Gilaburu meyvesi hakkında - Giraburu meyvesi nasıl yetişir - Giraburu Hakkında - Giraburu yetiştiriciliği

 



Dispacales (Rubiales) takımının Caprifoliaceae (Hanımeli) familyasından olan Gilaburu bitkisinin gövde,kabuk ve meyveleri farmakolojide geniş bir kullanım alanı bulmaktadır.Gilaburu üzerinde yapılan bir çalışmada bitkinin gövdesinde,kabuğunda ve neyvelerinde saptanan bazı bileşikler aşağıdaki tabloda verilmiştir.(Anon.,2003b;Bolat ve Özcan,1995).Tabloda belirtilen bileşiklerin yanı sıra,gilaburu ayrıca vitamin K,viburnin,isovalerianik asit,salisin,salik asit ve reçine de içermektedir.

Gilaburu Bitkisinde Bulunan Bazı Bileşikler (mg/kg)

BİLEŞEN   KABUK    GÖVDE   MEYVE
Ursolik asit   -
-
+
Valerianik asit   -
+
-
Klorojenik asit   -
-
+
Sinamik asit   -
-
+
B-Sitosterol   -
-
+
Tanen   -
-
30.000
Pektin
+
-
50.000
Protein
86.000
-
-
Arbutin
-
+
-
Viopudial
+
-
-
Demir
880
-
3.42
Magnezyum
3.110
-
60.78
Silikon
99
-
-
Fosfor
650
-
-
Potasyum
7.360
-
2473.8
Kalsiyum
23.540
-
60.35
Sodyum
184
-
402.62
Bakır
-
-
0.86
Çinko
17
-
5.0


Not : Kırmızı ile yazılan öğeler Bolat ve Özcan (1995)'dan alınmıştır.

Gilaburunun diğer aktif bileşenleri ise hidrokinonlar,arbutin,metilarbutin,skopoletin ve skopolin gibi kumarinler ile tanenlerdir.(Anon.2002b;Anon.2002c;baytop 1963,1984;Demircan 1998).
GİLABURU suyunun böbrekte oluşan kum ve taşları eritici özelliğinin de olduğu bildirilmektedir.Anadolu'da safra ve karaciğer hastalıklarının tedavisinde de bu bitkiden yararlanılmaktadır.
Gilaburuda bulunan galaktoz,arabi-noz ve ramnoz gibi bazı şekerlerin bağışıklık sistemini uyaran bir etkiye sahip oldukları tespit edilmiştir.Bunlar,fagozitik indeks ve peritonal makrofajlarla lizozomal enzimlerin salgılanmasında etkilidirler.Gilaburudaki asidik polisakkaritlerin uyarıcı etkilerinin olması için kalsiyum iyonlarına ihtiyaç duyulmaktadır.(Ovodova et.al,2000)
Gilaburu meyvesinin bileşimindeki bazı unsurlar kuşburnu ve alıç gibi bazı yabani meyvelerle karşılaştırılmıştır.
Buna göre gilaburu,kuşburnu ve alıçta potasyum sırasıyla 2473.80 mg/kg,4203 mg/kg;sodyum ise 402.62 mg(kg,18 mg/kg ve 23 mg/kg kadardır (Bolat ve Özcan,1995).
Gilaburu,kuşburnu ve alıçta sırasıyla indirgen şeker %5.83,%15 ve %4.9;Ham selüloz ise %19.86,%2.80 kadardır (Bolat ve Özcan,1995).Meyve sularında portakaldan 5-10 kat fazla oranda askorbikasit (C vitamini) bulunması dikkat çekicidir.
Harward Medicine School'da yapılan ve The New England Journal of Medicine'de yayınlanan çalışmada günde 250 gram gilaburu suyu tüketiminin sağlık üzerinde olumlu etkilerinin olduğu belirtilmektedir.Üriner enfeksiyonlar ile kanser tümörlerindeki azalmaların gilaburuda bulunan antioksidan maddelerle olan ilgisi üzerindeki çalışmalar ise halen devam etmektedir.
Gilaburunun gövde ve kabuklarından elde edilen sıvının dahili ve harici kullanım alanları vardır.Hafif astım,epilepsi nöbetleri,yüksek tansiyon,bazı kalp rahatsızlıkları,kramplar,mentrüel sancılar,kabakulak,doğum sonrası sancıları,uyku bozuklukları,romatizma ve bazı sinir rahatsızlıklarında dahili olarak,egzama gibi bazı cilt problemlerinde ise harici olarak kullanılmaktadır.Diğer bir kullanım alanı da kramplar ve mentrüel sancılardır.Kasın gevşemesini sağlayan bileşenin "viopu-dial" olduğu düşünülmektedir.Gilaburuda bulunan valerik asit bitkiye valerian (teskin edici) bir koku vermektedir.
Gilaburu meyvesinin çekirdek ve pulplarında önemli oranda sterol bulunmaktadır.Gilaburu çekirdeklerinin espartik asit,treonin,serin,glutamik asit,prolin,glisin,alanin,valin,lösin,izolösin,tro zin,fenialanin,histidin,lisin ve arjinin olmak üzere toplam 15 farklı aminoasit içerdiği belirlenmiştir (Karimova et.al 2000).

