Halüsinojen mantarlar, anormal bilinç durumları meydana getiren psilocybin ve psilocin maddelerini içeren bütün mantarlara verilen addır. "Sihirli mantarlar" olarak da bilinirler.

Tarihte

Bazı mantarların halüsinojen özelliklerinin olduğu yüzyıllardır bilinmektedir. Eski Orta ve Güney Amerika medeniyetlerinde bulunan heykeller, mantarların o zamanlar dini törenlerde kullanıldığını göstermektedir. Aztekler bu mantarları "teonanacatl - Tanrıların eti" şeklinde tarif etmişlerdir. Tarihçiler Aztek ruhani liderlerinin bu halüsinojenleri kullanarak farklı bir bilinç düzeyine geçtiği, tanrılar ve diğer ruhlarla iletişim kurduklarına inandıklarını belirtmişlerdir.

Türler

Halüsinojen mantarları çeşitli gruplara ayırabilir:

Psilocybin/Psilocin Mantarlar: Bu maddeleri içeren mantarlar genelde Psilocybe, Stropharia, Conocybe, and Panaeolus ailesine mensuptur. Psilocybin kelimesi Yunancadaki "psilo" (yuksek) ve "cybe" (kafa) kelimelerinden gelmiştir. Bu türden mantarlardan bazıları şunlardır: Psilocybe mexicana, Psilocybe cubensis, Psilocybe semilanceata, Psilocybe pelliculosa, Panaeolus subbalteatus, Psilocybe cyanescens, Psilocybe baeocystis. Bu mantarlar tüketilmelerinin yarım-bir saat ardından dört saat kadar sürebilen esneme, konsantrasyon bozukluğu, kalp atışlarının hızlanması, görsel ve işitsel halüsinasyonlara (sanrılar) yol açar. Bu mantarların en büyük tehlikesi Galerina autumnalis gibi ölümcül bazı mantar türlerine çok benzemeleri ve aynı habitatı paylaşmalarıdır. Son zamanlarda Psilocybin gibi maddelerin tıpta kullanımlarının ne şekilde olabileceği yönünde araştırma projeleri başlatılmıştır.

İbotenik asit ve Müsimol içeren mantarlar:

Amanita muscaria: Üzerine konan sinekleri öldürdüğü için Sinek mantarı ("Fly agaric") olarak ta bilinen bu mantar müsimol ve ibotenik asit isimlerindeki halüsinojen maddeleri içerir. Amanita virosa (Ölüm meleği) ve Amanita phalloides (Türkiyede Evcik kıran ve Köy Göçüren diye de bilinir) ismindeki ölümcül mantarlarla akrabadır. Tüketilmesinin ardından terleme, göz bebeklerinde küçülme, vücut ısısının yükselmesi ve halüsinasyonlar görülür. Genelde mantarı yiyen kişi derin bir uykuya dalar. Lewis Caroll'un Alis Harikalar Diyarında isimli kitabının kahramanı Alice'nin bir mantarı yedikten sonra yaşadıkları bu mantarın Amanita muscaria olduğunu ima etmektedir. Ortaçağ'da bu mantarın sıkılan suyu sinek öldürücü olarak kullanılıştır. Çocuk kitaplarında kırmızı ve benekli olarak resmedilen mantarlar da bu mantar türündendir.
Amanita pantherina: Amanita muscaria ile benzer kimyasal içeriğe sahiptir ancak ondan daha etkili ve tehlikelidir.

Ergot ya da Çavdar mahmuzu (Claviceps purpurea): Çavdar üzerinde yetişen bu mantar türü ölüm tehlikesine yol açabilir. Eğer hasat sırasında veya çavdar una dönüştürülmeden önce temizlenmezse bu undan yapılan ürünleri yiyenler etkilenirler. Kullanımı delilik veya düşüklere yol açabilir. Bu mantar üzerinde yapılan araştırmalar histamine, ergosterol ve güçlü ve yasadışı bir halüsinojen olan LSD nin elde edilmesini sağlamıştır.

Yasal durum

Amanita muscaria çoğu ülkede kontrol dışındadır. LSD hammaddesi olduğu için çavdar mahmuzu erişimi kontrol altında tutulmaktadır. Hollanda ve Çek Cumhuriyeti dışındaki Avrupa ülkelerinin çoğunda halüsinojen mantarların bulundurulması ve tüketilmesi yasadışıdır. Birleşik Amerika eyaletlerinin çoğunda da bu mantarların kullanımı yasaktır. Halüsinojen mantar sporları mikroskobik örnek olarak internetteki çeşitli sitelerden temin edilebilmekteyse de, çoğu ülkede bu mantarların sporlarının bile bulundurulması yasaktır.

Tehlikeler

Türleri bilinmeyen mantarların toplanması ve bilinçsizce tüketimi ölümle sonuçlanabilecek zehirlenmelere yol açabilir.