İtalyan siyasetçi ve Sosyalist Birlik Partisi (Partito Socialista Unitario/PSU) genel sekreteri Giacomo Matteotti faşistler tarafından pusuya düşürülerek öldürüldü. Bu olay, Mussolini diktatörlüğünün başlangıcı olarak kabul edilir. Üç kişi Matteotti'nin katili olarak yakalandı ve beşer yıl hapis cezasına çarptırıldı, fakat aradan iki ay geçtikten sonra Kral Victor Emmanuel tarafından affedildi.




İtalyan siyasetçi ve Sosyalist Birlik Partisi (Partito Socialista Unitario/PSU) genel sekreteri Giacomo Matteotti faşistler tarafından pusuya düşürülerek öldürüldü. Bu olay, Mussolini diktatörlüğünün başlangıcı olarak kabul edilir. Üç kişi Matteotti'nin katili olarak yakalandı ve beşer yıl hapis cezasına çarptırıldı, fakat aradan iki ay geçtikten sonra Kral Victor Emmanuel tarafından affedildi.

Matteotti'nin aslen Trientli olan babası, sonradan zenginleşmiş bir bakırcıydı. Bologna Üniversitesi'nde hukuk okuduğu dönemde Matteotti PSU'ya girdi. Parti içinde üyelerin kibirli ve kariyerist davranışlarını sert bir şekilde eleştirdiği için fazla sevilmiyordu, ayrıca reformizme kaydığı yolunda eleştiriler de vardı. Ancak yetenekli bir ajitatör olduğu ve sık sık işçilerin karşısında konuştuğu için, oldukça fazla sayıda taraftarı vardı.

Matteotti 1919 yılında Ferrara bölgesinden milletvekili seçildi. 1921 ve 1924'de yeniden milletvekili seçildi, aynı zamanda partinin genel sekreterliğine yükseldi. Faşistlerin giderek artan etkinliklerinden huzursuz olarak 30 Mayıs 1924'de İtalyan demokrasisini yaklaşan tehdide karşı uyaran coşkulu bir konuşma yaptı. 10 Haziran'da altı faşist militan tarafından kaçırıldı ve öldürüldü.

Matteotti'nin ortadan kayboluşu ve cesedinin iki ay sonra Roma'nın 23 km. kuzeyinde bulunması, halkın geniş kesimlerinin ruh halinin değişmesine neden oldu. Çoğunluk bu cinayetin arkasında faşistlerin bulunduğundan şüphe etmiyordu. Mussolini'nin giderek artan popülaritesinde bir kesinti yaşandı. Mussolini'nin siyasi rakipleri tepkilerini milletvekillerini meclisten çekerek gösterdiler.

Mussolini ancak 3 Ocak 1925'te meclisin önünde yaptığı bir konuşmayla inisiyatifi tekrar eline geçirebildi. Faşist Parti'nin lideri olarak, doğrudan bir bağlantıdan söz etmese de, bu cinayetin "ahlaki, siyasi ve tarihi sorumluluğunu" üstlendi. Siyasi rakipleri onun mahkemeye vermeye yeltendilerse de, böyle bir girişimin işe yaramayacağını görerek bundan vazgeçtiler.

Ancak Matteotti krizi Mussolini'nin izlediği politikada bir dönüm noktası olmuştu. Bu olaya kadar bir ölçüde olsa da parlamento kurumsallığıyla çalışmaya gayret ederken bundan sonra muhalefeti her türlü yöntemle sindirmeye başladı, basın özgürlüğünü ortadan kaldırdı ve gizli polis teşkilatı OVRA'yı kurdu.

Altı katilden üçü Mart 1926'da beşer yıl hapse mahkûm oldular, ancak aradan iki ay geçmeden Kral Viktor Emanuel III. tarafından affedildiler. İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte bu dava 1947'de tekrar görüldü ve henüz hayatta olan üç katil 30'ar yıla mahkûm edildi.

Matteotti skandalı 1973 yılında "Il delitto Matteotti" (Matteotti Cinayeti) adıyla filmleştirildi. Matteotti'yi Franco Nero, Mussolini'yi de Mario Adorf canlandırmıştı.