İSİMLERİ
Türkçe İsmi: Gilaburu
Yöresel İsimleri: Girabolu, girebolu, kirebolu, gileburu,
Latince İsmi: Viburnum Opulus
İngilizce İsimleri: Cramp Bark, High Bush Cranberry, Snowball Bush, Guelder Rose, Stagbush

BİLEŞİMİ
alpha-Amyrin:
Summenformel: C30H50O
Molmasse: 426,7 g/mol
beta-Amyrin:
Summenformel: C30H50O
Molmasse: 426,7 g/mol

Yararlanılan Kaynaklar
* Araş.Gör.Lütfiye EKİCİ - Ank.Üniv.Ziraat Fakultesi Gıda Bölümü & * Prof.Dr.Sedat VELİOĞLU - Ank.Üniv.Ziraat Fakültesi Gıda Bölümü
"Phenolic composition and astringency removal of European cranberrybush (Viburnum opulus L.) juice. International Journal of Food Science and Technology, 41, 1011-1015."

* Cine Tarım Dergisi,Sayı:46,Nisan,2003

"Gilaburu ve Sağlık"


Gişlaburu genelikle sulak yerlerde ve ırmak kenarlarında problemsiz yetişir

Hasat zamanı: Nisandan Ağustosa kadar dalların kabukları soyularak, kurutulur ve kaldırılır Tentürü yapılacak ise taze olarak işlenir

Bazı botanikcilere göre vatanı Türkiye, bazılarına göre ise orta Çin olduğu ileri sürülmektedir Başta Asyanın ılıman bölgeleride Türkiyenin ise iç ve karadeniz bölgelerinde vede Avrupanın kuzeyi hariç tamamına yayılmıştır Gilaboru orman kenarları ve ormanların seyrek olduğu bölgelerle, daha çok su kenarlarında ve nemli yerlerde yetişir Gilaboru bazen bir çalı görünümünde, bazende boyu 4 metreye kadar ulaşan küçük bir ağaçtır

Yaprakları karşılıklı, bir sonraki ile çapraz, kenarları kertikli, bazen 3 ve bazen 5 lopludur İlkbaharda yeşil olan yaprakları sonbahara doğru açık kırmızımsı bir renk alır Çiçekleri şemsiye gibi topluca bir arada ve çiçek demetinin etrafını çevreleyen bir sıra steril (kısır) ve içerideki diğer çiçekler ise fertildir (dölenebilir)

Meyveleri önce yeşilimsi ve sonra olğunlaşınca kankırmızısı bir renk alır ve çapı 0,8-1 cm olup içerisinde sadece bir çekirdek bulunur Meyveleri ham iken yenirse zehirlenmelere sebep olur, bu nedenle ilk kar yağdıktan sonra yenir veya satılır