Bazıları hamile kalmayı ister bazıları da kalmamayı. Sonuçta ne istersek isteyelim, ilk dikkat edeceğiniz konu; yumurtlama günlerinizi bilmenizdir...

Bazıları hamile kalmayı ister bazıları da kalmamayı. Sonuçta ne istersek isteyelim, ilk dikkat edeceğiniz konu; yumurtlama günlerinizi bilmenizdir. Az da olsa şanslı olanlarımız var. Bedenindeki çeşitli belirtileri izleyerek, yumurtlama günlerinin tahmin edebilirler. Peki ya çoğunluk? İşte sizler için yumurtlama günlerini tahmin edebileceğiniz yöntemler hakkındaki bilgileri Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı Cengiz T. Yenigüç’ten öğrendik.

Ergenlikle birlikte kadınların hayatına giren bir döngüdür. Her ay, yumurtlama bulgularından biri olan kanamayla birlikte yaşamayı öğreniriz. Ancak hamile kalmak ya da kalmamak söz konusu olduğunda, aklımıza ilk gelen yumurtlama tarihimizdir. O günü dikkate alarak hamile kalma şansımızı arttırtır ya da hamile kalmaktan korunuruz. Bu durum, bilimsel olarak doğum kontrol yöntemi sayılmasa da, pek çok kadının uyguladığı ‘takvim’ yöntemi olarak bilinir.
Yumurtlama tarihini doğru tahmin ederek riskli günlerde ilişkide bulunmazlar. Ancak bu yöntemin modern doğum kontrol yöntemlerinin bilinmediği zamanlar için geçerli olduğunu, yüzde yüz korunma şansı olmadığını aklınızda tutmanız gerekir. Neden mi? Çünkü her kadının yumurtlama döngüsü bir değildir. Ayrıca aynı ayda farklı zamanlarda birden fazla yumurta üretmeniz de mümkün.

Birden fazla yumurtlayanlar var!
Hani kadınlar arasındaki klasik esprilerden biridir; “Üstüme şapka atılsa hamile kalırım!” Bu şakanın bilimsel bir temeli olabilir! Çünkü Kanadalı araştırmacılara göre, bazı kadınlar ayda 1 kez değil, değişik zamanlarda da birden fazla yumurta üretebiliyorlar. Dolayısıyla farklı zamanlarda oluşan yumurtanın döllenme olasılığı da artıyor.

Yumurtlama gününüz
Değişkenlikler olmakla birlikte döllenme olasılığının daha yüksek olduğu günler adet döneminin ortasındaki günlerdir. Genellikle yumurtlama beklenen adet gününden 14 gün önce oluşur. Fakat bu kişiden kişiye değişebildiği gibi, aynı kişinin iki ayrı adet döneminde bile yumurtlama tarihi değişkenlik gösterebilir. Hamile kalmak ya da kalmamaksa bir günlük bir yanılmayı dahi kaldıramayacak olaylardır. Kaza sonucu doğan bebekler işte bu yanlış hesapların armağanı olabilir. Bu nedenle yumurtlama gününün tespitinde son derece titiz bir çalışma sergilemek ve hamile kalmak istenmiyorsanız modern bir doğum kontrol yöntemi kullanmanız gerecektir.

Döllenme olasılığının yüksek olduğu günleri tespit etmek amacıyla kullanılan bir çok yöntem vardır.Bu yöntemlerden en çok kullanılanları; vücut ısısı takibi, rahim ağzı salgısı uzama testi, rahim ağzı yumuşama testi, luteinize edici hormon (LH) yükselmesini tespit eden testler (tükürük, kan vb), ultrasonografi ile yumurtlamanın takibi olarak sıralamak mümkün… Ama dikkat! Yumurtlama gününü tespit etmek için kullanılan yöntemlerin ilk amacı, gebelikten korunmak değil, hamilelik şansını arttırmaya yöneliktir. Şimdi gelin bu yöntemleri daha yakından tanıyalım..

