Google’dan Türk Arkeolog Halet Çambel’e Özel Doodle

Özel günler için anasayfasında özel doodle’lara yer veren Google, bu kez ünlü Türk arkeolog Halet Çambel’i andı.

Özel kişiler ve günler için sıklıkla anasayfasındaki logosunu yenileyen Google, bu sefer ünlü Türk arkeolog Halet Çambel‘in 99. doğum günü için özel bir doodle tasarladı.

Bilim dünyası tarafından “Hitit hiyerogliflerinin çözüldüğü yer” olarak tanınan Karatepe-Arslantaş Höyüğü’nde Türkiye’nin ilk açık hava müzesini kurmasıyla bilinen Halet Çambel; stajyer olarak başladığı kazıları hayatı boyunca sürdürmüştür.

Halet Çambel aynı zamanda Türkiye’yi eskrim dalında temsil ederek, Suat Fetgeri Aşeni ile birlikte “Olimpiyatlara katılan ilk Türk kadın sporcu” ünvanını kazanmıştır.

Halet Çambel kimdir?

Ailesi ve gençliği

27 Ağustos 1916’da Berlin’de dünyaya geldi. Babası, Almanya’da askeri ataşelik görevi yapan ve Atatürk’ün yakın arkadaşlarından Hasan Cemil Bey, annesi dönemin Berlin Büyükelçisi İbrahim Hakkı Paşa’nın kızı Remziye Hanım’dır. Dört çocuklu ailenin üçüncü çocuğu idi. Hukukçu ve gazeteci Leyla Çambel ile kanser araştırmacısı Perihan Çambel’in kardeşi, mühendis Bülent Çambel’in ablasıdır.

1. Dünya Savaşı sonrası mütareke döneminde anne babası ile bir süre İsviçre ve Avusturya’da yaşadıktan sonra, cumhuriyetin kurulmasını takiben 8 yaşında Türkiye’ye geldi.

Ortaokul ve liseyi Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde okudu. Sanat tarihi öğretmeninin etkili anlatımı ve İstanbul’un tarihi mekanlarına düzenlediği geziler lise yıllarında onu derinden etkiledi. Okulda, eskrim sporu ile de tanıştı ve bu konuda ustalaştı.

Lise öğrenimini tamamladıktan sonra Fransız hükümetinden aldığı burs ile Paris Sorbonne Üniversitesi’nde 3 yıl arkeoloji lisans öğrenimini gördü; ayrıca Hititçe ve eski İbranice öğrendi. İlk kazı deneyimini 1935 yılında yaşadı. Dr. Kurt Brittel’in başkanı olduğunda Alacahöyük kazısına stajyer olarak katıldı.

Olimpiyatlara katılması

Fransa’daki lisans öğrenimi sırasında boş vakitlerini eskrim ve binicilikle değerlendiren Çambel, 1936 Yaz Olimpiyatlarında eskrim dalında Türkiye’yi temsil etti ve Suat Fetgeri Aşeni ile birlikte olimpiyatlara katılan ilk Türk kadın sporcu oldu. Turnuva sırasında Adolf Hitler tarafından görüşmeye çağrılan Çambel, hükumetin izni olmadan görüşmeyeceğini bildirerek reddetti.

Türkiye’ye dönüşü

1938 yılında lisans öğrenimini tamamladıktan sonra Sorbonne’da doktora yapmaya başlayan Çambel, 1939 yılının yaz aylarında İstanbul Fransız Arkeoloji Enstitüsü’nün, Dr. Emilie Haspels başkanlığında yürüttüğü Yazılıkaya/Midas şehri kazısına katılmak üzere Türkiye’ye geldi. II. Dünya Savaşı sebebiyle Fransa’ya dönemeyince İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Helmuth Theodor Bossert’in asistanlığını yaptı.

1940 yılında Tan Gazetesi’nde çalışan sol görüşlü bir gazeteci-yazar olan Nail Çakırhan ile evlendi. Üniversitede kadro olmadığından bir süre Haydarpaşa Lisesi’nde Fransızca öğretmenliği yaptı. Doktora çalışmasına İstanbul Üniversitesi’nde devam eden Çambel, Türk Tarih Kurumu adına Kırşehir Hashöyük’teki kontrol kazısını gerçekleştirdi. 1946’ya kadar Dr. Bossert ile birlikte Anadolu’da araştırma gezileri yaptı.

