uzaklaşılması, bedensel hareketlerin azalması, toplumun daha kilolu hale gelmesi ve genç kızlarda sigara içme oranının artması sonucunda, anjiyografi yapılma gereksiniminin çok daha erken yaşlarda ortaya çıkacağını söylüyor. Önceden 40 yaşını geçen kişilere koruyucu önlemler önerilirken, günümüzde 30 yaşını geçen kişilerin bile kalp hastalıkları riskine karşı uyarıldıkları belirtiliyor. “Hastanın şiddetli göğüs ağrısı varsa veya kalp krizi geçiriyorsa, vakit kaybetmeden koroner anjiyo yapılır. Koroner anjiyo için genel anestezi gerekmez.

Kasık ya da kol bölgesinin uyuşturulması yeterlidir” diyen Öztürk, anjiyo yaptırması gerekenleri şöyle sıralıyor:

* Efor testi pozitif çıkan hastalar.
* EKO’da kalp kasılması sorunu olan kişiler.
* Talyumtestinde koroner arter hastalığı şüphesi olanlar.
* Bilgisayarlı anjiyosu şüpheli bulunanlar
* Kapak hastalığı olanlar.
* Kalp dışında önemli bir ameliyat geçirecek olan şeker hastaları.
* Ciddi bir ameliyat geçirecek olan 40 yaş üzeri riskli grup.
* Bypass olanlar (5 yıl sonra, kontrol amaçlı).
* Stent takılanlar (9 ay sonra, kontrol amaçlı).

ANJİYONUN AŞAMALARI
* Önceden hastanın kasık bölgesi tıraş edilir.
* Kateter masasına yatırılan hasta örtülür.
* Kasık bölgesi veya kol giriş yeri uyuşturulur.
* Atardamara bir kanül yerleştirilir.
* Sol karıncığa ucu kıvrımlı kateterle girilir basınç alınır, iyotlu madde verilerek videofilm çekilir.
* Sol koroner kateteri sol koroner girişine yerleştirilir kontrast madde verilerek farklı açılardan 4-5 poz sol koroner video film çekilir.
* Sağ koroner kateteri ile sağ koroner arter videosu çekilir.
* Damardan kanül çekilir, damar üstüne baskı uygulanır ve sıkı bandaj yapılır.

15 DAKİKA SÜRÜYOR
ANJİYO hazırlık safhası 5 dakika, işlem 5-10 dakika olmak üzere toplam 10 -15 dakika sürüyor. Girilen damara baskı uygulanması ise 10-15 dakikayı bulabiliyor. Kanül çekilirken giriş yerine dikiş veya kapama aygıtı konulmuşsa, baskı uygulamak gerekmiyor.

ANJİYO OLAN KADIN SAYISI ÇOK ARTTI
ÖNCEKİ 10 yılda koroner arter hastası kadın erkek oranı, 7’de bir ve 5’te birlerle ifade edilirken, şimdi yüzde 40–50’ler civarına yükseldiği belirtiliyor. Damar sertliği erkeklerin hastalığı iken kadınlarda da menopozdan sonra ateroskleroz görülüyor. Ancak günümüzde kadınlardaki kilo artışı nedeniyle tansiyon ve kolesterol yüksekliği ile şeker hastalığının oranı da artıyor. Sigaranın da damar tıkanıklığı için çok ciddi bir risk faktörü olduğu belirtiliyor.

KİMLERE YAPILMAMALI?
* Böbrek yetersizliği olan hastalarda
* Sol kalp yetersizliğinde
* Hastada ateş durumunda
* Bazı kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda anjiyo yapılması sakıncalı bulunuyor.

İLK DEĞİL SON TETKİK
ANJİYOGRAFİNİN her zaman son tetkik olarak görülmesi gerekiyor. Hastalık delillerinin çok net olduğu kalp krizi (miyokard enfarktüsü) ve erken bir kalp krizi riskinin yüksek olduğu (akut koroner sendrom) hastalarda ise ilk inceleme olabiliyor. Bu durumlarda anjiyografi teşhis değil tedavi seçimi için yapılıyor. Prof. Dr. Servet Öztürk, koroner anjiyonun, kalp damarlarındaki darlıkların yerini ve şiddetini kesin olarak gösteren tek tetkik olduğunu ve koroner kalp hastalıklarının belirlenmesinde altın standart olarak kabul gördüğünü söylüyor.