Yumurtlama günü tespitinde kullanılan yöntemler
· Vücut Isısı Takibi
· Rahim Ağzı Salgısı Uzama Testi
· Rahim Ağzı Yumuşama Testi
· Luteinize Edici Hormon (LH) yükselmesini tespit eden testler
· Ultrasonografi ile yumurtlamanın takibi

Vücut Isısı Takibi
Bir adet dönemi ortalama 28 gündür. Bir adet döneminde yumurtlama ortalama olarak beklenen adetten 14 gün önce görülür. Eğer adet dönemi daha uzun veya kısa ise yumurtlama günleri değişecektir. Örneğin; adet dönemi 35 gün ise (35-14=21) 21. gün, adet dönemi 25 gün ise (25-14=11) 11. gün yumurtlama olması beklenir.

Vücut ısısı takip edilerek yumurtlamanın olup olmadığı ve yumurtlama günü tahmin edilebilir. Bu sayede hamilelikten korunmak ya da hamile kalmak için ilişki günleri de ayarlanabilir. Düzenli yumurtlaması olan bir kadında 28 günlük bir adet döneminin ilk 14 gününde vücut ısısı 36-37 derece civarındadır. Yumurtlamadan kısa bir süre sonra bu ısı 37 derecenin üstüne çıkar. Vücut ısısı yükseldiğinde hamile kalmak için genellikle zaman geçmiştir. Cinsel birleşme vücut ısısı yükselmeden önceki gün içinde olmalıdır. Örneğin; vücut ısısı takibiyle adet döneminin 14. günü yumurtlama olduğu tespit edilmişse ve hamilelik isteniyorsa bir sonraki adet döneminde adetin 13. günü en ideal ilişki zamanıdır.

Yumurtlama sonrası luteal faz denilen adet döneminin 2. yarısı başlar. Bu dönemde hormonların etkisiyle vücut ısısı 37 derecenin üstünde kalır .Sonraki adetinin ilk gününden itibaren vücut ısısı düşer. Eğer hamilelik olursa, ısı düşmez ve doğuma kadar 37 derecenin üstünde kalmaya devam eder.

Yumurtlamadan sonra adet kanamasına kadar ortalama 1 derecelik vücut ısısı artışı normal bir yumurtlama dönemi olduğunu gösterir. Yumurtlama olmayan adet dönemlerinde ısı artışı gözlenmez. Fakat bu yine de mutlak bir gösterge değildir. Vücut ısısı takibi ile evde, kendi kendine, yumurtlama düzeni ile ilgili kabaca bir bilgi edinilebilir. Bu arada bazı hastalıkların vücut ısısını etkileyebileceğinin de unutulmaması gerekir.

Rahim ağzı pozisyonu ve yumuşama testi
Rahim ağzı, rahminin vajina içerisindeki giriş bölümüdür. Bir adet dönemi boyunca rahim ağzı farklı kıvam alır. Rahim ağzının pozisyonunu tespit etmekle yumurtlama gününün yaklaşık olarak tahmini mümkündür. Rahim ağzının sert veya yumuşak olmasına göre de yumurtlamanın gerçekleşip gerçekleşmediği anlaşılabilir. Yumurtlama sırasında rahim ağzı daha yumuşak olarak ele gelir. Ancak bu yöntemler çok pratik, güvenilir ve sık kullanılan yöntemler değildir. Çünkü uzman bir hekim tarafından üstelik kadının aylarca rahim ağzındaki değişiklikleri her gün takip etmesi gerekebilir. Dolayısıyla uygulanma olasılığı çok düşük, teorik bir yöntemdir.

Kadınlar, yumurtlamadan hemen önce güzelleşiyor
Kadınlar, yumurtlamadan hemen önce güzelleşiyor! Bu sonuca neden olan araştırma, Newcastle Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından yapıldı. 48 kadının yumurtlamadan hemen önce ve yumurtlamadan yaklaşık 1 hafta sonra vesikalık fotoğrafları çekildi. Bu fotoğraflar, 130 kadın ve 130 erkeğe gösterildi. Deneklerin yanıtlaması gereken; kadınların hangi fotoğraflarının çekici olduğuydu. Denekler, yumurtlamadan hemen önce çekilen fotoğraflardaki kadınları daha güzel buldular. Güzel bulmalarına neden olan etkenleri ise dudakların kalınlığı ve rengi, göz bebeğinin büyüklüğü ve cilt rengi olarak belirttiler. Bilim insanları, kadınların yumurtlamadan hemen önce neden daha güzel göründüklerini bilmediklerini söyleseler de, insanlarda küçük de olsa değişikliklerin var olduğunu öğrendiklerini belirttiler. Hayvanlarda da yumurtlamadan hemen önce belirgin işaretlerin varlığına dikkat çektiler. Kadınlardaki bu işaretlerin bulunmamasının tekeşliliği kolaylaştırdığını ve babanın çocuklarıyla ilgilenmesini sağladığını tahmin ediyorlar.