Karatepe kazıları

1946 yılında Kayseri-Adana arasında kalan bölgedeki Hitit eserlerini incelemek için Bossert ile bilikte çıktıkları gezide Karatepe bölgesindeki kalıntılara ulaşmaları kariyerinde belirleyici oldu. Araştırma ekibi, Hitit hiyeroglifleri ve Fenike yazısının bir arada kullanıldığını görmüş ve Fenike yazısı tercüme edilebildiği için, bu keşif Hitit hiyerogliflerinin nihai çözümü olmuştur. Karatepe-Arslantaş Höyüğü’nde Bossert tarafından başlayan kazı çalışmalarına 1952’den sonra Çambel başkanlık etti. Karatepe’de ortaya çıkarılan arkeolojik buluntuların restorasyonu, korunması ve sergilenmesi için bir açık hava müzesi kurulmasına ön ayak oldu. Mimar Turgut Cansever’in yaptığı projenin uygulanması işini Çambel’in eşi Nail Çakırhan yürüttü.

1948-199 yıllarında, Karatepe’deki çalışmaların yanı sıra Fransız Arkeoloji Enstitüsü’yle birlikte Yazılıkaya/Midas şehri kazısını yürüttü.

1960 Darbesinden sonra

1960 İhtilali’nden sonra 147’ler listesinde yer alarak üniversiteden ihraç edildi. Eşiyle birlikte Karatepe’de çalışmalara devam eden Çambel, 1962-1963’te Almanya’da Saarbrücken Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak çalıştı. Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul Üniversitesi’ndeki görevine döndü ve Prehistorya Kürsüsü’nü kurdu.

1964 yılında Chicago Üniversitesi’nden Robert J. Braidwood ve eşi Linda S. Braidwood’la birlikte Ergani’de Çayönü höyüğü kazısına başladı. Kote Çemi (Hilar – Çayönü) kalıntılarını gün ışığına kavuşturdu; bu bölgede günümüzden 8.000 yıl önce avcı-toplayıcılıktan tarıma geçildiğinin kanıtlarını ortaya çıkardı.

Çambel’in çabalarıyla kurulan İstanbul-Chicago Üniversiteleri Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırma Kamu Projesi çerçevesinde, 1964’te Urfa-Bozova’da Biris Mezarlığı ve Söğüt Tarlası, 1968 ve 1970’de Diyarbakır Girikihacıyan kazıları gerçekleştirildi.

Çambel, Keban Barajı’nın yapımıyla su altında kalacak olan alanların taranması için 1966’da başlayan çalışmalara öncülük etti.

1976’da Tübitak’a bağlı bir Arkeometri Ünitesi kurulmasına katkıda bulundu.

Emeklilik yılları

1984 yılında emekli oldu. Kazılara katılımını ve yazılarını emekliliğinde de sürdürdü.

Arnavutköy’de “Kırmızı Yalı” olarak bilinen ailesinden kalma evini 2004 yılında Boğaziçi Üniversitesi’ne bağışladı. Yapı, Halet Çambel ve Nail Çakırhan Arkeoloji ve Geleneksel Mimarlık Araştırmaları Merkezi’ne dönüştürülmek üzere restore edilmektedir.

2005 yılında Hollanda devletinin kültür ve kalkınmaya hizmet edenlere verdiği Prens Claus Ödülü’nün sahibi oldu. 2010 yılında kendisine T.C. Kültür Bakanlığı tarafından Kültür ve Sanat Büyük Ödülü verildi.

12 Ocak 2014 tarihinde İstanbul’daki evinde yaşamını kaybetti. [Wikipedia]

Benzer Konular
	Konu Başlığı	Başlatan	Yanıtlar	Görüntü	Son Mesaj
	29 Şubat 2012 Google Doodle Gioachino Rossini Serbest Kürsü.	-o_o-GökhaNur-o_o-	0	938	Mart 01, 2012, 09:59:38 ÖÖ Gönderen : -o_o-GökhaNur-o_o-
	Chp 'den Google 'ın Seçim Doodle 'ına Itiraz Güncel Haberler	imge34	0	671	Ağustos 10, 2014, 01:19:20 ÖS Gönderen : imge34
	Google'dan 2014'ün Trend Olan Konuları Için Özel Doodle Google ve Adsense Hakkında Herşey.	-minel-	0	1822	Ocak 01, 2015, 03:00:21 ÖS Gönderen : -minel-
	Google'dan Sevgililer Günü Için Özel Doodle Google ve Adsense Hakkında Herşey.	-minel-	0	2522	Şubat 14, 2015, 11:05:44 ÖÖ Gönderen : -minel-
	Pilin Icadıyla Tanınan Alessandro Volta Için Özel Doodle Google ve Adsense Hakkında Herşey.	-minel-	0	1590	Şubat 18, 2015, 09:14:01 ÖÖ Gönderen : -minel-