Rahim ağzı salgısı uzama testi
Rahim ağzındaki hücreler tarafından yapılan sümüksü maddeye rahim ağzı salgısı denir. Yumurtalık hormonlarının etkilerini ve dolayısıyla da yumurtlamayı izlemenin en iyi yollarından biri de bu salgıdaki değişiklikleri izlemektir. Ancak bu yöntem de sık uygulanan, pratik ve güvenilir bir yöntem değildir. Kullanılan bazı ilaçların (antibiyotikler, hazım ilaçları vs.) rahim ağzı salgısının niteliğini değiştirebileceğini unutmamak gerekir.

Banyoda iken vajinaya parmak sokulup rahim ağzından bir parça salgı alınarak, iki parmak arasında yoğunluğu ve uzama miktarı kontrol edilir. Adet döneminin başında bu salgı kalın, mat ve uzaması azdır. Yumurtlamadan 1-2 gün önce berrak, kaygan ve elastik bir hal alır. Kadın salgıyı parmakları arasına aldığında kayganlığı hisseder. İşaret ve baş parmakları arasında bu salgı varken parmaklarını açtığında salgı 5-10 cm kadar uzayacaktır. Yumurtlamadan sonra ise rahim ağzı salgısı kaba ve hamur gibi yapışkan hale gelir. Beklenen adetten hemen önce çok az salgı vardır ve rahim ağzı neredeyse kurudur.

Yumurtlamayı gösteren testler
Yumurtlamayı gösteren testler diğer yöntemlere göre pahalıdır, ancak kolay ve güvenilir oldukları için tercih edilirler. Eczanelerde hazır kitler halinde satılırlar. Her kitin içinde ortalama 5-7 adet çubuk bulunur.Türüne göre bu çubuklara damlatılan kan ya da sürülen tükürük sayesinde Luteinize Edici Hormonun (LH) yumurtlamadan hemen önce hızla yükseldiği dönem belirlenebilir. Bu hızlı yükselmeyi takiben 24-36 saat sonra yumurta çatlamaktadır. Pozitif sonuç alındığında yumurtlama ertesi gün olacak demektir. Hamile kalmak isteyenler buna göre cinsel birleşme planlanabilirler.
Bu arada, yumurtlamayı gösteren testler yumurtlamanın olacağı günü sadece bir gün önceden haber verirler. Bu nedene eğer hamilelikten korunmak için kullanılıyorlarsa yumurtlama öncesi dönemde prezervatif gibi ikinci bir korunma yöntemi de kullanılmalıdır ve yumurtlamanın beklendiği günden ancak iki gün sonra korunmasız ilişkiye geçilmelidir.

Ultrason ile takip
Ultrasonagrafi cihazı yardımı ile yumurtalıklardaki yumurtanın büyümesini takip ederek yumurtlama gününü saptamak çoğu zaman en başarılı sonucu verir. Fakat ancak bir uzman tarafından uygulanabildiğinden pratik bir yöntem değildir. Hamilelikten korunmak isteyenlerin değil daha çok hamilelik planlayanların tercih edebileceği bir yöntem olduğunu da belirtmek gerekir. Yumurtlama takibine başlangıç günü değişmekle birlikte (genellikle 7. gün) 1-2 gün aralıklarla, foliküllerin büyüklüğü ve yumurtlama olayı takip edilir. Foliküller genellikle 18-20 mm olduklarında çatlarlar. Buna göre birleşme ya da birleşmeden kaçınma önerilir.